چشم‌انداز انعطاف‌پذیر بخش استخراج لیتیوم استرالیا
بخش استخراج از معادن استرالیا، پیشرفت‌های چشمگیری را طی چند سال گذشته تجربه کرده است. از روزهای آغازین معاملات مواد اولیه معدنی در سال ۲۰۲۵ در بورس استرالیا، قیمت این مواد اولیه به طور میانگین حدود ۰٫۹۶ درصد رشد را به ثبت رساند. علی‌رغم گزارش ارائه شده در خصوصی روند صعودی قیمت مواد اولیه در بورس استرالیا، بخش مواد معدنی حیاتی این کشور به ویژه لیتیوم، هنوز تحت فشارهای بلندمدت در بخش استخراج لیتیوم قرار دارد که بر بازار این فلز حیاتی تاثیر منفی گذاشته است.
ارزش بازار سهام شرکت‌های معدنی معتبری مانند «Rio Tinto Ltd» و شرکت «BHP Group Ltd» در اولین روز معاملاتی سال ۲۰۲۵، به ترتیب حدود ۲٫۰۱ درصد و حدود ۱٫۰۷ درصد رشد را تجربه کرد. با این حال، به نظر می‌رسد ارزش سهام سایر شرکت‌های فعال در بخش مواد اولیه حیاتی به ویژه لیتیوم روندی نوسانی در مدت زمان مذکور داشته است. البته شرکت‌های فعال در تولید و استخراج سایر مواد معدنی، عملکرد مناسبی را طی چند ماه گذشته از خود نشان داده‌اند اما در عوض، شرکت‌های تولیدکننده لیتیوم با چالش‌هایی مانند وضعیت مازاد عرضه، حجم فروش کمتر از حد انتظار خودروهای الکتریکی (EV) و نوسانات قیمت‌ها به ویژه در سمت نزولی مواجه هستند.
سهم چشمگیر استرالیا در بخش تولید جهانی لیتیوم
استرالیا، نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی لیتیوم ایفا می‌کند و سهم قابل‌توجهی در تولید این فلز حیاتی دارد. طبق آمار ارائه شده از منابع معتبر، میزان تولید لیتیوم استرالیا در سال ۲۰۲۳ حدود ۸۶ هزار تن اعلام شد. گفتنی است استرالیا در کنار شیلی، آرژانتین و چین، جزو برترین تولیدکنندگان لیتیوم جهان به شمار می‌روند.
ناگفته نماند که بخش تولید لیتیوم استرالیا در حال حاضر با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند. اگرچه حجم تقاضا برای این فلز حیاتی در برخی از صنایع با روندی صعودی همراه شده است اما به دلیل وضعیت مازاد عرضه در بازار جهانی لیتیوم، قیمت این ماده معدنی چندین ماه بوده که همچنان بر مدار نزولی قرار گرفته است. علی‌رغم حضور گسترده شرکت‌های تولیدکننده مطرح لیتیوم در بخش استخراج و تولید این ماده معدنی در استرالیا، این شرکت‌‌ها به سبب مشکلات مذکور با کاهش شدید حاشیه سود روبه‌رو هستند.
تا چه زمانی مشکلات کاهش حاشیه سود و قیمت لیتیوم ادامه دارد؟
قیمت محصولات لیتیومی طی ماه‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است. این روند کاهش قیمت‌ها، بحث‌هایی را در مورد میزان سودآوری استخراج لیتیوم در استرالیا به راه انداخته است. سرعت رشد نرخ پذیرش خودروهای الکتریکی اگرچه در ماه‌های اخیر روندی صعودی را به ثبت رسانده است اما به نظر می‌رسد روند افزایش سرعت آن با حجم عرضه لیتیوم در بازار همگام نبوده و به همین دلیل بازار این فلز حیاتی، وارد یک وضعیت مازاد عرضه شده است.
شرکت «Pilbara Minerals» و شرکت «Mineral Resources» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان استرالیایی لیتیوم در گزارش عملکرد مالی خود، اعلام کردند که درآمد آن‌ها به دلیل وضعیت نامطلوب بازار جهانی لیتیوم کاهش یافته است.
در همین رابطه، شرکت «Pilbara Minerals» اعلام کرد حاشیه سود این شرکت علی‌رغم افزایش ظرفیت تولید اسپودومن، به شدت کاهش را به ثبت رسانده است. از سوی دیگر، شرکت «Mineral Resources» پیشبرد پروژه‌های توسعهای خود را به دلیل شرایط نوسانی بازار لیتیوم به طور موقت متوقف کرده است.
شرکت‌های با مقیاس متوسط و کوچک در حال ایجاد تغییراتی در طرح‌های توسعهای به دلیل ادامه روند کاهشی قیمت لیتیوم در بازار هستند. در همین رابطه، شرکت «Arcadium Lithium» قصد دارد فاز مراقبت و نگهداری را در پروژه تحت مدیریت خود با نام «Mt Cattlin» آغاز کند و به نظر می‌رسد تا اواسط سال ۲۰۲۵، این فرایند ادامه داشته باشد؛ از این رو نمی‌توان چشم‌انداز واضحی را برای آینده صنعت لیتیوم استرالیا متصور شد. شرکت‌های معدنی فعال در بخش لیتیوم استرالیا به دلیل شرایط فعلی بازار این فلز حیاتی، اقداماتی مانند کاهش ظرفیت تولید و تاخیر در اجرای پروژه‌های توسعهای را در میان‌مدت در دستور کار خود قرار داده‌اند.
تاثیر استفاده از فناوری برای برون‌رفت از شرایط نامناسب فعلی بازار لیتیوم
یکی از شرکت‌هایی که برای مقابله با این چالش‌ها اقداماتی پیشگیرانه انجام داده، شرکت «Pilbara Minerals» بوده است. شرکت نامبرده سرمایه‌گذاری فراوانی در توسعه یک سری از فناوری‌ها با هدف رشد بازدهی و کاهش هزینه‌های عملیاتی خود انجام داده است. در همین راستا، شرکت «Pilbara Minerals» با همکاری شرکت «TOMRA Mining» قصد دارد بزرگ‌ترین مرکز جداسازی سنگ معدن لیتیوم جهان را در پروژه تحت مالکیت خود یعنی «Pilangoora» در ایالت استرالیای غربی راه‌اندازی کند. در مرکز جداسازی مذکور قرار است از فناوری‌های پیشرفته مبتنی بر حسگرهای جدید برای حذف مواد بلااستفاده از سنگ‌های معدنی در مراحل اولیه، کاهش پسماندها و بهبود فرایند بازیافت لیتیوم استفاده شود.
گاوین رچ از شرکت «TOMRA Mining» در همین رابطه، بیان کرد: موفقیت در پروژه مذکور، گواهی بر رویکرد مشترک و توانایی بالای این شرکت به منظور ارائه روش‌های نوآورانه جداسازی مواد اولیه در مقیاس گسترده در ظرفیت‌های بالاست که متناسب با نیاز مصرف‌کنندگان خواهد بود. شرکت «Pilbara Minerals» با کمک این فناوری، در نظر دارد میزان مصرف انرژی را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهد و کیفیت محصولات نهایی تولیدی خود را بهبود بخشد. با قابلیت حذف پسماندها توسط این سیستم جداسازی جدید، نیاز به افزایش استفاده از انرژی، آب و مواد واکنش‌گر در فرایند فرآوری در صنایع پایین‌دستی از بین رفته و در نتیجه بازدهی و پایداری در بخش تولید افزایش پیدا خواهد کرد.
چشم‌انداز تقاضای لیتیوم در بخش خودروهای الکتریکی
علی‌رغم رکود بازار جهانی لیتیوم، چشم‌انداز آتی این صنعت در آینده همچنان مثبت ارزیابی می‌شود. بر همین اساس، از آنجایی که بازار جهانی خودروهای الکتریکی همچنان در حال گسترش است، انتظار می‌رود تقاضای لیتیوم به میزان قابل‌توجهی افزایش را تجربه کند.
طبق آمار، حدود ۱۸ میلیون وسیله نقلیه الکتریکی باتری‌دار در سراسر جهان در حال استفاده بوده که حجم بسیاری از این خودروهای تولیدی به وسیله شرکت خودروسازی تسلا تولید شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸، ارزش بازار خودروهای الکتریکی باتری‌دار به ۶۸۱٫۲ میلیارد دلار افزایش یابد و به همین دلیل تقاضا برای ماده معدنی حیاتی مذکور، روندی صعودی به خود خواهد گرفت.
از سوی دیگر، تولیدکنندگان لیتیوم استرالیا نسبت به آینده این بازار همچنان خوش‌بین هستند و بسیاری از آن‌ها بر نقش کلیدی لیتیوم در توسعه فناوری‌های مورد استفاده در تولید باتری تاکید می‌کنند. در همین رابطه، توسعه بخش سیستم ذخیره انرژی باتری یکی از مواردی به شمار می‌آید که امید می‌رود همچنان بر تقاضای لیتیوم طی سال‌های آینده تاثیر مثبتی بگذارد.
ارزیابی نوسانات بازار لیتیوم و استفاده از فرصت‌ها
اگرچه بخش استخراج لیتیوم استرالیا در حال حاضر با شرایط سختی نظیر افت قیمت‌ها و کاهش حجم تقاضا روبه‌رو است اما به‌کارگیری نوآوری و فناوری‌های پیشرفت، همچنان فعالان در بخش مذکور را به رشد صنعت لیتیوم در آینده امیدوار نگه داشته است. در همین راستا، سرمایه‌گذاری شرکت «Pilbara Minerals» در توسعه فناوری پیشرفته جداسازی سنگ معدن و همچنین چشم‌انداز مثبت و بلندمدت لیتیوم در بخش خودروهای الکتریکی و بخش سیستم ذخیره‌سازی انرژی باتری، نشان می‌دهد که انعطاف‌پذیری صنعت لیتیوم به دوران اوج خود در آینده خواهد رسید. علاوه‌براین، جایگاه مناسب استرالیا در بازار جهانی لیتیوم باعث شده است کشور نامبرده همچنان نقش کلیدی خود را به منظور رفع نیاز روزافزون مصرف‌کنندگان برای لیتیوم در آینده حفظ کند. اگرچه بسیاری از شرکت‌های معدنی فعال در بخش لیتیوم با توجه به وضعیت فعلی بازار فلز مذکور جوانب احتیاط را در نظر گرفته‌اند اما با توجه به گسترش سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش توسعه‌های فناوری‌های مورد استفاده در صنعت مذکور، به نظر می‌رسد چالش‌های بخش لیتیوم به تدریج رفع خواهد شد.
