بحران انرژی، نفس‌های تولید را به شماره انداخته است
حبیب‌اله کوچک‌نیا فعال صنعتی
ریخته‌گری به عنوان یک صنعت مادر و پرکاربرد محسوب می‌شود که از سال‌های دور در کانون توجه بشر قرار گرفته و قدمت آن به چندین هزار سال قبل برمی‌گردد. در گذر زمان، تولید قطعات فلزی جهت استفاده در صنایع مختلف همچون فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی، خودروسازی، لوازم خانگی و…، به یکی از مهم‌ترین ارکان سرعت‌بخشی به توسعه و پیشرفت این صنایع تبدیل شده است که همین مسئله، نشان از اهمیت صنعت ریخته‌گری در ایران و جهان دارد. براساس مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی کشور و بر مبنای سیاست‌گذاری‌های دولتی، رشد تقاضای پایه برای قطعات ریختگی طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۴، به طور متوسط سالانه ۱٫۷ درصد پیش‌بینی شده و این در حالی است که این رشد در مقایسه با دو دهه گذشته، ضریب آهنگ کندتری را نشان می‌دهد. دلیل این امر را باید در موانعی جست‌وجو کرد که امروزه همچون سدی محکم، مسیر ارتقا و توسعه کارخانه‌های ریخته‌گری را سد کرده است. ناترازی انرژی و عدم اعطای تسهیلات و بسته‌های حمایتی را می‌توان از جمله این چالش‌ها دانست که شرایط ادامه فعالیت واحدهای صنعتی را بیش از پیش دشوار کرده است.
ناترازی انرژی، امروزه به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بخش تولید و صنعت کشور تبدیل شده است و اگر قرار باید شرایط به همین روال ادامه پیدا کند، این معضل در سال‌های آتی بیشتر نیز خواهد شد. در فصل تابستان امسال، ما تقریبا ماهیانه هشت روز کامل کاری را به دلیل قطعی برق از دست دادیم و به ناچار تولید خود را متوقف کردیم؛ اگرچه اقدامات لازم مانند خرید دیزل ژنراتور را با هدف رفع این مشکل انجام داده‌ایم اما آیا هزینه تمام شده برق تولیدی در کارخانه آلومینیوم کاران البرز (با استفاده از دیزل ژنراتور و سوخت گازوئیل) با هزینه برق خریداری شده از وزارت نیرو برابر است؟ بدون شک پاسخ منفی خواهد بود. از طرفی، سهمیه گازوئیل در نظر گرفته شده برای شرکت‌های ریخته‌گری ناچیز است و جوابگوی نیاز واحدهای تولیدی نیست. در حالی که انتظار می‌رفت پس از تابستان سخت و طاقت‌فرسای امسال، شرایط تولید در نیمه دوم سال کمی بهبود پیدا کند و تولیدکنندگان با دغدغه خاطر کمتری به فعالیت خود ادامه دهند، متاسفانه چالش محدودیت گاز نسبت به سال‌های قبل تشدید شد و همین مسئله تامین سوخت (گازوئیل) نه تنها در کارخانه‌های تولیدی و صنعتی بلکه در نیروگاه‌های برق کشور را نیز با مشکل مواجه کرد. نکته قابل توجه اینکه ما تا پایان روز بیست و پنجم هر ماه می‌توانیم درخواست خود برای تامین سوخت را در سامانه ثبت کنیم و بر همین اساس، در روز ۲۴ آذر ماه اقدام به ثبت درخواست کردیم که آن روز با تعطیلی بسیاری از استان‌ها، سازمان‌ها و ادارات به دلیل برودت هوا مصادف شد. به دنبال این مسئله نتوانستیم سهمیه سوخت خود در دی ماه را دریافت کنیم و زمانی که در روز اول دی ماه به صورت حضوری مراجعه کردیم، متوجه شدیم که مسئول مربوطه در سفر غیرکاری به سر می‌برد! باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که متاسفانه بسیاری از مسئولان دلسوز تولید نیستند و گویا نمی‌خواهند گره‌ای از مشکلات انبوه تولیدکنندگان باز شود. مسئولان ذی‌ربط دلیل قطعی‌های مکرر برق طی هفته‌های جاری را خالی بودن بیش از ۵۰ درصد ظرفیت مخازن سوخت نیروگاه‌های برق کشور اعلام کرده‌اند.
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌تواند در خروج کشور از بحران کنونی حاکم موثر واقع شود، فاصله گرفتن از قیمت‌گذاری دستوری و دخیل کردن فعالان بخش خصوصی در سیاست‌گذاری‌ها و وضع بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هاست. با نگاهی به تاریخچه صنعت این مرز و بوم درمی‌یابیم که صنایع دولتی به توفیق چندانی در گذر زمان دست نیافته‌اند و از آنجایی که خصوصی‌سازی نیز به درستی در کشور ما انجام نشده است، صنایع بخش خصوصی نیز در نیل به اهداف خود ناکام مانده‌اند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توسعه و پیشرفت کشور در تمامی بخش‌ها اعم از تولید، صنعت، اقتصاد و… در گرو مشارکت و همکاری دوسویه و متقابل دولت و بخش خصوصی است. برای مثال در ارتباط با چالش ناترازی انرژی، دولت می‌تواند با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، بستر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی جهت احداث نیروگاه‌های جدید را فراهم کند تا علاوه بر مشارکت شکل گرفته، معضل قطعی برق در کشور رفع شود. از طرفی، با توجه به اینکه امروز بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات موجود در بسیاری از کارخانه‌های صنعتی کشور فرسوده و مستهلک شده‌اند و بیش از ۷۰ تا ۸۰ سال از عمر این ماشین‌آلات می‌گذرد، دولت و بخش‌های مرتبط باید زمینه واردات و تامین ماشین‌آلات جدید را فراهم کنند تا ضمن ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به این حوزه، شاهد بهسازی خطوط تولید و استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات روز در واحدهای صنعتی و نهایتا رشد و توسعه صنعت و اقتصاد کشور باشیم.
شرکت آلومینیوم کاران البرز در ماه‌های اخیر به حوزه بومی‌سازی و تامین برخی قطعات مورد نیاز کارخاته‌های فولادی کشور مانند جک‌های هیدرولیک ورود پیدا کرده و به موفقیت‌های قابل‌توجهی نیز در این راستا دست یافته است. قطعات بومی‌سازی شده در مجموعه آلومینیوم کاران تا پیش از این به داخل کشور وارد می‌شد و با قیمت هنگفتی در اختیار فولادسازان قرار می‌گرفت. با این وجود، ما با تکیه بر دانش و توان بالای کارشناسان و متخصصان خود، موفق به بومی‌سازی این قطعات با کیفیت بهتر و قیمت مناسب‌تر نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی شدیم و هم‌اکنون در حال همکاری و ارائه خدمات به تعدادی از فولادسازان مطرح داخلی هستیم. بر همین اساس و با توجه به موفقیت‌های به دست آمده، مقوله بومی‌سازی را به طور جدی‌تر در سال آینده دنبال خواهیم کرد و امیدواریم ضمن رفع چالش‌هایی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، بتوانیم پرقدرت به حضور موفق خود در عرصه بومی‌سازی قطعات مورد نیاز کارخانه‌های فولادی ادامه دهیم.
