تجارت پر نوسان سرب طی دهه گذشته

کاربرد سرب در باتری‌ها و رشد روز افزون خودروهای برقی باعث شده سرب به‌عنوان یک محصول مهم شناخته شود؛ اما سمی بودن و خطرات زیست‌محیطی آن باعث ایجاد چالش‌هایی درباره آینده تجارت این محصول شده؛ به‌طوری که تجارت جهانی شمش سرب طی بازه ۱۰ ساله ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ روند خاصی نداشته و کاملا نوسانی بوده است.

فلز سرب به‌دلیل دارا بودن خواص قابل توجهی مانند استخراج راحت از سنگ معدن، چگالی بالا، مقاومت در برابر خوردگی و انعطاف‌پذیری یک فلز کاربردی به‌شمار می‌رود که در زمینه‌های مختلف از جمله در صنایع ساخت و تولید باتری، کابل‌ها، صنعت شیشه‌سازی و سرامیک و هم‌چنین در سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیش‌ترین استفاده از فلز و شمش سرب در صنعت حمل و نقل و باتری‌سازی برای ساخت باتری‌های اسید سرب است.

میزان تجارت شمش سرب از ۲ میلیون و ۸۳۶ هزارتن در سال ۲۰۱۴ به حدود ۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است. بیش‌ترین میزان تجارت شمش سرب در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به ترتیب ۳ میلیون و ۲۳۸ هزارتن و ۳ میلیون و ۲۱۱ هزارتن بوده و سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۷ اندکی کاهش اتفاق افتاده که دلیل آن، کاهش تجارت در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ در مقایسه با نیمه دوم سال ۲۰۱۷ است.

پس از سال ۲۰۱۹ با همه‌گیری کووید-۱۹ و کاهش فعالیت اقتصادی تجارت شمش سرب کاهش یافته و به کم‌ترین میزان خود طی ۱۰ سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ رسیده و در سال ۲۰۲۰ به میزان ۲ میلیون و ۶۴۱ هزارتن ثبت شده اما در سال ۲۰۲۱ با کنترل همه‌گیری کووید-۱۹ و بهبود فعالیت اقتصادی، تجارت شمش سرب افزایش داشته است.

تجارت شمش سرب در سال ۲۰۲۲ با کاهش حدودی ۱۸۵ هزار تنی نسبت به ۲۰۲۱ به حدود ۲ میلیون و ۸۷۰ هزار تن رسیده؛ در حالی‌که در سال ۲۰۲۳ تجارت شمش سرب با روند افزایشی که داشته به حدود ۳ میلیون تن رسیده است.

کشورهای برتر صادرکننده و واردکننده شمش سرب

این فلز در مقادیر کمی از پوسته زمین یافت می‌شود اما ذخایر قابل توجهی از این ماده به‌ویژه در ایالات متحده، کانادا، استرالیا، اسپانیا، آلمان، آفریقا و آمریکا جنوبی وجود دارد. بزرگ‌ترین تولید کننده سرب، چین است که تقریبا ۵۰ درصد از سرب جهان را تولید می‌کند.

پس از چین، کشورهای استرالیا، پرو، آمریکا و مکزیک بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سرب هستند؛ هم‌چنین کره جنوبی، استرالیا و هند به ترتیب بزرگ‌ترین صادرکنندگان و آمریکا، هند و آلمان به ترتیب بزرگ‌ترین واردکنندگان شمش سرب در جهان هستند.

در بازه ۱۰ ساله ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ حدود ۱۲ درصد از صادرات جهانی شمش سرب متعلق به کره‌جنوبی بوده و پس از آن استرالیا با ۹ درصد در رده دوم بزرگ‌ترین صادرکنندگان شمش سرب جهان قرار گرفته است؛ بیش‌ترین میزان صادرات از سال ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۱۶ متعلق به استرالیا بوده است.

 از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۳ رتبه اول صادرات شمش سرب متعلق به کره جنوبی بوده که سهم آن از صادرات ۱۲ درصد است و استرالیا با کاهش حجم صادرات شمش سرب در رتبه دوم قرار گرفته و میزان صادرات آن نسبت به سال ۲۰۱۶ حدود ۳۶ درصد کاهش داشته است؛ هم‌چنین در سال ۲۰۲۱ استرالیا با اختلاف نامحسوسی از کره جنوبی به بیش‌ترین میزان تجارت شمش سرب یعنی حدود ۳۰۳ هزارتن رسیده و مجددا رتبه اول صادرکنندگان شمش سرب در جهان را گرفته است.

 مهم‌ترین مقاصد شمش سرب استرالیا کشورهای انگلستان، هند، چین و ویتنام هستند.

هند دارای سهم ۹ درصدی از صادرات جهانی شمش سرب و سومین صادرکننده برتر این محصول در جهان است. صادرات شمش سرب هند در طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ روندی افزایشی را طی کرده است؛ به طوری که از حدود ۸۰ هزار تن در سال ۲۰۱۴ به حدود ۲۴۶ هزار تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

کانادا چهارمین صادرکننده شمش سرب و سهم آن از صادرات جهانی ۶ درصد است؛ صادرات این محصول کانادا در طی ۱۰ سال مورد بررسی روند خاصی نداشته اما در مجموع کاهشی بوده؛ به‌طوری که از حدود ۲۷۱ هزار تن در سال ۲۰۱۴ به حدود ۱۶۴ هزار تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

بلژیک در رتبه پنجم صادرات شمش سرب قرار دارد و ۵ درصد از سهم تجارت شمش سرب متعلق به این کشور است.

صادرات شمش سرب بلژیک در طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ به‌طور کلی روند کاهشی داشته و از حدود ۱۵۵ هزار تن در سال ۲۰۱۴ به حدود ۱۴۲ هزار تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

سهم آمریکا از واردات شمش سرب حدود ۱۸ درصد است که این موضوع نشان می‌دهد این کشور بزرگ‌ترین واردکننده شمش سرب در جهان است؛ واردات شمش سرب آمریکا در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۳۲ هزار تن ثبت شده که نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲۰ هزار تن کاهش داشته است.

کشورهای مهم تامین‌کننده شمش سرب آمریکا، کشورهای کانادا، کره جنوبی و مکزیک هستند؛ هم‌چنین با توجه به اطلاعات سازمان تجارت جهانی، متوسط واردات سرب آمریکا طی ۱۰ سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ حدود ۵۵۰ هزار تن به ثبت رسیده است.هند در رتبه دوم واردکنندگان برتر شمش سرب در جهان قرار دارد و سهم آن از تجارت حدود ۸ درصد است.

 طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ واردات شمش سرب هند تغییرات چندانی نداشته و از حدود ۲۱۳ هزار تن در سال ۲۰۱۴ به حدود ۲۰۰ هزار تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است؛ متوسط واردات شمش سرب هند طی بازه ۱۰ ساله ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ حدود ۲۳۷ هزار تن بوده است.

 هند بیش‌ترین واردات شمش سرب را از کره جنوبی، امارات و مالزی داشته است.