صنعتی با دورنمای مبهم
یک تولیدکننده شمش آلومینیوم گفت: واحدهای ذوب و تولیدکننده شمش آلومینیوم تامین‌کننده مواد اولیه بسیاری از واحدهای پایین‌دستی هستند و نقش بسزایی در تامین پایدار آلومینیوم و میزان تولید آن‌ها دارند اما علی‌رغم اهمیت این موضوع، قیمت شمش آلومینیوم به شدت افت پیدا کرده و مشتریان به دنبال خرید اعتباری هستند؛ در نتیجه اکنون با مقایسه هزینه‌های تولید همانند خرید ضایعات و بهای فروش محصولات، فرایند ذوب آلومینیوم به صرفه نیست و تولیدکنندگان در این شرایط از بازگشت سرمایه خود به طور کامل مطمئن نیستند.
محمد دهقان در رابطه با شرایط بازار شمش و قراضه آلومینیوم طی پنج ماهه ابتدایی سال جاری، بیان کرد: متاسفانه در این مدت علی‌رغم وجود قراضه آلومینیومی در بازار و نبود چالش‌های خاصی در زمینه تامین مواد اولیه، بازار و تقاضای مشتریان برای تولید شمش وضعیت مطلوبی نداشت و در صورت خرید محصولات، شرایط پرداخت توسط مصرف‌کنندگان اعتباری و مدت‌دار بود. شایان ذکر است که پس از صنعت نفت، صنایع فولادی و ساخت مصالح ساختمانی همانند کاشی‌سازی که ما در شهر یزد شاهد فعالیت گسترده آن‌ها هستیم، تاثیر بسزایی روی فعالیت و بازار صنایع مصرف‌کننده دارند. در نتیجه اگر این صنایع دچار رکود شوند، چرخ تولید و فعالیت صنایع وابسته به آن‌ها به خصوص صنعت آلومینیوم نیز به کندی حرکت خواهد کرد زیرا آلومینیوم به طور مستقیم در فرایند اکسیژن‌زدایی از مذاب در صنعت فولاد کاربرد دارد و در صنعت کاشی‌سازی نیز از این فلز برای ساخت قطعات در دستگاه‌ها همانند دستگاه ساب استفاده می‌شود.
وی در رابطه با عوامل موثر بر بهای شمش آلومینیوم توضیحات بیشتری ارائه داد و افزود: در حال حاضر معضل محدودیت مصرف انرژی (قطعی برق) تاثیرات منفی زیادی روی فعالیت واحدهای تولیدی گذاشته است؛ به طوری که نه‌تنها قیمت آلومینیوم بلکه قیمت سایر فلزات نیز همانند مس و آهن روند نزولی به خود گرفته است. ممکن است در اینجا این سوال مطرح شود که چرا به دلیل قطعی برق واحدهای تولیدی، قیمت محصولات به جای افزایش کاهش یافته است؟ باید گفت که اکنون محصولات واحدهای تولیدکننده انباشته شده و آن‌ها به دنبال بازگشت منابع مالی خود هستند؛ در نتیجه زمانی که تولیدکنندگان امکان فروش نداشته باشند، درصدد خرید مواد اولیه هم نخواهند بود. البته پیش‌بینی ما این است که حدود یک ماه دیگر زمانی که فعالیت این کارگاه به سبب کاهش محدودیت‌های انرژی (قطعی برق) افزایش یافته و دمای هوای افت پیدا کند، شاهد شیب صعودی قیمت‌ها باشیم.
بهای پایین آلومینیوم در بازار
این فعال صنعت آلومینیوم با اشاره به قیمت شمش و قراضه آلومینیومی، تصریح کرد: باید توجه داشت که قراضه آلومینیوم در انواع و با کیفیت‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود که هر کدام از آن‌ها قیمت مختص به خود را دارند؛ به طوری که در یک برهه زمانی قیمت ضایعات پروفیل آلومینیومی به ۱۱۵ تا ۱۱۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسید اما اکنون با قیمت ۱۰۵ تا ۱۰۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در بازار به فروش می‌رسد. گفتنی است که هرچقدر دورریز ضایعات بیشتر باشد، قیمت آن پایین‌تر خواهد بود؛ به عنوان مثال قیمت قراضه‌هایی که برای بسته‌بندی نوشیدنی‌ها (قوطی‌های آلومینیومی) استفاده می‌شوند در یک دوره ۸۴ تا ۸۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود و اکنون ۷۵ تا ۷۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است. در نهایت بهای شمش آلومینیوم نیز به دلیل کاهش میزان تقاضای مشتریان و نرخ‌های پیشنهادی آن‌ها، حداکثر با قیمت ۱۰۴ تا ۱۰۸ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم خریداری می‌شود. البته با وجود قطعی مکرر برق واحدهای صنعتی، تولیدکنندگان امکان تولید ندارند و فعالیت‌ها آن‌ها به خصوص واحدهای ذوب دچار اخلال شده است. به طوری که در گذشته یک روز در هفته برق مجموعه قطع می‌شد اما اکنون روزانه با این چالش دست به گریبان هستیم و علاوه بر دو روز قطعی کامل برق مجموعه، در سایر روزها نیز برای چند ساعت این اتفاق رخ می‌دهد.
این تولیدکننده شمش آلومینیوم در خصوص اطلاع‌رسانی از زمان‌های اعمال محدودیت انرژی، ابراز کرد: قطعی روزانه برق کارگاه از قبل اطلاع‌رسانی شده و از آن مطلع هستیم اما محدودیت‌هایی که برای چند ساعت در روز رخ می‌دهد، بدون اطلاع است و فقط به ما اعلام شده که باید میزان مصرف خود را کاهش دهید، بدون آنکه زمان دقیقی برای قطعی برق تعیین شود. باید توجه داشت که پذیرش این معضل برای واحدهای ذوب دشوار است زیرا با این کار، مذاب داخل کوره سرد و سفت می‌شود و به سبب عدم امکان برنامه‌ریزی دقیق برای تولید، میزان ریخته‌گری محصولات و درآمد مجموعه افت پیدا می‌کند؛ در نتیجه کفه ترازوی هزینه‌ها سنگین‌تر از درآمد خواهد بود که یکدیگر را پوشش نخواهند داد. همچنین در این شرایط تولیدکنندگان همواره نگران این موضوع هستند که پس از فعال‌سازی کوره‌ها، برق مجموعه به یک باره قطع شود (مشعل کوره‌های زمینی با استفاده از باد و گاز روشن می‌شود که فن هوای آن و شیرهای برقی گاز نیازمند برق هستند) زیرا علاوه بر مشکلات مطرح شده، با تغییر دمای کوره عمر مفید بوته‌هایی که برای ذوب استفاده می‌کنیم، کاهش و مجددا هزینه‌های کارگاه افزایش می‌یابد؛ در این صورت اکثر تولیدکنندگان به جای کسب سود، متضرر می‌شوند و ادامه مسیر تولید خارج از صرفه اقتصادی است.دهقان در پاسخ به این سوال که در حال حاضر حاشیه سود واحدهای ذوب آلومینیوم چه مقدار است، اظهار داشت: پیش‌تر به آن اشاره شد که اکنون با احتساب هزینه‌های بالای تولید و کاهش درآمد صنعتگران به سبب وجود چالش‌های متعدد، فعالیت در این زمینه دارای صرفه اقتصادی نیست و هر سال با گذشت زمان این شرایط نامناسب‌تر می‌شود. به عنوان مثال، در سال‌های گذشته حاشیه سود ذوب قوطی‌های آلومینیومی یک هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود که باید اکنون با توجه به افزایش چشمگیر هزینه‌ها به ۲۰ هزار تومان می‌رسید اما حاشیه سود ما سه هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است که تناسبی با شیب صعودی قیمت‌ها ندارد.وی با اشاره به مواردی که بیشترین هزینه واحدهای ذوب را به خود اختصاص داده‌اند، اذعان کرد: هزینه خرید مواد اولیه و انرژی (برق و گاز)، اجاره بهای کارگاه و حقوق نیروی انسانی بیشترین سهم را در هزینه‌کردهای ما دارند؛ به طوری که برای جذب افراد به منظور فعالیت در کارگاه‌های ذوب باید حقوق بالایی را پیشنهاد داد و از سال ۱۳۹۷ تاکنون، اجاره بهایی که می‌پردازیم حدود ۵ برابر رشد یافته است. متاسفانه باید مجددا تاکید کنم که در حال حاضر ذوب آلومینیوم صرفه اقتصادی نداشته و شرایط صنایع فولادی هم به سبب اینکه با آن‌ها در ارتباط هستیم چندان مطلوب نیست.
هزینه‌های بالای حمل‌و‌نقل
این فعال صنعت آلومینیوم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا این مجموعه برای حفظ میزان فروش خود به دنبال عرضه محصولات در سایر استان‌های کشور علاوه بر یزد و توسعه بازارهای هدف است، گفت: متاسفانه هزینه‌های ترابری و کرایه حمل محصول بسیار بالا بوده و ارسال محصولات به سایر استان‌ها با احتساب این هزینه‌ها اقدام منطقی به نظر نمی‌رسد. به عنوان مثال، کرایه ارسال محصول از شهر مهریز تا میبد که حدفاصل بین آن‌ها ۹۴ کیلومتر است، حداقل یک میلیون تومان بوده که بدون شک این رقم برای استان‌های دیگر مانند تهران و اراک حداقل چهار تا پنج میلیون تومان (کرایه حمل دو تن محصول دو هزار تا دو هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم) خواهد بود؛ به همین دلیل تمرکز خود را روی تامین نیاز مشتریان استان یزد معطوف کرده‌ایم.
این تولیدکننده شمش آلومینیوم با بیان اینکه محصولات خود را در اختیار صنایع فولادی، ریخته‌گران قطعات آلومینیومی و پروفیل‌سازان قرار می‌دهد، یادآور شد: در حال حاضر سه نفر در این واحد ذوب مشغول به‌کار هستند اما در گذشته تعداد آن‌ها به پنج نفر می‌رسید و میزان تقاضای مشتریان برای تولید شمش بالا بود. به طوری که در صورت تقاضای صنایع فولادی، ماهانه بین ۱۰ تا ۲۰ تن ریخته‌گری شمش آلومینیوم در این کارگاه انجام می‌شود اما اگر این صنایع درخواستی نداشته باشند، حداکثر میزان تولید ما به هشت تن در ماه می‌رسد؛ در نتیجه فعالیت صنعت فولاد بسیار حائز اهمیت بوده و این صنعت یکی از محرک‌های اصلی رشد صنایع مختلف به شمار می‌آید.
دهقان در رابطه با دورنمای صنعت آلومینیوم در کشور، تاکید کرد: برای اینکه شاهد رونق اقتصادی و بازار مصرف بسیاری از صنایع در کشور باشیم، باید تدابیری به منظور افزایش قدرت خرید مشتریان به خصوص قشر متوسط جامعه اندیشیده شود؛ در غیر این صورت شرایط روزبه‌روز برای تولیدکنندگان بغرنج‌تر خواهد شد و واحدهای کوچک‌مقیاس و با سابقه کاری کمتر در معرض خطر تعطیلی قرار می‌گیرند. این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ زمانی که ما فعالیت خود را در این صنعت آغاز کردیم، حاشیه سود تولیدکنندگان برخلاف امروز مناسب بود. در پایان باید خاطرنشان کنم که سرمایه اولیه مورد نیاز برای راه‌اندازی کارگاهی برابر با توان تولیدی این واحد، ۱۰ میلیارد تومان است و افراد باید از این مقدار سرمایه‌‌گذاری به طور ماهانه حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان سود خالص کسب کنند تا متضرر نشوند اما این رقم در حال حاضر به هیچ عنوان حاصل نمی‌شود.
