افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری‌های برون مرزی چین
برای کربن‌زدایی اقتصاد و صنعت جهانی و ساخت مراکز داده مورد نیاز برای مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی، جهان به مقدار زیادی مواد معدنی نیاز دارد. چین قصد دارد اولویت دستیابی به این منابع را داشته باشد.
سال گذشته شرکت‌های چینی حدود ۱۶ میلیارد دلار در معادن خارج از کشور سرمایه‌گذاری کردند که این رقم شامل سرمایه‌گذاری‌های جزئی نمی‌شود.
این عدد بالاترین میزان طی یک دهه اخیر بوده و نسبت به سال قبل از آن که کمتر از ۵ میلیارد دلار بود، به شدت افزایش یافته است. در ۸ اکتبر، یک شرکت دولتی چینی برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری بیش از ۵ میلیارد دلار در یک معدن مس در افغانستان اعلام کرد. روز بعد، شرکت زیجین ماینینگ، باارزش‌ترین شرکت معدنی چینی، از سرمایه‌گذاری ۱ میلیارد دلاری در یک معدن طلا در غنا خبر داد.
در ۱۴ اکتبر، گروهی از شرکت‌های چینی تعهد ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش معادن زامبیا طی پنج سال آینده را اعلام کردند. شرکت چایناکو نیز به دنبال سهمی در بزرگترین معدن مس فیلیپین است.
شرکت‌های معدنی چینی اکنون سهم بزرگی از منابع معدنی جهان را کنترل می‌کنند که شامل حدود نیمی از نیکل و لیتیوم استخراج‌شده، بیش از دو پنجم کبالت و یک پنجم مس است. بیشتر این مواد از معادن خارج از چین استخراج می‌شوند.
در سال‌های اخیر، این موضوع نگرانی‌های بسیاری را در میان سیاست‌گذاران غربی ایجاد کرده، اما هنوز اقدام جدی‌ای در این راستا صورت نگرفته است. با این حال، نشانه‌هایی از تغییر در این روند دیده می‌شود.
هزینه‌های اخیر شرکت‌های معدنی چینی موجب تقویت جایگاه آن‌ها در حوزه مواد معدنی جهانی شده است. هدف اصلی آن‌ها افزایش سهم خود از مس، عنصری حیاتی برای الکتری‌سازی، بوده است. در سال ۲۰۲۳، مس حدود سه پنجم سرمایه‌گذاری‌های خارج از کشور آن‌ها را تشکیل داد.
سال گذشته، زیرمجموعه شرکت دولتی چاینا مین‌متالز اعلام کرد که قصد دارد یک معدن مس در بوتسوانا به قیمت ۲ میلیارد دلار خریداری کرده و ۸۰۰ میلیون دلار دیگر برای افزایش بیش از دو برابری تولید آن سرمایه‌گذاری کند. هم‌زمان، شرکت‌های معدنی چینی همچنان به سرمایه‌گذاری در مواد مورد نیاز برای باتری‌های خودروهای الکتریکی ادامه داده‌اند.
این سرمایه‌گذاری‌ها چندین شرکت معدنی چینی را به رده‌های برتر جهان رسانده است. زیجین، که دارایی‌هایی از صربستان تا سورینام دارد، سال گذشته حدود سه پنجم تولید مس شرکت BHP، بزرگترین شرکت معدنی جهان، را تولید کرد و به دنبال تبدیل‌شدن به یکی از برترین تولیدکنندگان لیتیوم است.
ارزش بازار این شرکت طی پنج سال گذشته با افزایش ۵۰۰ درصدی به بیش از ۶۰ میلیارد دلار رسیده و حتی از شرکت برزیلی Vale نیز پیشی گرفته است.
بخشی از مواد معدنی که غول‌های معدنی چینی در خارج از کشور استخراج می‌کنند، همان‌جا باقی می‌ماند و حتی به خریداران غربی فروخته می‌شود. برای مثال، شرکت CMOC کبالت خود را از طریق واحد تجارت فلزات خود در ژنو به شرکت‌های مختلف، از جمله شرکت Electra Battery Materials در کانادا که در حال ساخت یک مرکز پالایش در انتاریو است، می‌فروشد.
بخش فزاینده‌ای از خروجی معادن خارج از کشور چین، وارد زنجیره تامین خارجی این کشور برای محصولاتی همچون باتری‌ها، خودروهای الکتریکی و پنل‌های خورشیدی می‌شود و بخش زیادی از سنگ معدن به کشور بازگردانده می‌شود. طی نه ماه نخست سال جاری، واردات مس، کبالت و بوکسیت چین به ترتیب ۱۲، ۲۱ و ۲۰ درصد افزایش یافته است.
همه این مواد، پایه عظیم تولیدات صنعتی چین را تغذیه می‌کند که هیچ کشور دیگری به آن اندازه نمی‌رسد. چین در تولید مواد معدنی پالایش‌شده، حدود ۶۰ درصد عرضه جهانی لیتیوم درجه باتری، ۶۵ درصد نیکل، ۷۰ درصد کبالت و ۹۰ درصد عناصر کمیاب، مانند نئودیمیوم، را تأمین می‌کند. برخی از شرکت‌های معدنی چینی حتی به مراحل پایین‌دستی زنجیره تأمین نیز وارد شده‌اند و به عنوان مثال زیجین اکنون فویل مسی تولید می‌کند.
با افزایش قدرت چین بر منابع معدنی جهانی، غرب و به‌ویژه آمریکا بیش از پیش نگران وابستگی عمیق خود به رقیب استراتژیک خود شده‌اند. آمریکا بیش از نیمی از مواد معدنی مورد نیاز خود را وارد می‌کند و چین یکی از تأمین‌کنندگان اصلی آن است. سیاست‌مداران مشتاق به تقویت تولیدات داخلی در آمریکا درک می‌کنند که ممکن است جاه‌طلبی‌های آن‌ها به دلیل کمبود دسترسی به فلزات مورد نیاز به چالش کشیده شود. در جریان کارزار انتخاباتی، کامالا هریس از تشکیل ذخایر معدنی به منظور تضمین “امنیت اقتصادی و ملی” آمریکا حمایت کرده است.
با این حال، این ذخایر نمی‌توانند به‌طور قابل توجهی از وابستگی آمریکا به مواد معدنی چینی بکاهند. به‌طور مؤثرتر، آمریکا و گروهی از متحدانش از طریق “مشارکت امنیت معدنی” تلاش می‌کنند تا حمایت خود از پروژه‌های معدنی حیاتی در سراسر جهان را هماهنگ کنند. تسریع ساخت معادن جدید داخلی نیز می‌تواند مفید باشد.
