کاهش قیمت آلومینا، نشانه‌ای احتمالی‌ از نوسانات بازار آلومینیوم

قیمت آلومینا در بورس آتی شانگهای (ShFE) طی دو هفته آخر ماه دسامبر ۲۰۲۳، حدود ۳۰ درصد افزایش یافت و در روز سوم ژانویه سال ۲۰۲۴، به اوج خود یعنی سه هزار و ۸۳۸ یوان در هر تن رسید. یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت آلومینا، وقوع انفجار در پایانه نفتی شهر کوناکری پایتخت گینه بود که تامین‌کننده اصلی بوکسیت پالایشگاه‌های آلومینای چین به شمار می‌رود.

با این وجود، این افزایش قیمت به سرعت فروکش کرد زیرا مشخص شد که هیچ اختلال بلندمدتی در وضعیت بخش حمل‌ونقل در گینه وجود نخواهد داشت، در عین حال، وقوع این حادثه وابستگی فزاینده چین به بوکسیت کشور گینه و مطرح شدن یک منبع جدید نوظهور در ایجاد نوسان قیمت آلومینیوم را برجسته کرد.

حجم واردات بوکسیت از گینه به چین طی چند سال گذشته، هم‌زمان با مطرح شدن نام این کشور آفریقایی به عنوان تامین‌کننده اصلی مواد اولیه مورد نیاز پالایشگاه‌های آلومینا در جهان با روند صعودی همراه بوده است.

در همین راستا چین از سال ۲۰۱۵ تا اواخر سال ۲۰۲۳، تنها ۳۳۴ هزار تن بوکسیت از گینه وارد می‌کرد که سهم بسیار پایین این کشور آفریقایی را نسبت به سهم صادرات بوکسیت از مالزی و استرالیا به چین نشان می‌دهد. این میزان در ۱۱ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۳، به حدود ۹۱ میلیون تن رسید؛ سهم گینه از کل واردات بوکسیت به چین حدود ۷۰ درصد بوده است.

این وابستگی فزاینده چین به گینه در واردات بوکسیت، دلیل نوسانات بالای قیمت آلومینا به رویدادهای کوناکری را نشان می‌دهد که گمان می‌رفت موجب اختلال بلندمدت در حمل‌‎ونقل بوکسیت از معادن گینه به پایانه‌های اصلی کشتیرانی چین خواهد شد؛ البته این اتفاق تاثیر خاصی بر بازار مواد اولیه آلومینیوم چین که با وضعیت محدودیت در دسترسی مواجه بوده، نداشته است.

لازم به ذکر است که روند عرضه بوکسیت از معادن در شمال چین در اواخر سال ۲۰۲۳ به دلیل انجام بازرسی‌های دولتی، به طور موقت با اختلال مواجه شد. از این رو، چندین پالایشگاه آلومینا در چین مجبور شده‌اند در راستای رسیدن به اهداف گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ظرفیت تولید خود را کاهش دهند؛ همچنین برخی دیگر از این پالایشگاه‌ها نیز موقتا فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.

به گفته موسسه «SMM»، عواملی چون اعمال محدودیت وضع شده توسط دولت چین و کاهش حجم مقدار تولید بوکسیت در این کشور، منجر به افت بیش از ۶ میلیون تن ظرفیت تولید آلومینا در چین شده است. وقوع انفجار در پایانه نفتی گینه، فعالان بازار آلومینیوم را بسیار نگران کرد. با این حال، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که تاثیرگذاری عمیق این اتفاق بر روند استخراج و تولید و یا ایجاد اختلال در روند حمل‌ونقل کالا در این کشور را نمایان کند.

این اولین بار نیست که بازار آلومینا با مشکل در روند عرضه مواجه می‌شود. با این حال، آنچه که وضعیت کنونی آلومینا را نسبت به دفعات گذشته متفاوت کرده، اعلام قیمت آتی آلومینا در بورس آتی شانگهای است. در همین راستا، تعیین قیمت آتی آلومینا برای اولین بار در ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ در بورس آتی شانگهای ارائه شد که افزایش نوسانات در قیمت‌های این ماده اولیه را در پی داشت.

این جهش قیمت با تعداد ثبت یک میلیون و ۳۰۰ هزار قرارداد معادل ۲۵ میلیون تن آلومینا تا روز سوم ژانویه سال ۲۰۲۴ همراه شد. حجم تجمعی معامله شده آلومینا در بورس مذکور در این ماه، از ۶۸ میلیون تن فراتر رفت.

واضح است که اخبار وقایع اخیر در پایانه نفتی گینه، باعث ایجاد یک هم‌سویی مجدد در موقعیت‌های پوشش ریسک شده که توجه سفته‌بازان را به ثبت قراردادهای جدید جلب کرده است؛ این مسئله موجب افزایش فعالیت‌ها در بورس آتی شانگهای خواهد شد.

لازم به ذکر است ثبت قراردادهای آلومینا در هر دو بورس فلزات لندن (LME) و بورس کالای شیکاگو (CME) فهرست شده‌اند اما تعداد ثبت قراردادهای آلومینا در آن‌ها به اندازه بورس آتی شانگهای افزایشی نبوده است.

گفتنی است ثبت قراردادهای آلومینا در بورس فلزات لندن، از ماه اکتبر سال ۲۰۱۹ آغاز شد اما پس از یک افزایش سریع و موقتی در ثبت معاملات این ماده اولیه با روند شدید نزولی همراه شد؛ به طوری که تعداد ثبت قراردادها طی سه سال گذشته در این بورس بسیار ناچیز بوده است.

همچنین ثبت قراردادهای آلومینا در بورس کالای شیکاگو نیز از سال ۲۰۱۶ شروع شد و تا ماه می ۲۰۲۳، وضعیت معاملات آن مناسب ارزیابی شد. با این حال، تعداد قراردادهای باز در این بورس تا پایان سال ۲۰۲۳، تنها ۵۰ قرارداد اعلام شد.البته این اتفاق را نمی‌توان تعجب‌برانگیز قلمداد کرد زیرا حجم معاملات آلومینا در بازار فیزیکی در تمام کشورها به جز چین چندان بالا نیست و بیشتر معاملات انجام شده برای این ماده اولیه مبتنی بر قراردادهای عرضه با زمان تحویل بلندمدت است. در حالی که به نظر می‌رسد قراردادهای آلومینا در بورس آتی شانگهای قرار است به شاخص قیمت این ماده اولیه در بازار تبدیل شود، با این حال بررسی‌های انجام شده نشان از نوسانات جدید در کل زنجیره تامین آلومینیوم دارد.همچنین افزایش قیمت آلومینا بر وضعیت ثبت قراردادهای آلومینیوم اولیه در بورس آتی شانگهای تاثیر گذاشت و در بحبوحه افزایش محسوس حجم معاملات، به بالاترین حد خود در نزدیک به دو سال گذشته رسید.قیمت آلومینا در بورس آتی شانگهای نیز دوباره با افت قیمت مواجه شد و قیمت آن به حدود سه هزار و ۴۱۰ یوان رسید با این وجود، همچنان رقم آن نسبت به قیمت‌های قبل از وقوع آتش‌سوزی در پایانه کوناکری بالاتر است.به نظر می‌رسد چبن همچنان در تلاش است تا حساسیت فزاینده بازار آلومینای خود را نسبت به رویدادهای کشور گینه کاهش دهد. سایر کشورهای جهان نیز بهتر است مجددا ارزیابی خود را انجام دهند و بررسی کنند که چگونه ممکن است نوسان قیمت آلومینیوم با تغییر در وضعیت ثبت قراردادهای جدید آلومینا در بورس آتی شانگهای ایجاد شود.