وارونگی

در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته برخلاف پیش‌بینی‌‌های افزایش قیمت مس، بهای این فلز سرخ در بورس فلزات لندن روز جمعه ۱۲ مرداد ماه ۱۴۰۳ (دوم آگوست ۲۰۲۴)، ۰/۲ درصد معادل ۲۱ دلار نسبت به روز معاملاتی قبل از آن کاهش یافت و به هشت هزار و ۹۷۷ دلار رسید. این در حالی است که حدود دو ماه پیش در روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه سال جاری (۲۰ می ۲۰۲۴)، قیمت مس در «LME» نسبت به روز معاملاتی قبل از آن ۴/۴ درصد برابر با ۴۵۹ دلار افزایش یافت و به بالاترین سطح خود در این ماه یعنی ۱۰ هزار و ۸۵۷ دلار رسید. باید توجه داشت که مولفه‌های متعددی در بازارهای جهانی روی قیمت مس تاثیرگذارند اما در حال حاضر انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا و تقاضای چین برای خرید این فلز دو عامل اصلی محسوب می‌شوند.

به طوری که در یک برهه زمانی تولید خودروهای برقی که میزان مس به‌کاررفته در آن‌ها چهار برابر خودروهایی با موتور احتراقی است، در کشور چین بسیار رشد یافت و همین مسئله افزایش شیب قیمت مس در بازارهای جهانی را به دنبال داشت. در مقابل با بروز اشکالاتی در سیستم خودروهای برقی و خرابی آن‌ها که منجر به کاهش تولید این نوع از خودروها ‌شد، قیمت مس روند نزولی به خود گرفت. علاوه‌براین، موجودی فلز نامبرده در انبارهای چین و روند خرید این کشور نیز نرخ‌های جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد زیرا زمانی که ذخایر مس اژدهای سرخ افزایشی باشد، قیمت‌ها در مسیر نزولی حرکت می‌کنند. از سوی دیگر نتایج کارزار انتخاباتی ایالات متحده آمریکا نیز روی نرخ ارز و بهای فلز مس تاثیر  می‌گذارد. در حال حاضر ممکن است با اعلام کاندیداتوری کامالا هریس شانس پیروزی حزب دموکرات افزایش یافته باشد اما با این وجود، شرایط بازارهای جهانی بهبود نخواهد یافت. در صورت پیروزی دونالد ترامپ، این احتمال می‌رود که قیمت مس در بازارهای جهانی حدود ۴ تا ۵ درصد رشد یابد اما در بازارهای داخلی، نرخ ارز به طور چشمگیری افزایشی می‌شود.

در این میان باید نکته مهمی را در نظر داشت که شرایط بازار ایران و عوامل موثر بر قیمت‌های داخلی همانند بازارهای بین‌المللی نبوده و همسو با جریانات جهانی حرکت نمی‌کنند؛ به طوری که اکنون بهای داخلی این فلز در کانال ۹ هزار دلاری قرار دارد و احتمال می‌دهیم که با وجود تنش‌های سیاسی منطقه، وضعیت بازار کشور نامناسب‌تر شود. در نتیجه قیمت مس در ایران علاوه‌ بر اینکه تحت تاثیر نرخ‌های جهانی قرار دارد، از عوامل دیگری نیز تاثیر می‌پذیرد. به عنوان مثال، مفتول مس در بورس کالای ایران در عرضه روز سه‌شنبه ۹ مرداد ماه امسال، ۵۲۲ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم معامله شد که با احتساب نرخ ارز آزاد و هزینه رفع تعهد ارزی، بهای مفتول مس برای تولیدکننده حدود ۹ هزار و ۳۰۰ تا ۹ هزار و ۴۰۰ دلار تمام می‌شود. به همین دلیل علی‌رغم اینکه ایران ۶ درصد ذخایر مس جهان را در اختیار دارد، تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع پایین‌دستی مس نسبت به همتایان ترک خود که مواد اولیه را وارد می‌کنند، از قدرت رقابت‌پذیری بالایی در بازارهای صادراتی برخوردار نیستند. همچنین یکی از چالش‌های دیگری که تولیدکنندگان داخلی با آن مواجه هستند، رکود بازار است که برنامه‌ریزی‌های کلان کشور برای جلوگیری از رشد بیشتر نرخ تورم به این مسئله دامن زده و کاهش پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای و میزان معاملات را به دنبال داشته است.شایان ذکر است که نرخ ارز یکی از مولفه‌های موثر بر قیمت مس در بازارهای داخلی به شمار می‌آید؛ به طوری که علی‌رغم کاهش بهای مفتول مس در چند هفته‌ اخیر از ۵۳۴ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم به ۵۲۲ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، واکنش بازار متفاوت بود و با رشد نرخ ارز و عدم تغییر قیمت‌ محصولات، تقاضای مشتریان تا حدودی افزایش یافت. به عبارت دیگر، انتخاب مصرف‌کنندگان داخلی همانند سایر کشورها نیست و تغییرات صعودی نرخ ارز باعث می‌شود که میزان معاملات در بازار رشد یابد. البته باید توجه داشت که اکنون به دلیل افت میزان نقدینگی و پروژه‌های توسعه‌ای و همچنین کشش پایین بازار برای تولید این حجم از محصولات سیم و کابلی، رقابت شدیدی در بین خریداران در بورس کالای ایران وجود ندارد و شاهد اختلاف قیمت بالایی میان عرضه نقدی و اعتباری مفتول مسی در این تالار صنعتی هستیم.در نهایت برای اینکه بتوان چشم‌انداز روشنی در بخش صنعت متصور شد، انتظار می‌رود دولت جدید چالش رفع تعهد ارزی و ناترازی انرژی که سبب رشد بهای تمام شده و افت عرضه برخی از محصولات در بازار می‌شود را برطرف کند.