مسیر جدید تجارت ایران برای رونق صادرات
در دنیای امروز، تجارت بین‌المللی یکی از مهم‌ترین محرک‌های رشد اقتصادی کشورها محسوب می‌شود. توسعه صادرات، علاوه بر تأمین منابع ارزی و تقویت تولید داخلی، می‌تواند زمینه‌ساز افزایش اشتغال، انتقال فناوری‌های نوین و ارتقای جایگاه ایران در زنجیره ارزش جهانی باشد. با توجه به تحولات اخیر در اقتصاد جهانی و افزایش رقابت میان کشورها، بهره‌گیری از سیاست‌های تجاری کارآمد، امضای توافقات بین‌المللی و رفع موانع موجود در مسیر صادرات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران، با توجه به ظرفیت‌های گسترده خود در بخش‌های مختلف اقتصادی، به‌ویژه در حوزه تولید و صنایع صادرات‌محور، نیازمند یک استراتژی دقیق و هماهنگ برای ورود موفق به بازارهای جهانی است.
در این راستا، سازمان توسعه تجارت ایران به‌عنوان نهاد متولی سیاست‌گذاری و هدایت تجارت خارجی کشور، نقش مهمی در تسهیل فرآیندهای صادرات و واردات ایفا می‌کند. این سازمان با هدف تسریع روند تجارت بین‌المللی، کاهش موانع بوروکراتیک، بهبود زیرساخت‌های تجاری و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی، برنامه‌های متعددی را در دستور کار قرار داده است. یکی از اقدامات کلیدی در این حوزه، امضای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و تجارت ترجیحی با کشورهای مختلف است که می‌تواند مسیر جدیدی برای توسعه صادرات غیرنفتی ایران بگشاید.
محمدعلی دهقان دهنوی، معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، در گفت‌وگو با «روزگارمعدن» به تشریح راهکارها و برنامه‌های این سازمان برای تسهیل تجارت خارجی، توسعه صادرات و تقویت روابط تجاری با سایر کشورها پرداخته است. وی بر نقش توافقات تجاری، حمایت از تولید صادرات‌محور و بهبود زیرساخت‌های تجاری تأکید دارد و به دستاوردهای مهم ایران در این حوزه اشاره می‌کند. این گفت‌وگو، نگاهی جامع به مسیر جدید تجارت ایران و فرصت‌های پیش‌رو در عرصه صادرات دارد.
محمدعلی دهقان دهنوی، معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، با تأکید بر ضرورت اصلاح فرآیندهای تجاری کشور گفت: «سازمان توسعه تجارت ایران، با رویکردی نو و شفاف، بر رفع موانع و تسهیل تجارت خارجی تأکید دارد. ما معتقدیم که با ارتقای زیرساخت‌ها و اصلاح فرآیندها، ایران می‌تواند در آستانه یک تغییر اساسی در مدیریت صادرات و واردات خود قرار گیرد.»
وی افزود: «تسهیل‌گری در روند تجارت خارجی از اهمیت بسیاری برخوردار است و فرآیندهای تجاری باید ساده‌تر و روان‌تر شوند. بدون فراهم کردن بسترهای مناسب، نمی‌توان انتظار داشت که صادرات و واردات به شکلی پایدار رشد کنند.»
توافقات تجاری، کلید توسعه صادرات
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به توافقات تجاری ایران با سایر کشورها گفت: «ایران باید تعاملات تجاری خود را در یک مسیر پرسرعت قرار دهد. یکی از رویکردهای مهم در این زمینه، حرکت به سمت تجارت آزاد است. از نمونه‌های موفق در این زمینه، توافقنامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. این توافق الگوی موفقی بوده و آمار نشان می‌دهد که پس از اجرای این موافقت‌نامه، حجم تجارت ایران با کشورهای عضو این اتحادیه ۲.۵ برابر شده است.»
وی تأکید کرد: «این افزایش نشان می‌دهد که کاهش تعرفه‌ها و حذف محدودیت‌های تجاری، نه‌تنها بر کالاهای مشمول تعرفه تأثیر داشته، بلکه سایر کالاها نیز به شکل گسترده‌تری صادر شده‌اند. اکنون ما با بیش از ۱۰ کشور دنیا در حال مذاکره هستیم تا موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی یا تجارت آزاد با آن‌ها امضا کنیم. برخی از این مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد و امیدواریم که در آینده نزدیک شاهد اجرایی شدن این توافقات باشیم.»
تولید صادرات‌محور، عنصر کلیدی در تجارت بین‌المللی
دهقان دهنوی با اشاره به اهمیت تولید صادرات‌محور گفت: «یکی از رویکردهایی که می‌تواند به جهش تجارت و صادرات کمک کند، ترویج تولید صادرات‌محور است. بدون تردید، رشد تولیدات باکیفیت و رقابت‌پذیر، عنصر مهمی در توسعه تجارت است. ما باید تولید هدفمند و متناسب با بازارهای هدف را شکل دهیم تا مسیر تجارت را هموارتر کنیم.»
وی افزود: «علاوه بر تسهیل تجارت، ضرورت تولید رقابتی به‌عنوان پایه اصلی توسعه تجارت نیز حائز اهمیت است. ایران نمی‌تواند در بازارهای جهانی موفق باشد مگر این‌که تولیدات خود را با نیازهای بازارهای هدف به‌روز کند و رقابتی‌تر سازد. این موضوع به معنای سرمایه‌گذاری بیشتر در بهبود کیفیت محصولات، کاهش هزینه‌های تولید و به‌کارگیری فناوری‌های جدید است.»
رویدادهای مهم تجاری در سال جاری
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اقدامات مهم در حوزه تجارت خارجی ایران اظهار داشت: «در سال جاری، رویدادهای قابل‌توجهی در حوزه تجارت خارجی ایران انجام گرفته که نشان‌دهنده پویایی و موضع فعال کشور در این عرصه است.»
وی ادامه داد: «برگزاری ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران (ایران اکسپو)، دومین اجلاس اقتصادی ایران و آفریقا و اجرای سومین نمایشگاه تجارت با اوراسیا از جمله اقداماتی بوده که رشد میزان تجارت ایران با کشورهای منطقه اوراسیا را دنبال می‌کند.»
دهقان دهنوی همچنین به احیای شورای عالی صادرات اشاره کرد و گفت: «نیمه امسال و در آیین روز ملی صادرات، رئیس‌جمهور محترم با احیای شورای عالی صادرات موافقت کردند. این موضوع می‌تواند به انسجام تصمیم‌گیری، جامعیت سیاست‌ها و جلوگیری از برخی اختلالات کمک کند.»
تمرکز بر برندینگ و تجارت مرزی
وی با تأکید بر اهمیت برندینگ در توسعه تجارت گفت: «توجه به برندهای تجاری از دیگر موضوعات مهمی بود که در سال جاری پیگیری شد. در این راستا، انتقال کمیسیون ملی برند از وزارت صنعت، معدن و تجارت به سازمان توسعه تجارت را شاهد بودیم. ما برنامه‌هایی در حوزه برند‌سازی داریم و معتقدیم که صادرکنندگان ما باید برند خود را ارتقا داده و معرفی کنند تا بتوانند در بازارهای هدف حضور قوی‌تری داشته باشند.»
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران همچنین تنظیم آیین‌نامه تجارت مرزی را اقدامی مهم دانست و اظهار داشت: «با اجرای این آیین‌نامه، می‌توان شاهد تحولی چشمگیر در اشتغال‌زایی، تجارت سالم و کاهش قاچاق کالا بود. این اقدامات، زمینه رشد تجارت و صادرات غیرنفتی را فراهم خواهد کرد.»
افزایش ۱۹ درصدی تجارت خارجی ایران
وی در پایان با اشاره به رشد تجارت خارجی ایران گفت: «رشد تجارت خارجی ایران به بیش از ۱۹ درصد در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده این واقعیت است که امکان تقویت صادرات غیرنفتی به سهولت وجود دارد. تحقق برنامه هفتم توسعه در حوزه تجارت، نیازمند توجه به زیرساخت‌ها، توسعه تعاملات بین‌المللی و بهبود کیفیت تولیدات داخلی است. امیدواریم با ادامه این مسیر، شاهد افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی باشیم.»
