تولید را به حال خود رها نکنیم

گفته می‌شود، قرار است امسال هم به روال سال گذشته، قطع برق صنایع و معادن طبق برنامه انجام شود. البته اطلاع‌رسانی درباره زمان قطع برق واجب است، اما مشکل چندانی را حل نمی‌کند. قطع برق برای برخی معادن و بسیاری از صنایع‌معدنی می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد و خسارت‌های زیادی به بار آورد. هرچند مشکلات قطعی برق در معادن بزرگ‌مقیاس نمود بیشتری دارد و می‌تواند دردسرهای زیادی ایجاد کند، اما معمولا این‌گونه معادن سیستم‌های جایگزین هم دارند. برای مثال مجهز به دیزل ژنراتور هستند که در مواقع لزوم وارد مدار می‌شوند. البته استفاده از دیزل ژنراتور همزمان با استفاده از خطوط برق سراسری، هزینه پروژه را افزایش می‌دهد و در بررسی‌های فنی و اقتصادی، نرخ تمام‌شده محصول را به‌شدت بالا می‌برد. از طرف دیگر، خود این سیستم‌ها و ابزار هم ممکن است خراب شوند و تولید معدن را کلا متوقف کنند. بنابراینریال تنها در بعضی موارد که تولید ماده‌معدنی با حاشیه سود بیشتری همراه است، می‌توان این روش را به کار گرفت، اما برای معادنی که حاشیه سود کمتری دارند، به‌طبع نمی‌توان‌ همزمان از هر 2 سیستم استفاده کرد. این موضوع در معادن سنگ ساختمانی و سنگ نما که سیستم‌های استخراج و دستگاه‌های برش آنها با برق کار می‌کنند، مهم و تاثیرگذار است و برای معدنداران بسیار گران تمام می‌شود. بنابراین، باوجود اینکه اطلاع‌رسانی به معادنی که از سیستم‌های جایگزین استفاده می‌کنند، ضروری است، اما همه بخش‌های تولید نمی‌توانند به استفاده از سیستم‌های جایگزین رو آورند. سرمایه‌گذاری قابل‌توجه اولیه و هزینه‌های تعمیر و نگهداری، این روش را غیراقتصادی می‌کند و نرخ تمام‌شده ماده معدنی را افزایش می‌دهد.

تابه‌حال، مدیران صنعتی تلاش کرده‌اند تا با جابه‌جایی شیفت کارخانه روش‌هایی برای مدیریت این مشکل بیابند و زمان‌بندی را به‌گونه‌ای انجام دهند که کمترین آسیب به بخش تولید وارد شود. برای مثال، در ساعات بی‌برقی، کارهای تعمیر و نگهداری کارخانه انجام شود یا فعالیت بخش تولید به زمان تعطیلی انتقال یابد تا حجم تولید ثابت بماند و دچار افت نشود. اما کارخانه‌های فرآوری و تولید مواد معدنی که معمولا به‌صورت سه‌شیفته کار می‌کنند، راهی برای جبران وقفه ایجادشده ندارند و بر اثر قطع برق با خسارت‌ها و صدمات زیادی روبه‌رو می‌شوند. این وضعیت از یک‌سو، نرخ تمام‌شده تولید را بسیار بالا می‌برد و از سوی دیگر، باعث می‌شود بعضی از مواد اولیه مورداستفاده در کارخانه‌ها خاصیت خود را از دست بدهند و به‌ناچار دور ریخته شوند که آن‌هم هزینه مضاعفی است که به تولیدکننده تحمیل می‌شود. اگر هزینه دستمزد و زیان خواب دستگاه‌ها را هم به این مجموعه بیفزاییم، به عدد قابل‌توجهی در سال می‌رسیم که نشان‌دهنده کاهش راندمان پروژه‌ها است. در گیر و دار و کشمکش با این مشکلات و حواشی، سود کارخانه و معدن به‌شدت پایین می‌آید و حتی شاید فعالیت صنعتی توجیه اقتصادی خود را از دست بدهد. بنابراین،؛ قطعی برق در معادن مسئله‌ای بسیار جدی است و باعث صدمات بسیار زیادی به این حوزه می‌شود. در حالت عادی، کارخانه طبق برنامه فعالیت روزانه خود را آغاز می‌کند و طبق روال پیش می‌رود، اما با قطع برق، این فرآیند دچار وقفه می‌شود و برای راه‌اندازی مجدد سیستم‌، فعالیت آنها متوقف می‌شود که این پروسه زمان زیادی نیاز دارد. بنابراین، تولید نه‌تنها در زمان قطعی برق که بعد از آن‌هم ـ بسته به نوع دستگاه ـ مدتی دچار وقفه می‌شود و راه‌اندازی مجدد کارخانه و قرار دادن دستگاه‌ها در مدار زمانبر خواهد بود و اگر بخواهیم در طول سال حساب کنیم، وقفه قابل‌توجهی خواهد شد و این را هم باید به ضرر و زیان‌های بی‌برقی اضافه کرد. راهکاری که می‌توان برای جلوگیری از این حجم عظیم مشکلات پیشنهاد داد، این است که در قدم اول تسهیلاتی برای معادن در نظر گرفته شود تا بتوانند خود را به سیستم‌های جایگزین برق سراسری مجهز کنند یا حداقل در هنگام قطع برق سراسری با زیان کمتری در بخش تولید مواجه شوند.

دیگر اینکه تدابیری اندیشیده شود تا قطع برق، به‌صورت فله‌ای اعمال نشود. به‌عبارت‌دیگر، راهی پیدا شود که حداقل بخش معدن از قطع برق در امان بماند تا تولید متوقف نشود.