بهمن پرحاشیه بورس
هابیل خاوری کارشناس بازار سرمایه
آخرین روز کاری بهمن ماه سخت را در حالی پشت سر گذاشتیم که بازار شروع خوبی داشت، اما خوب تمام نکرد و بازار مجددا وارد فاز شک و تردید شد و طبیعی است که در برخی سهام پس از چندین روز صف فروش قفل معاملات آنها به این نحو باشد. بازار دیروز و امروز با تقاضای خوبی در کلیت بازار در جریان بود و جمع شدن صفوف فروش اکثر نمادها نشان داد که بازار عزم خود را برای تغییر روند جزم کرده است و انصافا بازار را در ساعات اولیه خوب خریدند . انتشار خبر مشخص‌تر شدن تجدید ارزیابی دارایی‌های خودرو و انتشار آن تا پایان سال، مجددا تقاضا را به نماد خودرو و پس از آن به کلیت بازار برگرداند . هر چند در این خبر کمی شیطنت نهفته بود و با تغییر در حجم صف خودرو، این نکته بیشتر نمایان شد، البته ناگفته نماند که آپشن‌های در جریان بلای جان این نماد شده‌اند!
باید توجه کرد که هر صفی و هر خبری در تایم بازار، صرفا نباید به معنی تغییر روند کلی بازار و مبنای خرید و فروش قلمداد شود .
با توجه به افزایش عرضه‌ها در نیمه دوم بازار دیروز و امروز و رنج‌های منفی در کلیت بازار و همچنین عرضه صفوف خرید، احتمالا دقایق ابتدایی بازار فردا با افزایش عرضه‌ها همراه خواهد بود و پس از آن شاهد تعادل نسبی در بازار خواهیم بود .
تعادلی که اگر به دست نیاید و از آن حمایت نشود، می‌تواند به تداوم اصلاح بازار منجر شود . شاید مهم‌ترین خبر برای بازار امروز حضور وزیر اقتصاد در مجلس بود. نکته دیگر نرخ دلار توافقی و تحولات سیاسی منطقه طی روزهای پیش‌رو است . در صورتی که رخداد سیاسی خاصی اتفاق نیفتد و بازار در سکوت اخبار سیاسی پیش برود، خیلی زود فعالان بازار سرمایه از وزن تحولات سیاسی خواهند کاست و مجددا شاهد افزایش تقاضا در کلیت بازار خواهیم بود .
از این رو بر این باوریم که اگر خبر ناامید‌کننده‌ای به بازار مخابره نشود، مسیر برگشت بازار از همین محدوده تا حدودی هموار‌تر از مسیر اصلاح آن است.
در کل وضعیت معاملاتی امروز نسبت به روزهای گذشته بسیار بهتر بود و در نهایت ۵۰ درصد نمادها مثبت بسته شدند. البته کماکان عارضه بالا آمدن شاخص کل با تعداد کمی نماد جاری است و باز هم شاهد جاماندن اکثریت شرکت‌ها از روند شاخص کل هستیم. ارزش معاملات کم بلای جان بازار است. از مجلس خبر بدی بیرون نیامد و نتیجه جلسه غیرعلنی نیز ظاهرا فعلا مصالحه شده است. در سمت دیگر اما دلار آزاد نامحسوس در حال حرکت به سمت سقف اخیر خودش است تا مجددا آن را تست کند. افزایش نرخ دلار در بازار آزاد، نگرانی سیاستگذار در مورد به وجود آمدن تورم انتظاری را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر با افزایش نرخ دلار، به نوعی تقاضا برای پول هم حداقل موقتا افزایش پیدا می‌کند. این دو باعث می‌شود هم سیاستگذاری به نوعی باعث افزایش نرخ بهره بشود و هم تقاضای پول نیز آن را تشدید می‌کند. در نتیجه یک رقابتی بین دلار و نرخ بهره شکل گرفته است. حالا ممکن است بسیاری مثلا به صندوق‌های درآمد ثابت یا غیره انتقاد کنند که سود بدون ریسک بالایی پرداخت می‌کنند. در واقع منشا این سود بدون ریسک بالا، دو دلیل ذکر شده است و سود صندوق‌های درآمد ثابت معلول است و نه علت. و در نهایت در مورد افسانه‌ای که از سال ۹۷در مورد همتی وزیر اقتصاد شکل گرفته است که ایشان نوسانگیر افسانه‌ای بازارها هستند؛ این روزها از دوست و آشنا گرفته تا هر کارشناس و کارناشناسی هم چنین نظری دارد.
رشد فوق‌العاده شدید دلار ۹۷ ناشی از مشکلات جدی درهم بود که با حل شدنش بازار ریخت و البته استفاده به موقع بانک مرکزی و جو رسانه‌ای همراهش باعث شد که به عنوان موفقیت نوسانگیری دولت به خلق‌الله فروخته شود. رشد بورس در ۹۸ و ۹۹ دلایل متعدد داشت که همتی و بانک مرکزی درصد کمی در آن دخالت داشتند. ترکیبی از عوامل زمینه‌ای و بنیادی و البته جوی که دولت وقت راه انداخته بود تاثیر اصلی را داشتند.
در این دور مشخصا همتی معتقد بوده و هست که نرخ دلار دولتی- نیمایی و ... نباید فاصله زیادی با دلار آزاد داشته باشد. سعی‌اش را هم کرد و با صراحت هم گفت. درست یا غلط هنوز نتوانسته کاهش معناداری در فاصله ایجاد کند و صرفا گران شد و نه اینکه هدف اصلی که کاهش درصدی و معنادار فاصله باشد، اتفاق بیفتد.
فاصله حدود ۳۵ تا ۴۰درصدی روزهای اخیر از اوج ۵۲درصد دوران چند ماه پیش کمتر است ولی مشکلی را حل نکرده و نمی‌کند. حالا البته دعوای پشت‌پرده در مجلس و دولت و بانک مرکزی و هزار جای ذی‌نفع دیگر هم هست.
اینکه در روزهای آینده فرزین برود، همتی بماند یا همتی برود و فرزین بماند یا هر دو بروند یا بمانند خودش داستانی است برای بازار که به نتیجه طناب‌کشی‌های پشت‌پرده بیشتر ارتباط دارد تا توان همتی. در نهایت شرایط بنیادی (وضع برق و آب و گاز و جنگ و...) بر این به اصطلاح نوسانگیری‌ها غلبه کرده و باز هم خواهد کرد.
