توقفگاه شاخص
هابیل خاوری کارشناس بازار سرمایه
در شرایطی به پیشواز آخرین روز کاری هفته خواهیم رفت که بازار امروز متفاوت بود، بازار سرمایه تا حدود زیادی از شرایط تحلیلی فاصله گرفته است، و عملا با تزریق نقدینگی جدید توسط کدهای فعلی و برخی کدهای جدید، مقاومتها یک به یک شکسته میشود . در چنین فضایی که تحلیل نقشی در خرید ندارد، مقاومت در برابر بازار و خرید نکردن کمی دشوار است. حس جا ماندن از رشد بازار، با هیچ حس دیگری در بازارهای مالی قابل قیاس نیست . اگر هدف بازارساز از بهبود شرایط بازار جذب نقدینگی باشد، باید به تحلیلگر فرصت تحلیل دهد و بازار با روال طبیعی رشد کند و اصلاح نیز بخشی از آن روند باشد . اینکه بازار ارزنده است و سهامداران در هر قیمتی فروشنده نیستند و خریداران بازار را جذاب میدانند و منابع جدید تزریق میکنند، فرمایش است .
همه میدانیم بخش عمدهای از پول جدید بدون تحلیل در صف مینشیند و صرفا به دنبال سود کوتاهمدت است و برای سهامداری وارد نشده است، صرفا برای کسب سود است!! پس باید کاری کرد که این پول بازار برایش جذاب باشد و ماندگار شود، و از طرفی شوک منفی به بازار ندهد. پس باید با احتیاط گام برداشت و اسیر جو ایجاد شده نشد و در هر شرایطی با تحلیل و استراتژی شخصی سبد سرمایهگذاری اقدام کرد . اصلاح بخشی از روندهای صعودی است و بهترین فرصت برای بهبود و تغییر ترکیب سبد است . از طرفی خبر مربوط به بازار این روزها، دیشب منتشر شد و آن توافق لبنان و اسراییل بر سر آتش بس ۶۰ روزه بود . رشد دلار نیما با شیب ملایم و تثبیت دلار آزاد، کاهش تنشهای سیاسی و منطقهای و همچنین تزریق منابع جدید به بازار سرمایه، همه و همه نوید بخش آیندهای بهتر برای بازار است . عرضههای در محدوده شاخص ۴۰۰/۲ نیز خیلی زود جذب خواهند شد و فروشندگان این برهه صرفا نوسانگیرها و سرمایهگذارهای کوتاهمدتی هستند. اما اینکه دکمه تغییر روند در چه زمان و با چه خبری زده شود بر ما پوشیده است . پس با احتیاط گامبردارید و در هر سهمی در صف نباشید، چه خرید و چه فروش. بازار امروز با توجه به رنجهای منفی در برخی سهام با توجه به عدم پر کردن قیمت پایانی به نحوی بود که سهامداران تا منفی شنبه را نیز فروختند. دوستان در بازار سرمایه به کسی خرده نگیرند و به استراتژی خود پایبند باشند، شاید کسی که این مدل فروشها را انجام داده برای معاملاتش دلیلی داشته است.اگر در بازار هر کسی کار خودش را بکند و بر مبنای سیستم معاملاتی علمی جلو برود هیچگاه دچار ترید در معاملاتش نخواهد شد.
این رشد اخیر بسیار شارپ بود، و حتی فرصت فکر کردن به سهامداران را نداده به نحوی که صندوقهای اهرمی همگی بخشی از ضریب اهرم خود را نیز از دست دادهاند.
با اینکه جذب منابع در روزهای مثبت بازار برای واحدهای عادی که شبیه درآمدثابتند سخت است اما برخی صندوقها اقدام به جذب منابع و صدور در واحدهای عادی برای ثابت نگهداشتن اهرم کردند. صندوق اهرم، در این دوره بیشترین صدور درصدی و مبلغی را در واحدهای عادی داشته تا بتواند از کاهش ضریب اهرم خود در بازار صعودی جلوگیری کند؛ اهرم از این حیث بهترین عملکرد را داشته است. در دیگر صندوقها هم با وجود آنکه اکثرا در واحدهای عادی خود صدور داشتند اما این صدور و جذب منابع به اندازه ابطالهای رخ نداده نبوده و کاهش ضریب اهرم را تجربه کردند. از طرفی در حالتهای اینچنینی بررسی معاملات روزانه مهمتر از هر مورد دیگری است، امروز بسیاری از رکوردهای معاملاتی بورس شکسته شد. ارزش معاملات خرد به بیش از ۱۶ همت رسید که از اواسط اردیبهشت سال ۱۴۰۲ بیسابقه بود. تعداد کد فعال در بازار از مرز ۲۳۰ هزار عبور کرد که این تعداد کد خریدار نیز حداقل در ۱۷ ماه گذشته بیسابقه بود. ارزش معاملات صندوقهای اهرمی و ارزش معاملات آپشن نیز رکورد تاریخی زد. یکی از داغترین و پر رونقترین روزهای بورس در ۴ سال گذشته از لحاظ حجم معاملات تجربه شد و تقریبا در بورس یک جابهجایی اساسی صورت گرفت. البته در پایان معاملات ۵۹ درصد از نمادها منفی بودند که این مهم نیز از دو هفته گذشته تجربه نشده بود، اما انتظار یک یا حتی چند روز معاملاتی پرحجم و دست به دست شدن سهمها دور از انتظار نبوده و نیست. بورس حالا به کانون توجه سرمایهگذاران برگشته است و اگر تغییرات در شرایط بنیادی ادامه داشته باشد و متولیان بازار رفتار درستی داشته باشند، و از طرفی با توجه به چارت نزولی طلا و دلار، میتوان انتظار داشت بعد از چند روز جابهجایی سهام، روند اصلی شروع شود. محدوده زمانی ۲۶ نوامبر که امروز بود تا اوایل دسامبر یعنی یکشنبه هفته آینده توقفگاه شاخص در این گام هست، و باید در این برهه بازارساز هر چه در توان دارد از بازار حمایت کند، و از طرفی با بررسی تکنیکی اکثر نمادها میتوان متوجه شد که اکثر نمادها مقاومتهای مهمی را شکستهاند و منفیها احتمالی را میتوان در برهه زمانی فعلی در حکم پولبک به مقاومتهای شکسته شده در نظر گرفت. امروز روز عیار بازار بود که هرچه فروشنده روی تابلو گذاشت را خریدند، و فردا مشخص میشود که خریدارها پشیمان میشوند یا فروشندهها، از طرفی دلار بازار آزاد ۷۰ و دلار نیما ۵۱,۵، دولت مصمم است که بازار رشد کند. (تا اینجای کار رشد حدود ۳۸ درصدی) از طرفی بودجه مالی سال آینده انبساطی است، شاید یک روز تا چند هفته بازار در جا بزند ولی یقینا انتهای کار در بازار نیست و بازی تازه شروع شده است. لازم است که مجدد یادآوری کنم که بورس ایران از ابتدای تاسیس تا به امروز کارایی اطلاعاتی خوبی نداشته و این موضوع بر کسی پوشیده نیست، اما با توجه به اتفاقات و رویدادهای سیستماتیک و غیر سیستماتیک و اضافه شدن ریسکهای جدید به بازار از طرفی کاهش دامنه نوسان به عنوان دم دستیترین ابزار برای حمایت از بازار کار بسیار اشتباهی بوده است که همیشه انجام شده!! و بازار لطمههای جبرانناپذیری را در بلندمدت از این بابت خواهد دید!
در برهه زمانی فعلی با دستکاری مجدد در دامنه نوسان مخالف هستم و ۳ درصد بهنظر برای بازار مناسب است، چرا که زمانی باید دامنهنوسان کاهش یا افزایش پیدا کند که سایه تمامی ریسکهای بیرونی که بازار را تهدید میکنند برداشته شود، از طرفی متولی بازار لاین اعتباری با حجم قابل توجه برای حمایت از تمامی نمادهای بازار داشته باشد، اما ما در بازار سرمایه حدود ۱۵ هفته دامنه نوسان محدود شده را تجربه کردهایم!! با همین دامنه نوسان محدود این رکوردها ثبت شده است، در حالت تغییرات مکرر در دامنه نوسان، کارایی عملیاتی بازار را هم از دست میدهیم و شدیدا تکرار آن برای چندمین بار آن هم در ۵ ماه اخیر برای بازار مضر هست و همین امر خودش تشدیدکننده خروج پول هست از بازار!!
هیچ کار مثبتی هم در این چند مرتبه کاهش و افزایش دامنه نوسان برای حمایت از بازار صورت نگرفته است! پس بهنظرم بازار را به حال خود رها کنیم برای مدتی. دقیقا همین دستکاریها شرایط کلی بازار را طوری رقم زده که قدرت تصمیمگیری دقیق و حساب شده را از فعالان گرفته .
از طرفی بازار هنوز به رشدهای مستمر و دامنهدار عادت نکرده است و با کوچکترین عرضهای همه فروشنده میشوند. و طبیعی است پس از چند روز مثبت شدن بازار عدهای به فکر سیو سودهای کسب شده بیفتند، با تغییر دامنه نوسان در این برهه فقط یک هیجان کاذب به بازار تزریق خواهد شد و هیچ نفعی در این موضوع نخواهد بود.
در گذشته که دامنه نوسان ۵ و ۷ و در صندوقها ۱۰ درصد بود، بازار پس از ۳ روز رشد (۱۵ تا ۲۰ درصد) کمی درجا میزد و به استراحت و دست به دست شدن سهام احتیاج داشت، اما این روزها و با وجود ۵ روز رشد مداوم در بسیاری از گروهها، میبینیم که بازار به واسطه محدودیت دامنه نوسان و بعضا عدم عرضه حجم مبنا، رشد چندانی نداشته و طبق روال قدیم، شاخص کل رشد بیشتری را از کلیت بازار تجربه کرده است . از این رو در برهه فعلی برای حمایت از بازار حجم مبنا کمی کاهش یابد تا قیمت پایانی سهم هم متناسب با آخرین معامله شود، و در صورت عادی شدن معاملات دامنه نوسان افزایش یابد.
آهسته و پیوستگی برای بازار مهم است تا اعتماد و توجه عموم سرمایهگذاران به بازار جلب شود، اینکه سریع بالا برود بازار و سریع منفی شود برای کسی سودی نداشته، ندارد و نخواهد داشت.