رشد سودآوری در سایه نوسانات نرخ ارز دشوار شده است
مجید رحیمی فعال صنعتی
بهترین راهکار برای سودآوری نه تنها کارخانه‌های تولید قطعات مسی بلکه کلیه صنایع معدنی و فلزی را می‌توان تثبیت نرخ ارز دانست؛ چراکه معتقدیم با توجه به شرایط کنونی که در بازارهای جهانی فلزات وجود دارد، در صورت تک نرخی شدن ارز است که ما می‌توانیم در راستای تامین پایدار مواد اولیه، جهش تولید و در نهایت رشد سودآوری کارخانه‌های صنعتی حرکت کنیم؛ در غیر این صورت به چالش‌ها و دغدغه‌های موجود افزوده خواهد شد و این امر تولیدکنندگان را از مسیر رشد سودآوری دور و دورتر خواهد کرد.
با توجه به اینکه ایران در میان پنج کشور برتر جهان از لحاظ ذخایر مس قرار دارد، بنابراین می‌توان گفت استخراج و تولید کنسانتره مس در ابتدای زنجیره با سودآوری مناسبی همراه بوده و چالش چندانی متوجه فعالان این بخش نیست اما در بخشی از زنجیره که شامل تولید محصولات مسی اعم از سیم و کابل، قطعات ریختگی و… است، همواره شاهد برخی موانع و مشکلات بوده‌ایم که رشد سودآوری در واحدهای تولیدی را تحت تاثیر قرار داده است.
از آنجایی که قیمت مس به عنوان یک فلز پرکاربرد تابع نوسانات در بازارهای جهانی (بورس فلزات لندن) است و تغییرات نرخ ارز تاثیر بسزایی در قیمت‌گذاری آن در داخل کشور می‌گذارد، بنابراین نوسان نرخ ارز را می‌توان یکی از عوامل موثر بر سودآوری صنایع تبدیلی مس برشمرد که با توجه به عدم ثبات نرخ ارز طی سالیان اخیر، این عامل همواره تاثیر منفی بر تحقق سودآوری این صنایع گذاشته است و از آن می‌توان به عنوان یک ابرچالش پیش روی تولیدکنندگان قطعات مسی یاد کرد.
ما در حالی قراردادهای فروش قطعات مسی را بر اساس نرخ کنونی ارز در بازار با مشتریان خود منعقد می‌کنیم که ممکن است به دلیل نوسان نرخ ارز در بازه زمانی ثبت سفارش تا تحویل نهایی محصول، قیمت مواد اولیه که همان کاتد مسی است، افزایش پیدا کند و همین مسئله سودآوری تولید را مختل سازد؛ چراکه مشتریان تسویه حساب خود را بر اساس نرخ ارز در زمان ثبت سفارش محصول انجام می‌دهند و هیچ توجهی به رشد نرخ ارز که ممکن است در بازه زمانی تولید محصول تا تحویل نهایی آن رخ داده باشد، ندارند. در چنین شرایطی، این تولیدکننده است که متحمل ضررهای مالی بسیاری شده و نه تنها به سودآوری دست نخواهد یافت بلکه باید چاره‌ای برای زیان حاصل شده بیندیشد! البته حقوق خریداران را نیز نباید در این میان نادیده گرفت؛ چراکه در قراردادهای موجود بر این موضوع تاکید شده که هرگونه افزایش قیمت از زمان عقد قرارداد تا تحویل محصول بر عهده تولیدکنندگان است و خریداران هیچ مسئولیتی در قبال این موضوع ندارند. بر همین اساس می‌توان گفت نوسان نرخ ارز و بازار، منجر به کوچک‌تر شدن سبد تولید و به دنبال آن افت سودآوری تولیدکنندگان قطعات مسی طی سالیان اخیر شده و همچون سدی مستحکم پیش روی واحدهای تولیدی در مسیر پیشرفت و اجرای طرح‌های توسعه‌ای قرار گرفته است.
جای بسی تاسف است که علی‌رغم برخورداری ایران از ذخایر غنی مس، شرایط فرآوری و تولید قطعات مسی با ارزش افزوده بالا به قدری دشوار شده که امروز شاهد تعطیلی بسیاری از کاخانه‌های صنعتی و به دنبال آن گسترش معضل بیکاری هستیم. در حالی که اگر تمهیدات لازم جهت ثبات نرخ ارز و افزایش ارزش پول کشور اندیشیده شود، ما می‌توانیم به یکی از برترین صادرکنندگان قطعات مسی در سطح منطقه و حتی جهان تبدیل شویم و زمینه ارزآوری هرچه بیشتر به داخل در این شرایط سخت و دشوار اقتصادی را با ارائه محصولات صادراتی با قیمت‌های رقابتی فراهم کنیم.
همچنین عدم سودآوری واحدهای تولیدی و صنعتی، خسارات جبران‌ناپذیری را به بدنه اقتصاد کشور در بلندمدت وارد خواهد کرد، محدودیت انرژی، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌هایی به شمار می‌آید که سودآوری صنایع مختلف به ویژه صنایع تبدیلی مس را تحت تاثیر قرار داده است. قطعی برق در سه ماهه تابستان و قطعی گاز در سه ماهه زمستان، منجر به افت تولید واحدهای صنعتی شده و سودآوری آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است. در حالی که انتظار می‌رفت پس از گذشت چند ماه سخت و دشوار در تابستان امسال، معضل قطعی برق در کارخانه‌های صنعتی مرتفع شود اما در کمال تعجب و به بهانه مقابله با مازوت‌سوزی که در برخی از نیروگاه‌های کشور رخ می‌دهد، دوباره قطعی دو ساعته برق را برای کلیه بخش‌ها اعم از خانگی، اداری و صنعتی در نظر گرفته‌اند. متاسفانه بحران انرژی، روزبه‌روز در کشور ما در حال افزایش است که بیشترین اثر منفی را بر بدنه تولید و به تبع آن سودآوری واحدهای صنعتی و تولیدی خواهد گذاشت.
زمانی که یک واحد تولیدی به سودآوری مد نظر خود دست پیدا نکند، به ناچار مجبور به تعدیل نیروی انسانی خواهد شد و ممکن است سرمایه انسانی کارآمد خود را هم از دست دهد. در چنین شرایطی، استخدام و برگزاری دوره‌های آموزشی نیز زمان‌بر و هزینه‌بر خواهد بود و از این رو ضرورت دارد زمینه رشد سودآوری در بنگاه‌های اقتصادی جهت حفظ نیروی انسانی کارآمد و در ادامه حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت فراهم شود.
کمبود نقدینگی، منجر به ایجاد محدودیت‌هایی در تامین مواد اولیه مورد نیاز از سوی کارخانه‌های بزرگ و به دنبال آن عدم پای‌بندی به تعهدات شده است. این مسئله می‌تواند سوددهی واحدهای کوچک و متوسط مقیاس را به دلیل عدم تولید و تحویل به موقع سفارشات تحت تاثیر قرار دهد و زمینه زیان‌آوری به جای سودآوری در این واحدها را فراهم کند.
بهترین راهکار برای سودآوری نه تنها کارخانه‌های تولید قطعات مسی بلکه کلیه صنایع معدنی و فلزی را می‌توان تثبیت نرخ ارز دانست؛ چراکه معتقدیم با توجه به شرایط کنونی که در بازارهای جهانی فلزات وجود دارد، در صورت تک نرخی شدن ارز است که ما می‌توانیم در راستای تامین پایدار مواد اولیه، جهش تولید و در نهایت رشد سودآوری کارخانه‌های صنعتی حرکت کنیم؛ در غیر این صورت به چالش‌ها و دغدغه‌های موجود افزوده خواهد شد و این امر تولیدکنندگان را از مسیر رشد سودآوری دور خواهد کرد. در این میان، احداث نیروگاه‌های مختلف برق اعم از سیکل ترکیبی، خورشیدی، برق‌آبی و… با هدف تامین پایدار برق نیز نباید از جانب دولت نادیده گرفته شود تا به امید خدا شاهد رشد سودآوری در بنگاه‌های اقتصادی طی سالیان پیش رو باشیم.
