دومین سمپوزیوم بین‌المللی فرآوری؛ چشم‌انداز نو برای معادن ایران

این رویداد، نه تنها فرصتی ارزشمند برای عرضه تازه‌ترین دستاوردهای علمی، فنی و پژوهشی در حوزه فرآوری و زنجیره ارزش مواد معدنی است، بلکه بستری برای گفت‌وگوی میان دانشگاه، صنعت و دولت در راستای ارتقای بهره‌وری، بومی‌سازی تجهیزات و تحقق تولید دانش‌محور به‌شمار می‌آید.

با حضور جمع گسترده‌ای از پژوهشگران، فعالان صنعتی، مدیران ارشد، شرکت‌های دانش‌بنیان و نمایندگان کشورهای خارجی، سمپوزیوم IMPRS 2025 جلوه‌ای از عزم ملی برای توسعه فناورانه و پایدار صنعت معدن و فرآوری کشور است؛ تلاشی سازمان‌یافته برای گذار از خام‌فروشی به بهره‌برداری هوشمندانه از منابع، و ایفای نقش فعال‌تر ایران در زیست‌بوم جهانی مواد معدنی.

این رویداد علمی و صنعتی بزرگ، با هدف تبادل دانش و یافته‌های تخصصی، ارتقای توانمندی‌های فنی و هم‌افزایی ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی در حوزه فرآوری مواد معدنی، به مدت سه روز برگزار می‌‌شود. سمپوزیوم بین‌المللی فرآوری مواد معدنی بستری برای گفت‌وگوی میان پژوهشگران، متخصصان و صاحب‌نظران داخلی و خارجی فراهم می‌آورد تا علاوه بر انتقال تجربیات، راهکارهایی برای حل چالش‌های کلیدی این حوزه ارائه دهند. توانمندسازی متخصصان، ارتقای سطح مهارت‌های موردنیاز، و بررسی فرصت‌های جدید همکاری‌های علمی و صنعتی از دیگر اهداف اصلی این گردهمایی است.

محورهای علمی متنوع در دومین سمپوزیوم بین‌المللی

در این سمپوزیوم، محورهای علمی متنوعی از جمله خردایش و طبقه‌بندی، جدایش فیزیکی، فلوتاسیون و شیمی سطح، هیدرومتالورژی، فرآیندهای بیولوژیکی، فرآوری ذرات نرمه و فوق نرمه، فرآوری زغال‌سنگ و عناصر استراتژیک و حیاتی، فرآوری طلا و فلزات گران‌بها و نیز فرآوری کانی‌های صنعتی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

همچنین موضوعاتی مانند شبیه‌سازی، مدل‌سازی، کنترل و طراحی کارخانه‌های فرآوری، بازیافت و مدیریت باطله‌ها و پسماندهای معدنی، مدیریت و بازیابی آب در واحدهای فرآوری، روش‌های نوین فرآوری خشک و کم‌آب‌بر، کاربرد هوش مصنوعی در فرآوری و کانی‌شناسی، و روش‌های نوین شناسایی مواد معدنی در دستور کار سخنرانان و ارائه‌دهندگان قرار دارد.

در حاشیه این سمپوزیوم، نخستین نمایشگاه بین‌المللی دستاوردهای صنایع معدنی نیز برپاست. این نمایشگاه با هدف توسعه صادرات، معرفی تجهیزات، ماشین‌آلات و فناوری‌های نوین جهانی و همچنین معرفی طرح‌های قابل سرمایه‌گذاری در حوزه معدن و صنایع معدنی، میزبان شرکت‌های داخلی و خارجی است. در این نمایشگاه، مجموعه‌های آزمایشگاهی، تحقیقاتی و صنعتی، جدیدترین توانمندی‌ها و دستاوردهای خود را در معرض دید عموم و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند تا زمینه‌ساز همکاری‌های گسترده‌تر در آینده باشند.

نوآوری و رشد بهره وری؛ الزامات معدن و صنایع معدنی است

محمد آقاجانلو در دومین همایش بین المللی صنایع و سازه های فولادی که در سالن اجتماعات دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: وقتی ما از فولاد صحبت می‌کنیم؛ عملاً از توسعه زیرساخت‌های شهری، حمل‌ونقل و صنایع مختلف صحبت می‌کنیم. فولاد نه ‌تنها بخش مهمی از اقتصاد صنعتی کشورها را تشکیل می‌دهد، بلکه در بسیاری از طرح‌های توسعه، عنصر اصلی به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه یکی از سیاست‌های ایمیدرو که دانشگاه‌ها می‌توانند نقش مهمی در آن ایفا کنند، تغییر نگرش به نظام حکمرانی اقتصادی در بخش معدن و صنایع معدنی است؛ عنوان کرد: این یعنی جهت گیری از تولید منبع‌محور به تولید دانش‌محور و در واقع افزایش ضریب پیچیدگی اقتصادی است. در دهه‌های گذشته، به‌واسطه انرژی ارزان، نیروی انسانی و دسترسی به مواد اولیه، عمده سرمایه‌گذاری‌ها در زنجیره فولاد تا سطح تولید خام متمرکز بوده‌اند. امروز اما، نیازمند توسعه‌ای هستیم که نه‌تنها کمی، بلکه کیفی و پایدار باشد.

آقاجانلو افزود: یکی از ارکان کلیدی در گذار به فولاد سبز و توسعه پایدار، بازیافت و استفاده از قراضه فولادی است. بازیافت هر تن فولاد می‌تواند درصد قابل توجهی از مصرف انرژی، آب و پسماند معدنی را کاهش دهد.

وی گفت: در ایران، با وجود تولید سالانه حدود ۵ میلیون تن قراضه، هنوز از این ظرفیت به‌طور کامل بهره‌برداری نشده است. استفاده گسترده‌تر از قراضه می‌تواند تا ۲۵ درصد در هزینه‌های تولید صرفه‌جویی ایجاد کند و نقش بسزایی در تحقق توسعه پایدار داشته باشد.

آمار جهانی صنعت فولاد

رئیس هیات عامل ایمیدرو عنوان کرد: در سطح جهانی، تولید فولاد به بیش از 1.9 میلیارد تن در سال رسیده است. چین با سهمی حدود 50 درصدی، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان است. هند، ژاپن، آمریکا و اتحادیه اروپا دیگر بازیگران اصلی‌اند. ترکیه نیز با تولید سالانه بیش از 36 میلیون تن، از صادرکنندگان مهم منطقه‌ای محسوب می‌شود و ایران در جایگاه بعدی قرار دارد.

وی ادامه داد: روند پیش بینی های جهانی تا 2050 در صنعت فولاد نشان میدهد؛ سهم چین از تولید جهانی به دلیل توسعه یافتگی به 34 درصد کاهش می یابد. همچنین در توسعه ها بزرگترین سهم به انرژی های تجدید پذیر اختصاص خواهد یافت و تولید هیدروژن به عنوان نهاده های اصلی تولید سبز دومین جایگاه سرمایه گذاری را خواهد داشت.

آقاجانلو اظهار داشت: از سوی دیگر بخش مهمی از خرج سرمایه ای به تولید آهن اسفنجی وفولاد سازی از طریق کوره های قوس الکتریکی اختصاص خواهد یافت. همچنین تغییر چشم گیر در ساختار هزینه، در حال حاضر در کوره بلند ساختار هزینه بین 50 الی 80 درصد ماده است که با سیطره فولاد سبز نقش انرژی پر رنگ خواهد شد ساختار هزینه ماده به کمتر از 50 درصد خواهد رسید.

ایران و تحقق هدف افزایش ظرفیت تولید فولاد تا 55 میلیون تن در سال 1404

آقاجانلو در خصوص وضعیت صنعت فولاد ایران اعلام کرد: با ظرفیت ۵۰ میلیون تن و تولید بیش از ۳۰ میلیون تن فولاد خام در سال، جزو ۱۰ کشور اول جهان است و فولاد را به یکی از ارکان صادرات غیرنفتی، ارزآوری و اشتغال کشور تبدیل کرده است.

معاون وزیر صمت افزود: اکنون ایران دارای ظرفیت های مناسبی در حوزه فولاد است و هدف ایجاد ظرفیت تولید 55 میلیون فولاد در چشم انداز سال 1404؛ محقق خواهد شد اما در بخش تولید تا رسیدن به نقطه ایده آل نیز فاصله داریم. ما امروز با بیش از ۳۰ درصد ظرفیت خالی در زنجیره تولید فولاد مواجه هستیم. در این راستا نیاز است که با کمک و همکاری استادان، دانشگاهیان و دانش بنیان ها؛ بهره وری را افزایش دهیم.

وی گفت: ۱۷ درصد از صادرات غیرنفتی کشور از صنعت فولاد تأمین می‌شود و این بخش، به‌تنهایی ۵ درصد در تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور نقش دارد.

نقش برجسته نوآوری و بهره‌وری

آقاجانلو عنوان کرد: امروز ما در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که چالش‌های پیرامون تولید فولاد دیگر صرفاً فنی یا اقتصادی نیستند. موضوعاتی مانند بحران انرژی، آب، تغییرات اقلیمی، آلاینده‌های کربنی، و الزامات زیست‌محیطی، به دغدغه‌هایی اساسی تبدیل شده‌اند. وی افزود: در چنین شرایطی، نوآوری و رشد بهره‌وری نه یک گزینه، بلکه یک الزام است.

وی گفت: باید بپذیریم که نوآوری و بهره‌وری در خلأ شکل نمی‌گیرند. آنچه زمینه‌ساز این مسیر می‌شود، بسترهایی است که از دل همکاری میان دولت، دانشگاه، صنعت و نهادهای داخلی و بین‌المللی شکل می‌گیرد.

رئیس هیات عامل ایمیدرو گفت: تحولات زیست‌محیطی و فشارهای جهانی برای حرکت به سمت اقتصاد سبز، دیر یا زود، منجر به سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای خواهند شد؛ از مالیات‌های کربنی گرفته تا محدودیت‌های صادراتی. اگر از امروز برای این تغییر آماده نشویم، فردا هزینه‌اش بسیار سنگین‌تر خواهد بود.

وی در پایان سخنان خود ضمن قدردانی از برگزارکنندگان دومین همایش بین المللی صنایع و سازه های فولادی، افزود: ما در ایمیدرو به این نتیجه رسیده‌ایم: زمان، زمان تغییر است. اگر خودمان مسیر توسعه را بازطراحی نکنیم، دیر یا زود دیگران این کار را انجام خواهند داد. تغییری که از درون آغاز شود، قابل مدیریت و هماهنگ با منافع ملی است. اما تغییری که تحمیل شود، ناگهانی، پرهزینه و اغلب آمرانه خواهد بود.

ایمیدرو آماده حمایت نامحدود از طرح‌های توسعه فرآوری است

سمیه خلوصی در مراسم افتتاح دومین سمپوزیوم بین‌المللی پژوهشگران فرآوری مواد معدنی با بیان این مطلب گفت: ایمیدرو در استراتژی‌های خود برای دستیابی به توسعه، در زمینه فرآوری شفاف سازی کرده است. وی افزود: برای این منظور، ایمیدرو راهبردهای مورد نظر از جمله هوشمندسازی، تولید سبز و غیره را پیاده‌سازی کرده و در این مسیر حرکت می کند.

معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با بیان اینکه این سازمان از سال گذشته ۳ طرح در حوزه توسعه فرآوری را تدوین کرده است، گفت: امسال عملیات اجرایی این طرح‌ها آغاز می شود. وی ادامه داد: مسیر روشن شده و آماده هستیم از توانمندی پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارتقای توسعه این بخش استفاده کنیم.

برنامه ایمیدرو برای کاهش فاصله فناوری ایران با کشورها

خلوصی با بیان اینکه بررسی‌های انجام شده طی سال‌های گذشته حاکی از محدودیت فناوری به عنوان بیشترین چالش شرکت‌های داخلی بود، گفت: این مساله باعث شکاف جدی صنایع کشور با توسعه در دنیا و فاصله معنادار آن با توسعه صنعت بود. وی افزود: از این رو، تلاش کردیم با کمک دانشگاهیان، شرکت‌های دانش‌بنیان، پژوهشگران و صاحبان فناوری، این شکاف را رفع کنیم.

معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به اینکه در حوزه فناوری، توانمندی‌های قابل توجهی از نظر دانش در کشور وجود دارد، گفت: توجه به این موضوع، می‌تواند به توسعه بین‌المللی کمک کند. نمونه آن، مراکز تحقیقاتی از جمله مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی است که دانش در آن رسوب کرده و قابلیت انتقال به سایر نقاط کشور را دارد.

برگزاری سمپوزیوم فرآوری، نقشه راه ایمیدرو

خلوصی با بیان اینکه سمپوزیوم بین‌المللی پژوهشگران فرآوری مواد معدنی را با ۲ هدف طراحی کردیم، گفت: هدف نخست، توسعه دانش فنی فرآوری و ارتباط صنعت و دانشگاه است تا از دانش ایجاد شده در دانشگاه برای رشد صنعت استفاده شود.

وی افزود: هدف دوم، استفاده از دانش و فناوری موجود در کشور برای توسعه ارتباطات بین‌المللی و صدور آن به خارج و در مقابل، انتقال فناوری‌های لازم از کشورهای صاحب فناوری به داخل کشور اقدام کنیم.

معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با بیان اینکه برگزاری سمپوزیوم فرآوری را به عنوان نقشه راه در نظر گرفته است، تصریح کرد: با پیشنهاد مدیر مرکز تحقیقات فرآوری، سازوکار آن را به صورت دوسالانه طراحی شده است. وی ادامه داد: در صورت استقبال جامعه و خروجی مطلوب آن، می توان این سمپوزیوم را به صورت سالانه برگزار شود.

خلوصی با بیان اینکه از جمله ماموریت های ایمیدرو، توانمندسازی بخش معدن و صنایع معدنی در حوزه فناوری است، گفت: تلاش‌ها و دغدغه‌های اعضای هیات عامل ایمیدرو، برای حل مسأله فناوری است.

فرآوری؛ حلقه نخست تحقق رشد ۱۳ درصدی بخش معدن

معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به اینکه هدفگذاری برنامه هفتم توسعه برای وزارت صنعت، معدن و تجارت، رشد ۱۳ درصدی بخش معدن و ۸.۵ درصدی بخش صنعت است، اذعان کرد، گفت: حلقه نخست تحقق هدف‌گذاری مورد نظر، حلقه فرآوری است که نقش بالایی در این موضوع دارد. وی افزود: در واقع با فرآوری مواد معدنی، اثر آن را درآمد ناخالص ملی خواهیم دید و رشد ۱۳ درصدی را محقق کنیم. به گفته خلوصی، حمایت از رویدادهای علمی پژوهشی، از جمله وظایف و ماموریت‌های اصلی ایمیدرو است.

نهضت بومی سازی تجهیزات معدنی در کشور به راه افتاده است

مدیر توسعه فناوری و بومی سازی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اعلام کرد: نهضت بومی سازی قطعات مورد نیاز ماشین آلات و تجهیزات صنایع معدنی کشور با اهتمام شرکت های بزرگ داخلی آغاز شده است.

" فرهاد فرشاد " روز دوشنبه در حاشیه دومین سمپوزیوم بین المللی پژوهشگران فرآوری معدنی که به میزبانی استان البرز آغاز شده است، گفت: در مجموع نهضت ساخت و بومی سازی قطعات مورد نیاز کارخانه های مختلف داخلی از سال ۹۰ در کشور آغاز شد که اکنون نیز در بخش صنایع معدنی که مسوولیت آن به سازمان ایمیدرو سپرده شده است.

وی ادامه داد: در بخش نهضت بومی سازی ساخت قطعات صنعتی و معدنی تلاش ها بر این است تا محصولات مورد نیاز کشور در داخل تامین شود ضمن آنکه باید این قطعات در آزمایشگاههای مختلف بررسی های کیفی را پشت سربگذارند.

فرشاد بیان کرد: اکنون شرکت های بزرگ فولادسازی کشور مانند فولاد مبارکه قطعات مورد نیاز را به شرکت‌های مهندسی داخلی سفارش داده و زیر نظر مهندسان ایرانی این قطعات ساخته می شود. مدیر توسعه فناوری و بومی سازی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران گفت: ماشین آلات و قطعات داخلی پس از تولید باید آزمایش های لازم را طی کنند و استاندارد کیفی را به دست آوردند تا بتوان نیاز داخلی را تامین کرد.

وی تاکید کرد: بومی سازی قطعات و ماشین آلات ضمن تامین نیازهای داخلی از خروج ارز جلو گیری می کند. فرشاد گفت : اکنون سامانه ای در کشور تشکیل شده که نیازهای داخلی در بحث قطعات فولادی و ماشین آلات درآن به طور مشخص ثبت شده ضمن آنکه نیازهای شرکت های داخلی در این سامانه تعیین شده است.اکنون بحث همسان سازی قطعات یکی از مهمترین برنامه هایی است که برای تسهیلگری در ساخت و تامین نیازهای داخلی به آن توجه شده است.

وی به برنامه های دومین سمپوزیوم بین المللی فناوری مواد معدنی در البرز پرداخت و افزود : این همایش سه روزه است و فعالیت های معدنی و دستاوردهای علمی در آن به اشتراک گذاشته می شود. فرشاد گفت : در این سمپوزیوم پژوهشگران بین المللی از جمله از کشور ترکیه حضور دارند که یکی از مباحث پرداختن به گوهر سنگ ها است ؛ همچنین بحث هوشمند سازی در بخش صنایع معدنی از دیگر مباحث است .

سمپوزیوم فرآوری مواد معدنی؛ آغاز همکاری‌های راهبردی برای آینده‌ای پایدار

آیین افتتاح سمپوزیوم بین‌المللی فرآوری مواد معدنی با حضور جمعی از مدیران ارشد حوزه معدن و صنایع معدنی در حالی برگزار شد که پورکریمی، مدیر مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی و دبیر اجرایی این رویداد، با نگاهی آینده‌نگر به تحولات جهانی و ضرورت ارتقای فناوری در کشور، سخنانی مهم و راهبردی را ایراد کرد.

پورکریمی با اشاره به شرایط حساس کنونی در مسیر توسعه صنعتی کشور، صنعت فرآوری مواد معدنی را به‌عنوان حلقه اتصال معدن به صنعت معرفی کرد و افزود: این حوزه نقشی بی‌بدیل در افزایش ارزش افزوده، کاهش خام‌فروشی، ارتقای بهره‌وری انرژی و صیانت از محیط زیست ایفا می‌کند. جهان امروز با سرعتی بی‌سابقه به‌سوی بهره‌برداری هوشمندانه و پایدار از منابع طبیعی در حال حرکت است و ما باید خود را با این تحولات هماهنگ کنیم.

دبیر اجرایی سمپوزیوم با معرفی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی به‌عنوان نهادی راهبردی در این مسیر گفت: با بیش از دو دهه فعالیت، این مرکز تلاش کرده است تا پلی میان دانشگاه و صنعت باشد و بستری برای آزمون و پیاده‌سازی فناوری‌های نو فراهم آورد. ما در این مرکز معتقدیم پژوهش زمانی معنا پیدا می‌کند که به حل مسئله، افزایش بهره‌وری و تحول پایدار در زنجیره ارزش مواد معدنی منجر شود.

وی خاطرنشان کرد که این مرکز با تکیه بر سرمایه انسانی متخصص، زیرساخت‌های پیشرفته و تعامل مستمر با دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع معدنی، در خط مقدم توسعه فناوری‌های بومی قرار دارد. پورکریمی هدف از برگزاری این سمپوزیوم را ایجاد فضای تبادل ایده، هم‌افزایی علمی و معرفی دستاوردهای فناورانه در سطح ملی و فراملی دانست و تصریح کرد: حضور نمایندگان شرکت‌های معتبر بین‌المللی در این رویداد، نشان‌دهنده جایگاه رو‌به‌رشد ایران در جامعه علمی جهانی است. در این سمپوزیوم شاهد ارائه ده‌ها مقاله علمی، سخنرانی‌های کلیدی، میزگردهای تخصصی و تعامل نزدیک میان صنعت و پژوهش خواهیم بود؛ سرمایه گرانبهایی که می‌تواند به سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تر و آینده‌نگرانه‌تر منجر شود.

مدیر مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی در ادامه افزود: امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند پژوهش‌های مسئله‌محور، نهادینه‌سازی نوآوری و تقویت زیرساخت‌های فناورانه هستیم. مراکز تحقیقاتی نباید تنها تولیدکننده دانش باشند، بلکه باید هدایتگر تحول علمی و صنعتی نیز باشند.

پورکریمی با قدردانی از تلاش‌های شبانه‌روزی اعضای کمیته اجرایی، کمیته علمی، دبیرخانه سمپوزیوم و حامیان دولتی و صنعتی، از استادان برجسته این حوزه نیز تجلیل کرد.