فولاد تشنه انرژی و نیروی انسانی
با اینکه مشکلات در صنعت فولاد گسترده هستند، اما مهم‌ترین آنها را می‌توان در تامین مواد اولیه، انرژی، زیرساخت‌ها و کمبود نیروی انسانی خلاصه کرد.
درخصوص انرژی باید گفت که وضعیت به گونه‌ای است که فولادی‌ها در تابستان برق و در زمستان گاز ندارند و درخصوص کمبود نیروی انسانی نیز باید گفت که آمار مهاجرت رشد فزاینده‌ای در رشته معدن داشته است. اینها موضوعاتی است که باعث می‌شود دود بی‌تدبیری‌ها به چشم تولید‌کننده و فعال اقتصادی برود.
مدت زمان مشخصی طول می‌کشد که دمای کوره‌های مورد استفاده در خط تولید به میزان مدنظر برسد تا به دنبال آن بتوان نبشی را تولید کرد اما همزمان با قطعی برق، این معضل به شدت فعالیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در عمل منجر به از دست دادن تولید طی چهار روز کاری به جای دو روز در هفته شده است.
با افزایش حدود ۳۰درصدی قطعی برق در تابستان سال‌جاری، واحدهای تولیدی ناچار به توقف فعالیت خود طی دو روز در هفته، با ساعت کاری هفت تا هشت ساعت در روز شده‌اند. این در حالی است که سال گذشته قطعی برق نهایتا به یک روز در هفته می‌رسید! بنابراین قطعی برق به شدت فعالیت مجموعه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و در عمل منجر به از دست دادن تولید طی چهار روز کاری در هفته شده است اما درخصوص مشکل دیگر یعنی بحث تامین نیروی انسانی پیشتر رییس سازمان زمین‌شناسی کشور با تاکید بر اینکه جذب و حفظ نیروی انسانی متخصص از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: بر این اساس، باید در دولت چهاردهم با سرعت بیشتر و افزایش منابع به لحاظ نیروی انسانی بخش معدن را فعال‌تر کرد.
علیرضا شهیدی با بیان اینکه براساس آمار موجود از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۵ حدود ۱۵۰ نفر کارشناس و متخصص دیگر از این سازمان بازنشسته خواهند شد، افزود: این نیروها در حال حاضر در سازمان نقش مشاور، رییس یا مسوولیت بخش‌های مختلف را بر عهده دارند و وقتی از مجموعه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور خارج می‌شوند کار برای این مجموعه در بخش‌های تخصصی زمین‌شناسی و اکتشاف با مشکل مواجه می‌شود.
در این خصوص یک فعال صنعت و معدن با اشاره به مشکلات صنعت فولاد بیان کرد: امروزه مشکلات عدیده‌ای در این صنعت در حوزه‌های داخلی و خارجی وجود دارد که در داخل کشور، مهم‌ترین آن تامین مواد اولیه، انرژی و زیرساخت‌ها محسوب می‌شود؛ در واقع وضعیت به گونه‌ای است که فولادی‌ها در تابستان برق و در زمستان گاز ندارند و در حوزه تامین اولیه نیز نگاه‌های جزیره‌ای و بخشی، سبب ناترازی زنجیره فولاد شده است.
به گفته محمد فرقانی، فعال صنعت و معدن در برابر تحریم‌ها نیز مسوولانی بودند که تجربه کافی را در این زمینه نداشته و با ابلاغ مصوبات خلق‌الساعه تاثیر تحریم‌ها را دو‌چندان کردند و در نهایت مشکلات به وجود آمده در این خصوص، دامنگیر صنعت فولاد شده است.
این فعال صنعت معدن افزود: ناگفته نماند مشکلاتی وجود دارد که بخش خصوصی توان مقابله با بخش‌هایی که عملا دولتی هستند را ندارد چرا‌که زنجیره دولتی‌ها کامل بوده و توان رقابت را از سایرین گرفته‌اند. همچنین می‌توان گفت در بخش دولتی میزان سودآوری خیلی مهم نبوده در حالی که نگاه مدیریتی در بخش خصوصی، این‌گونه نیست.
فرقانی اظهار کرد: در بخش صادرات نیز علاوه بر قوانین خود تحریمی، افرادی هستند که به صورت کارشناسی نشده قانون وضع می‌کنند. همچنین درخصوص حوزه انتقال پول و مسائل بانکی مشکلات عدیده‌ای وجود دارد و این در حالی است که فولادسازان رقیب در منطقه، مشکلی در این خصوص ندارند.
این فعال صنعت و معدن گفت: از سوی دیگر، معضلی که کشور در آینده با آن روبه‌رو خواهد شد، کمبود نیروی انسانی است چرا‌که امروزه نیروهای انسانی به محض اینکه روزنه امیدی در سایر کشورها ببینند، مهاجرت می‌کنند که این امر به معضلی برای تمامی صنایع تبدیل شده است. در کنار این موضوع، خروج اتباع غیر‌مجاز خارجی (نیروی کار) به نوبه خود می‌تواند بر هزینه‌های تولید بیفزاید.
وی خاطرنشان کرد از دیگر مشکلات صنعت فولاد ایران، فقدان نقش مفید و موثر انجمن‌ها و نهادهای مردمی (تشکیلات غیر‌دولتی) است که تاکنون نتوانسته‌اند به عنوان کارشناس آگاه و موثر، جایگاه خود را در تصمیمات دولتی تثبیت کنند. چنانچه به کشورهای صاحب صنعت و نحوه عملکرد آنها توجه کنیم متوجه غربت این نهادهای غیر‌دولتی در ایران خواهیم شد و جا دارد که در دولت چهاردهم که با شعار مشارکت بخش خصوصی چشم‌انداز امیدوار‌کننده‌ای را به تصویر کشیده است، این مهم نیز مورد عنایت خاص قرار گیرد.
این فعال صنعت و معدن گفت: مدت زمان مشخصی به طول می‌انجامد دمای کوره پیش‌گرم مورد استفاده در خط تولید به میزان مدنظر برسد تا به دنبال آن بتوان نبشی را تولید کرد اما همزمان با قطعی برق و از آنجایی که دیزل ژنراتورهای موجود به دلیل کمبود سوخت و عدم امکان روشن بودن دائم قادر به تامین نیاز ما نیستند، این معضل به شدت فعالیت را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و در عمل منجر به از دست دادن تولید طی چهار روز کاری به جای دو روز در هفته می‌شویم.
خبری از تسهیلات بانکی نیست
ناصر غفاری یک فعال دیگر صنعت فولاد ضمن انتقاد از عملکرد بانک‌ها اظهار کرد: در حال حاضر هیچ تسهیلاتی به تولیدکنندگان و صنعتگران اعطا نمی‌شود و عدم وجود نقدینگی لازم، ساخت‌وساز و صنایع مرتبط با آن را از رونق انداخته است. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از کاربرد محصول نبشی در ساختمان‌سازی است بنابراین رکود حاکم در این حوزه میزان تولید و فروش مجموعه را تحت تاثیر قرار داده است.
غفاری در ادامه به معضل قطعی برق در فصل تابستان اشاره کرد و گفت: با افزایش حدود ۳۰درصدی قطعی برق در تابستان سال‌جاری، واحدهای تولیدی ناچار به توقف فعالیت خود طی دو روز در هفته، با ساعت کاری هفت تا هشت ساعت در روز شده‌اند. این در حالی بود که سال گذشته قطعی برق نهایتا به یک روز در هفته می‌رسید. واحدهایی که از کوره پیش‌گرم نورد استفاده می‌کنند، مدت زمان مشخصی به طول می‌انجامد دما به حد مد نظر برسد تا بتوانند نبشی را تولید کنند اما همزمان با قطعی برق و از آنجایی که دیزل ژنراتورهای موجود نیز به دلیل کمبود سوخت و عدم امکان روشن بودن دائم قادر به تامین نیاز ما نیستند، بنابراین قطعی برق به شدت فعالیت مجموعه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در عمل منجر به از دست دادن تولید طی چهار روز کاری در هفته می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه مشتریان به دلیل کمبود نقدینگی قادر به پرداخت به موقع معوقات خود نیستند، بنابراین سرمایه در گردش مجموعه‌ها کاهش پیدا می‌کند و همین مساله تامین مواد اولیه مورد نیاز که همان شمش فولادی است را تحت تاثیر قرار می‌دهد بنابراین اگر نتوانیم شمش را به میزان کافی تامین کنیم، میزان تولید شرکت‌ها افت پیدا می‌کند و تحویل به موقع سفارش‌های مشتریان نیز دستخوش تغییراتی می‌شود.
او ضمن انتقاد از رویکرد دولت نسبت به محدودیت‌های انرژی در بخش تولید و صنعت، تاکید کرد: دولت در فصل تابستان برای تامین برق شبکه خانگی، اقدام به قطعی برق واحدهای صنعتی می‌کند همچنین با فرارسیدن روزهای سرد سال، اولین قدمی که برداشته می‌شود، قطعی گاز همان واحدهاست. از آنجایی که کوره‌های پیش‌گرم دوگانه‌سوز هستند بنابراین قطعی گاز مزید بر علت کمبود گازوییل در فصل زمستان شده تا شرایط را برای صنعتگران سخت‌تر کند.
غفاری در همین رابطه ادامه داد: به دنبال نوسانات ناشی از قطعی برق، کمپرسور مورد استفاده در مجموعه‌ها دچار مشکل شده است. با توجه به اینکه بدنه کوره از آجر نسوز تشکیل شده است، بنابراین هرگونه نوسان یا قطعی برق، بدنه دستگاه را دچار شوک حرارتی می‌کند که به دنبال آن ممکن است عمر کوره از چهار سال به دو سال کاهش پیدا کند.
نقد افزایش قیمت برق
غفاری در ادامه ضمن انتقاد از افزایش قیمت برق صنایع، خاطرنشان کرد: شرکت توزیع نیروی برق بخشنامه افزایش نرخ برق که در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ تصویب و ابلاغ شده را از چند ماه قبل محاسبه و برای پرداخت به واحدهای صنعتی ارسال کرده است. در چنین شرایطی، تمامی برآوردهای قیمتی که صنعتگران در ابتدای هر سال برای هزینه‌های تولید انجام می‌دهند، بی‌فایده است و به طور کلی معادلات آنها را از لحاظ مالی به هم می‌ریزد.
این فعال صنعتی با بیان اینکه بعضی از مشتریان محصولات خریداری شده را صادر می‌کنند و به همین دلیل بی‌خبر از چالش‌های پیش‌روی صادرکنندگان کشور نیستیم، تصریح کرد: امیدواریم با بخشنامه جدیدی که از جانب بانک مرکزی درخصوص نحوه برگشت ارز حاصل از صادرات ابلاغ شده است، فعالیت در این حوزه مهم رونق پیدا کند زیرا با توجه به ذخایر معدنی و نفت و گازی عظیمی که در کشور ما وجود دارد، می‌توان محصولات معدنی و صنعتی با ارزش‌افزوده بالا را به کشورهای همسایه همچون افغانستان، پاکستان، ترکیه و حوزه خلیج‌فارس صادر کرد. در واقع اگر ما از منابع موجود به درستی استفاده کنیم، بی‌شک جهش تولید، رونق صادرات و به دنبال آن رشد اقتصادی در کشور محقق خواهد شد.
وی یادآور شد: بخش مهمی از جهش تولید در گروی برخورداری از زیرساخت‌های کافی و تامین پایدار انرژی است و امیدواریم هرچه زودتر دولت و نهادهای مربوطه اقدامات لازم جهت تحقق این دو مهم را انجام دهند تا ضمن جلوگیری از هزینه‌های اضافی، زمینه رشد هرچه بیشتر تولید و صنعت فراهم شود. ما معتقدیم اگر به‌کارگیری نیروهای جوان و خبره در شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای تحقق رشد و جهش تولید در صنعت کشور در دستور کار قرار بگیرد، قطع به یقین این مهم در آینده نزدیک محقق خواهد شد.
