ضرورت اعتبارسنجی و شناسنامه‌دار شدن مشاغل در صنعت سنگ ساختمانی ایران
سیامک اخطاری- مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگ‌های ساختمانی ایران آلمان
صنعت سنگ ساختمانی، به‌عنوان یکی از صنایع پایه در بخش ساخت‌وساز، نقش حیاتی در اقتصاد ملی دارد. با وجود ظرفیت‌های قابل‌توجه در حوزه استخراج، فرآوری و صادرات سنگ، چالش‌های زیرساختی و ساختاری همچنان مانعی بزرگ بر سر راه توسعه پایدار این صنعت در ایران محسوب می‌شود. یکی از اصلی‌ترین این چالش‌ها، نبود سازوکارهای مؤثر برای اعتبارسنجی فعالان صنعت، شفافیت مالی، و اعتمادسازی بین بازیگران بازار است.
ضرورت شفافیت اطلاعات تجاری
شفافیت در اعلام دقیق حجم، تناژ فروش و قیمت‌ها نه‌تنها به ارتقای سلامت بازار کمک می‌کند، بلکه فضای امن و قابل اعتمادی برای همه فعالان ایجاد می‌نماید. در محیط‌های غیرشفاف، مسئولیت‌ها مبهم، تعهدات قابل پیگیری نیست و ریسک‌های مالی و زمانی افزایش می‌یابد.
با تعهد به شفافیت، ما نه‌تنها به مسئولیت‌پذیری خود احترام می‌گذاریم، بلکه بستری پایدار برای توسعه کسب‌وکار و اعتماد متقابل فراهم می‌آوریم. این راه، مسیر پیشرفت اخلاقی و حقوقی صنعت است که همه از آن منتفع خواهند شد.
تمامی مراحل زنجیره ارزش، از تولید تا مصرف، شایسته است تحت یک مکانیسم منسجم و ساختار نظارتی شفاف قرار گیرد. گرچه این شفافیت ممکن است برای برخی افراد فاقد صلاحیت اقتصادی ( نا اهلان و سودجویان ) خوشایند نباشد، اما ایجاد سیستمی توسعه‌یافته، پاسخگو و با امکان نظارت، اساس امنیت فرهنگی، تجاری و اجتماعی پایدار را شکل می‌دهد. چنین ساختاری زمینه‌ساز اعتماد عمومی و رشد سالم بازار است.
چالش‌های فعلی
نبود نظام سازمان‌یافته اعتبارسنجی مشاغل و فعالان: در حال حاضر هیچ مرجع مشخص و استانداردی برای سنجش اعتبار مالی، سابقه کاری یا میزان تعهدپذیری فعالان در این حوزه وجود ندارد. این وضعیت، فضا را برای فعالیت‌های غیرشفاف و بعضاً غیرحرفه‌ای باز می‌گذارد.
معاملات بدون پشتوانه مالی یا حقوقی مشخص: بخش عمده‌ای از معاملات در این صنعت بر پایه اعتماد شخصی یا ارتباطات سنتی شکل می‌گیرد، که این امر در شرایط اختلاف یا بحران اقتصادی منجر به تضاد، بدهی‌های معوقه و بی‌اعتمادی گسترده می‌شود.
فقدان پایگاه داده یکپارچه از فعالان رسمی و واقعی: به دلیل نبود سامانه مرکزی اطلاعاتی، رهگیری سوابق عملکردی شرکت‌ها و افراد دشوار و گاه ناممکن است.
ریسک بالای ورشکستگی زنجیره‌ای: در نبود اعتبارسنجی شفاف، ورشکستگی یا بدحسابی یک فرد می‌تواند به سرعت سایر بازیگران را نیز دچار آسیب کند.
راهکارها و پیشنهادات
ایجاد سامانه ملی شناسنامه‌دار کردن مشاغل سنگ: با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و تشکل‌های تخصصی، می‌توان سامانه‌ای ایجاد کرد که هر فعال دارای یک شناسه‌ی شغلی معتبر، قابل رهگیری و بر اساس سوابق عملکردی، مالی و حقوقی باشد.
الگوگیری از نظام‌های موفق اعتبارسنجی بین‌المللی (مانند Schufa در آلمان): در کشورهایی مانند آلمان، مؤسساتی مانند Schufa وظیفه‌ی اعتبارسنجی شهروندان و کسب‌وکارها را بر عهده دارند و اطلاعاتی از قبیل تعهدات مالی، سابقه‌ی پرداخت‌ها و خوش‌حسابی را ثبت و در اختیار سایر نهادها قرار می‌دهند. استفاده از چنین الگویی در ایران می‌تواند تضمینی برای اعتبارسنجی حرفه‌ای فعالان صنعت سنگ باشد.
شفاف‌سازی قراردادها و معاملات از طریق پلتفرم‌های آنلاین رسمی: استفاده از قراردادهای هوشمند یا ثبت قراردادهای رسمی در سامانه‌های نظارتی می‌تواند جلوی بسیاری از اختلافات و بدقولی‌ها را بگیرد.
تشکیل کمیته مشترک اعتبارسنجی با حضور تشکل‌ها، اصناف و نهادهای حاکمیتی: این کمیته می‌تواند وظیفه‌ی رتبه‌بندی و نظارت بر اعتبار شغلی و مالی افراد را بر عهده گیرد و گزارش‌های عمومی یا محرمانه ارائه دهد.
نتیجه‌گیری
آینده صنعت سنگ ساختمانی در گروی ایجاد محیطی امن، شفاف و قابل اعتماد برای همه فعالان است. مسیر توسعه و جذب سرمایه در این صنعت بدون ساماندهی مشاغل، اعتبارسنجی ساختار یافته، و شناسنامه‌دار کردن فعالان به‌سختی قابل تصور است. ما نیازمند حرکت از سیستم‌های سنتی به سمت مدیریت هوشمند ریسک‌های تجاری هستیم، تا در کنار ایجاد اعتماد عمومی، امکان رشد حرفه‌ای و رقابت‌پذیری واقعی فراهم شود.
همان‌گونه که نظام‌هایی مانند Schufa در آلمان، بستری برای اطمینان و نظم در روابط مالی ایجاد کرده‌اند، ما نیز باید به سمت نظام‌های اعتبارسنجی بومی‌شده و متناسب با واقعیت‌های بازار داخلی حرکت کنیم.
ضرورت شفافیت اطلاعات تجاری
شفافیت در اعلام دقیق حجم، تناژ فروش و قیمت‌ها نه‌تنها به ارتقای سلامت بازار کمک می‌کند، بلکه فضای امن و قابل اعتمادی برای همه فعالان ایجاد می‌نماید. در محیط‌های غیرشفاف، مسئولیت‌ها مبهم، تعهدات قابل پیگیری نیست و ریسک‌های مالی و زمانی افزایش می‌یابد.
با تعهد به شفافیت، ما نه‌تنها به مسئولیت‌پذیری خود احترام می‌گذاریم، بلکه بستری پایدار برای توسعه کسب‌وکار و اعتماد متقابل فراهم می‌آوریم. این راه، مسیر پیشرفت اخلاقی و حقوقی صنعت است که همه از آن منتفع خواهند شد.
(( آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است ))
با امید به آغاز مسیری برای بازآفرینی اعتماد و اعتبار در صنعت سنگ ساختمانی ایران
