تحقق جهان پاک
مهدی نجفی: برخی شرکتهای بزرگ از جمله شرکت «IKEA group»، با پیروی از اقدام بعضی خودروسازان در خرید سهام تامینکنندگان مواد اولیه و انرژی، به دنبال کنترل بیشتر بر ظرفیت تولید خود در راستای رسیدن به اهداف مبتنی بر کاهش کربن منتشر شده و محدود کردن اختلالات در روند عرضه هستند.
پس از اینکه زنجیرههای تامین جهانی به دلایلی مانند همهگیری ویروس کرونا و جنگ در اوکراین با چالش مواجه شدند، طیف گستردهای از شرکتها تصمیم به خرید سهام یا ادغام با شرکتهای دیگری همچون تامینکنندگان انرژیهای تجدیدپذیر، فلزات و محصولات کشاورزی گرفتند.دادههای شرکت «Climate Tech VC» نشان میدهد در ۶ ماه گذشته، بیش از چهار میلیارد دلار توسط برخی شرکتها به منظور سرمایهگذاری در زنجیرههای تامین خود در صنایعی همچون غذا، باتری، مواد شیمیایی، خودرو، معدن، قراضه و بازیافت هزینه شده است.
به دنبال بازیابی شبکههای عرضه جهانی پس از اختلال ایجاد شده ناشی از شیوع ویروس کرونا، سازمانهای نظارتی بر آن شدند استانداردهای سازگار با محیط زیست سختگیرانهتری را برای شرکتهای تولیدکننده تعیین کنند تا از این طریق شرکتها را به سرمایهگذاری در فناوریهای جدید برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای خود و تامینکنندگان ترغیب کنند.
آندریاس فولر، مدیر بخش تولید محصولات زیستپایشی در شرکت اسکانیا بیان کرد: صنایع به سرعت در حال گذار به انرژیهای تجدیدپذیر هستند و افزایش سرعت گذار به انرژیهای تجدیدپذیر، پیام روشنی برای سرمایهگذاران مبنی بر حمایت از آنها در این صنایع خواهد بود.
وی افزود: در بخش باتری، فولاد، آلومینیوم و چدن تا سال ۲۰۳۰، شرکت اسکانیا فقط از مواد اولیه و فناوریهای سبز استفاده خواهد کرد. به گفته فولر، تلاشها برای کاهش وابستگی به چین و روسیه همچنان ادامه دارد و حتی سرمایهگذاری برخی شرکتها در زنجیرههای تامین که اقدامی بسیار مثبت تلقی میشود، هزینهبر بوده و فرجامی نامشخص دارد.
مدیر بخش تولید محصولات زیستپایشی در شرکت اسکانیا تصریح کرد: شرکتها از رویدادهای سه سال گذشته در رابطه با اختلال در زنجیره تامین و تاثیر آن بر کسبوکارها تجربههای زیادی اندوختهاند.
ربکا کمپبل، یکی از شرکای شرکت حقوقی «White & Case» که به شرکتها در مورد انجام چنین معاملاتی مشاوره میدهد، عنوان کرد: فرایند ادغام و اکتساب شرکتها، اولین و مهمترین استراتژی است که به واسطه آن خطر اختلالات در روند عرضه و زنجیره تامین به حداقل میرسد.
اخیرا دولت چین تصمیم گرفت صادرات برخی مواد اولیه حیاتی مانند گالیوم و ژرمانیوم را محدود کند. به گفته منابع آگاه، اجرای این محدودیتهای صادراتی از ماه آگوست ۲۰۲۳ آغاز خواهد شد. گفتنی است که از گالیوم و ژرمانیوم، در صنایعی چون صنعت نیمههادی و صنعت دفاعی استفاده میشود.این اقدام چین، برخی مصرفکنندگان نهایی در بخشهای مختلف صنایع را غافلگیر کرد. برخی دیگر نیز نگرانی خود مبنی بر احتمال اعمال محدودیتهای بیشتر از سوی بزرگترین تولیدکننده مواد اولیه در جهان را ابراز کردند.تلاش خردهفروشان برای سرمایهگذاری در زنجیره تامیناقدام جهت کنترل و مالکیت بخشهای مهم تولید از زمان شیوع همهگیری در سال ۲۰۲۰ دوباره افزایش یافت و موضوع جدیدی محسوب نمیشود. برخی خودروسازان از جمله شرکتهای «GM» و «Stellantis»، تحت فشار مضاعفی برای گذار سریعتر به فرایند الکتریکیسازی، سرمایهگذاری در بخش معادن لیتیوم، مس و نیکل را در اولویت خود قرار دادند. بخشهای دیگر بازار همچون خردهفروشان نیز به دنبال سرمایهگذاری در زنجیره تامین هستند.در همین رابطه، شرکت «IMAS» به عنوان زیرمجموعه شرکت «IKEA»، بیش از یک میلیارد یورو (یک میلیارد و ۱۲۰ میلیون دلار) برای داراییها و استراتژیهای کربنزدایی از جمله خرید سهام شرکت «H2 Green Steel» و شرکت تولیدکننده باتری «Northvolt» سرمایهگذاری کرد.شرکت «IMAS» به خبرگزاری رویترز گفت: قصد دارد سرمایهگذاریهای بیشتری را در شرکتهای تولیدکننده فولاد، مصالح ساختمان و آلومینیوم سبز تولیدشده با انرژی برقآبی یا مواد بازیافتی انجام دهد؛ باید توجه داشت که در زمان فرایند جهانیزدایی و افزایش خطرات ژئوپلیتیکی، تامین امنیت فرایند عرضه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. لازم به ذکر است شرکت «H2 Green Steel» در حال ساخت تاسیسات هیدروژنی مبتنی بر انرژی تجدیدپذیر است که به همراه شرکت تولیدکننده باتری «Northvolt» در کشور سوئد مستقر هستند.فولر همچنین خاطرنشان کرد: شرکت سوئدی اسکانیا که یکی از سرمایهگذاران در شرکتهای «H2 Green Steel» و «Northvolt» نیز محسوب میشود، به منظور کاهش انتشار کربن خود به دنبال سرمایهگذاری در شرکتهای مستقر در کشور سوئد است.مدیر بخش تولید محصولات زیستپایشی در شرکت اسکانیا مطرح کرد: پس از سرمایهگذاری ۱۰ میلیون یورویی (۱۱/۱۵ میلیون دلار) خود در شرکت «H2 Green Steel» در سال ۲۰۲۱، یک قرارداد تامین فولاد نیز منعقد کرده است که از سال ۲۰۲۷، عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.
در صنعت هوانوردی، شرکتهای هواپیمایی با ابراز نگرانی نسبت به عرضه ناکافی سوختهای زیستی (پاک)، اقدام به سرمایهگذاری در تولید سوخت کردهاند. در همین رابطه، چندین کشور از جمله نروژ، آلمان، اندونزی و بریتانیا به دنبال سرمایهگذاری در بخش تولید سوخت جت ترکیبی هستند.
ریسک سرمایهگذاری برخی شرکتها در زنجیره تامینشرکت هواپیمایی «United Airlines» در ماه مارس ۲۰۲۳، در یک شرکت تولیدکننده سوخت مبتنی بر جلبک سرمایهگذاری کرد. همچنین شرکت هواپیمایی «Jet2» در یک واحد تولید تبدیل زبالههای مدفون شده به سوخت سرمایهگذاری خود را انجام داد. در عین حال شرکت مجارستانی «Wizz Air» در یک شرکت مستقر در شهر بریستول انگلستان که لجن فاضلاب را به سوخت تبدیل میکند، سرمایهگذاری کرد.
میبل صالح، مدیرعامل بخش هوانوردی اروپا، خاورمیانه و آفریقا در شرکت خدمات مالی «Citi» اظهار داشت: هنوز هم برخی شرکتها در زمینه روند عرضه در تجارتی که در آن تخصصی ندارد، ریسک میکنند. حسابرسان و وکلایی که به شرکتها در چنین معاملاتی کمک میکنند، معتقدند که سرمایهگذاری در زنجیره تامین تا حدی به دلیل ماهیت دورانی بازار کالاها ذاتا مخاطرهآمیز بوده و ممکن است فقط به طور موقت در رفع برخی چالشها و صدور مجوزهای زیستمحیطی موثر باشد.
کمپبل همچنین یادآور شد: در آینده حاشیههای سود تولیدکنندگان افزایش مییابد و نوسان قیمتها نیز با کاهش روبهرو خواهد شد. همچنین سرمایهگذاریهای سهامی دارایی این شرکت که در ماه ژوئن ۲۰۲۳ انجام شد، به نظر منطقی میرسید اما ممکن است در ترازنامه این شرکت طی ۱۲ ماه آینده، اقدامی غیرمعقول به نظر برسد
.جان چادویک، مدیر گذار به انرژیهای تجدیدپذیر جهانی در شرکت «PricewaterhouseCoopers» تصریح کرد: شرکتها در کوتاهمدت تا میانمدت بر روی تامینکنندگان خود سرمایهگذاری خواهند کرد و بازار در نهایت به اشباع خواهد رسید.