چت جیپیتی چه اثری روی زندگی ما گذاشته است؟
ChatGPT همین یک هفته پیش دوسالگی خود را جشن گرفت. روبات چت هوش مصنوعی که در 30 نوامبر 2022 از سوی شرکت مادر خود، OpenAI و سم آلتمن، مدیرعامل نخبه آن معرفی شد، در دو سال گذشته، تاثیر عمیقی بر زندگی افراد مختلف در سراسر جهان داشته است. GPT مخفف اصطلاح Generative Pre-trained Transformer یا همان «ترانسفورماتور از پیش آموزش دادهشده یادگیرنده» است که از یادگیری عمیق برای تولید متنهایی همانند متنهایی که انسانها تولید میکنند، استفاده میکند.

توسعه چت جیپیتی از یک مدل خلاقانه پیروی کرد؛ این توسعه، روی مجموعه دادههای وسیع متنی که در اینترنت وجود دارد انجام شده و به پلتفرم اجازه میدهد پاسخهایی را بر اساس ورودیهایی که دریافت میکند، ارائه دهد. این مدل پاسخگویی و توسعه، از تکنیکی به نام «معماری ترانسفورماتور» استفاده میکند که از سوی محققان گوگل در سال 2017 معرفی شد و از ابزارهایی نظیر توجه برای ردیابی موقعیت، ترتیب و سلسلهمراتب کلمات در یک جمله استفاده میکند. این رویکرد سبب شده تا چت جیپیتی بتواند مقادیر زیادی از اطلاعات زمینهای را حفظ کند و به تولید متن معناداری از لحاظ دستوری و معنایی بپردازد.
اوپن ایآی از زمان انتشار چت جیپیتی، این روبات را بهطور مداوم بهروزرسانی کرده است. اولویت اصلی در این بهروزرسانیها بازخوردهای اصلی کاربران بوده که سبب شده عملکرد آن به بهترین شکل ممکن بهبود یابد. اوپن ایآی همچنین با غولهای فناوری مانند مایکروسافت و اپل برای ادغام چت جیپیتی در برنامهها و خدمات مختلف همکاری کرده و این همکاریها، تاثیر بسیار زیادی بر جامعه مخاطبان این پلتفرم ایجاد کرده است. چت جیپیتی در همین عمر کوتاه خود، حوزههایی مانند آموزش، کسبوکار، مراقبتهای بهداشتی و درمانی، سرگرمی و تکنولوژی را متحول کرده است. این روبات هوش مصنوعی از زمانی که معرفی شد تا ژانویه 2023، یعنی فقط در دو ماه، بیش از 100 میلیون کاربر به دست آورد. همچنین از جولای 2024 بیش از 200 میلیون کاربر فعال هفتگی دارد. راهاندازی چت جیپیتی به افزایش 30درصدی شاخص اس ان پی 500 کمک کرده و شرکتهای فناوری شاهد رشد قابل توجهی در ارزش بازار بودهاند.
همچنین پس از عملکرد موفقیتآمیز چت جیپیتی و در نتیجه، بهبود موثر شاخصهای اوپن ایآی به عنوان شرکت مادر، سرمایهگذاری در فضای مولد هوش مصنوعی از سال 2022 تا 2023، پنج برابر شد و شرکتهای مشاوره مانند مککینزی و آیبیام شاهد افزایش قابل توجهی در درآمد مرتبط با هوش مصنوعی خود بودهاند. همین عامل سبب شد تا اوپن ایآی قراردادی چند میلیارددلاری با مایکروسافت امضا کند و تفاهمنامههای تجاری محکم و قابل استنادی با شرکتهایی مانند اپل و باین به امضا رساند.
فصل تحول آموزشی
چت جیپیتی بهطور قابل توجهی موجب ایجاد تحول در سیستمهای آموزشی شده و فرصتهای متعددی برای دانشآموزان، معلمان، استادان دانشگاه و فضاهای آموزشی ایجاد کرده است. این پلتفرم هوش مصنوعی با ارائه کمکهای شخصی و بازخورد بسیار سریع، شیوه یادگیری دانشآموزان را با تغییراتی روبهرو کرده است. بر اساس مطالعهای که دانشگاه شارجه انجام داد، دانشجویانی که از چت جیپیتی استفاده میکردند با افزایش 3 /17درصدی بهبود در نتایج تحصیلی خود روبهرو شدهاند. پشتیبانیهای شخصیسازیشده این پلتفرم به دانشجویان و دانشآموزان کمک میکند موضوعات پیچیده را راحتتر درک کنند.
افزایش درک موضوعات پیچیده در نهایت موجب افزایش اعتمادبهنفس دانشپذیران میشود. ماهیت تعاملی چت جیپیتی نیز ویژگی دیگری است که سبب بهبود کارکردهای دانشآموزان و دانشجویان میشود. نظرسنجی انجامشده بین 740 دانشجو در استرالیا نشان داد که استفاده مستمر و مداوم از چت جیپیتی موجب تعامل بیشتر و در نتیجه، یادگیری بهتر میشود. در این پژوهش، دانشجویان اعلام کردهاند که ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و بهویژه چت جیپیتی یادگیری را لذتبخشتر و کمتر استرسزا میکند. این پلتفرم همچنین دسترسی سریع به اطلاعات را برای دانشآموزان و دانشجویان فراهم میآورد که بهویژه برای انجام تحقیقها و تکالیف آنها بسیار مفید است. این دسترسی فوری، به دانشآموزان کمک میکند در سرفصل تحصیلات خود باقی بمانند و تکالیف را با کارایی بیشتری انجام دهند. معلمان و استادان هم از توانمندیهای هوش مصنوعی بیبهره نماندهاند. آنها میتوانند از چت جیپیتی برای تولید محتوای درسی، طرح درس و حتی تدوین سوالات آزمونها استفاده کنند.
این امکان، باعث صرفهجویی در زمان میشود و به معلمان و استادان دانشگاه اجازه میدهد بیشتر بر تدریس و کمتر روی وظایف اداری تمرکز کنند. چت جیپیتی همچنین معلمان و استادان را قادر میکند بازخورد شخصی به دانشآموزان ارائه دهند. این رویکرد به رفع نیازهای یادگیری فردی و بهبود عملکرد کلی دانشآموزان و دانشجویان کمک میکند. برای مثال، یک معلم میتواند از چت جیپیتی برای ارائه بازخورد مناسب در مورد تکالیف دانشآموزان استفاده کند و شرایطی فراهم آورد که مهارتهای نوشتاری آنها بهبود یابد. معلمان و استادان دانشگاه میتوانند از چت جیپیتی استفاده کنند تا از جدیدترین روندهای آموزشی و تحقیقات باخبر شوند.
این یادگیری مستمر، به معلمان و استادان کمک میکند روشهای تدریس خود را بهبود ببخشند و در چشمانداز آموزشی همواره متحولشونده، بهروز باقی بمانند. چت جیپیتی گاهی در نقش یک معلم مجازی هم ظاهر میشود و میتواند پشتیبانی بیشتری را در خارج از ساعات کلاس به دانشآموزان ارائه دهد. این امکان، بهویژه برای دانشآموزانی که به کمکهای بیشتری در حوزه تحصیلی نیاز دارند اما ممکن است به خدمات آموزشی دسترسی نداشته باشند، بسیار مفید است. پژوهشگران EPFL که یک دانشگاه تحقیقاتی دولتی در شهر لوزان سوئیس است، مطالعهای در مقیاس بزرگ شامل 50 دوره در رشتههای مختلف انجام دادند و دریافتند که چتجیپیتی میتواند 8 /65 درصد از سوالات را به درستی و با استفاده از اعلانهای اولیه و 1 /85 درصد از سوالات را با جهتسازی موضوعی به سوالات به صورت صحیح پاسخ دهد. این آمارها، نشاندهنده توانایی بالای این ابزار برای افزایش یادگیری است. این نتایج، زمانی که با مدیریت کارآمد نظامهای آموزشی ترکیب میشوند، نتیجه قابل تامل و بسیار مطلوبی برجای میگذارند. اکنون موسسههای آموزشی بسیاری در سراسر جهان از چت جیپیتی برای سادهسازی وظایف اداری مانند برنامهریزی، ارتباطات و ثبت سوابق استفاده میکنند. این اقدام موسسهها سبب شده تا کاراییهای آنها افزایش یابد و کارکنان اجازه یابند روی فعالیتهای مهمتر تمرکز کنند. در نتیجه این اقدامات، سهم دانشپذیران از فراگیری آموزشهای بهروز افزایش یافته که موجب بالا رفتن رضایتمندی آنها شده است.
چت جیپیتی؛ کسبوکار؛ و نقطه سر خط
بات هوش مصنوعی اوپن ایآی شرایط بازی را برای کسبوکارها تغییر داده و بهویژه در بهبود ارائه خدمات به مشتریان، ساده کردن تلاشهای بازاریابی و بهینهسازی فعالیتهای عملیاتی بسیار تاثیرگذار بوده است. چت جیپیتی با خودکارسازی پرسشهای معمول و ارائه کمک در سریعترین زمان ممکن، چگونگی تعامل کسبوکارها با مشتریان خود را تغییر داده است. این ابزار هوش مصنوعی میتواند حجم زیادی از درخواستهای مشتریان را بهطور همزمان انجام دهد؛ در نتیجه، فشار کاری روی عوامل انسانی به شکل قابل توجهی کاهش مییابد.
یک مطالعه از سوی Grand View Research نشان داد شرکتهایی که از چتباتهای هوش مصنوعی، از جمله چتجیپیتی استفاده میکنند میتوانند به کاهش ۲۹درصدی هزینههای عملیاتی مرتبط با خدمات مشتری دست یابند. چت جیپیتی پاسخهای سریع و دقیقی ارائه میدهد که موجب افزایش تجربه کلی مشتری میشود. نظرسنجی Zendesk نشان داد که 89 درصد از مشتریان هنگام تماس با واحد پشتیبانی مشتری در کسبوکارها، انتظار پاسخ فوری در کمتر از 10 دقیقه دارند. چت جیپیتی با ارائه پاسخهای فوری، به برآورده شدن این انتظار کمک میکند. در همین ارتباط، H&M امکانات چت جیپیتی را برای پاسخگویی به سوالات مشتریان در مورد موجود بودن محصول، وضعیت سفارش و بازگرداندن محصول پیادهسازی کرد.
این اقدام باعث کاهش 40درصدی زمان پاسخگویی و افزایش 25درصدی امتیازات رضایت مشتری شد. چت جیپیتی همچنین با کمک به تولید محتوا، شخصیسازی کمپینهای بازاریابی و تجزیهوتحلیل دادههای مشتریان، استراتژیهای بازاریابی را متحول کرده است. این ابزار هوش مصنوعی میتواند محتوای با کیفیت بالا برای وبلاگها، پستهای رسانههای اجتماعی و کمپینهای ایمیلی تولید کند. طبق گزارش HubSpot، مشاغلی که وبلاگ دارند، 55درصد بازدیدکنندگان بیشتری را جذب وبسایت خود میکنند. با اتکا به این گزارش، چت جیپیتی شرکتها را قادر میکند خروجی محتوای ثابت را حفظ کنند. این رویکرد برای جذب و حفظ مشتریان بسیار مهم است. شخصیسازی نیز عامل کلیدی موفقیت بازاریابی است. مطالعهای که موسسه اپسیلون انجام داد نشان میدهد زمانی که برندها پیامهایی با تجربیات شخصی به مشتریان خود ارائه میدهند، تمایل خرید در مصرفکنندگان 80 درصد افزایش مییابد. در این فرآیند، چت جیپیتی میتواند با تجزیهوتحلیل دادههای مشتریان، پیامهای بازاریابی شخصیسازیشده ایجاد کند که با اولویتهای فردی طنینانداز میشود. در همین ارتباط، برند سفورا از چت جیپیتی برای ارائه مشاورههای زیبایی شخصی و توصیههای محصول به مشتریان استفاده کرد.
این اقدام به افزایش 15درصدی نرخ تبدیل و افزایش 20درصدی در تعامل با مشتری انجامید. فراتر از خدمات مشتری و بازاریابی، چت جیپیتی با سادهسازی فعالیتهای عملیاتی، کارایی را افزایش و هزینهها را نیز کاهش داده است. در این شیوه اجرایی، چت جیپیتی میتواند کارهای تکراری مانند زمانبندی قرار ملاقاتها، مدیریت موجودی و پردازش سفارشها را به صورت خودکار انجام دهد.
این اقدامات به کارمندان اجازه میدهد بر فعالیتهای استراتژیک بیشتری تمرکز کنند. بر اساس اعلام موسسه مککینزی، اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی میتواند بهرهوری را تا 40 درصد افزایش دهد. این ابزار هوش مصنوعی میتواند مقادیر بسیار زیادی از دادهها را تجزیهوتحلیل کند و بینشی ارائه دهد که در تصمیمگیری آگاهانه به کسبوکارها کمک میکند. برای مثال، فقط در یک اقدام کوچک و ساده میتواند دادههای فروش را برای شناسایی روندها و پیشبینی تقاضای آینده تجزیهوتحلیل کند. برند Domino’s Pizza موفق شد چت جیپیتی را برای ساده کردن سیستم پردازش سفارش خود پیادهسازی کند که در پی آن، زمان پردازش سفارش 20 درصد کاهش یافت و دقت در ثبت سفارشها نیز تا 50 درصد بالا رفت.
این مثالها نشان میدهند که چت جیپیتی دارایی ارزشمندی برای کسبوکارهاست که بهرهوری و تاثیرگذاری خدمات مشتری، بازاریابی و فعالیتهای عملیاتی را افزایش میدهد. مطالعهای که آیبیام انجام داد نشان میدهد مشاغلی که از چتباتهای هوش مصنوعی، از جمله چت جیپیتی استفاده میکنند، میتوانند تا سال 2025 سالانه 11میلیارد دلار در هزینههای خدمات مشتری صرفهجویی کنند. همچنین بر اساس ارزیابیهای Salesforce، شخصیسازی مبتنی بر هوش مصنوعی میتواند ROI یا نرخ بازگشت سرمایه در حوزه بازاریابی را تا 30 درصد افزایش دهد.
کسبوکارهایی که از هوش مصنوعی برای بازاریابی استفاده میکنند همچنین شاهد افزایش 50درصدی در تولید سرنخ بودهاند. موسسه HubSpot چندی پیش چت جیپیتی را در پلتفرم بازاریابی خود ادغام کرد و این امکان، کاربران را قادر میکند محتوای شخصیسازیشده ایجاد کنند که به افزایش ۲۵درصدی نرخ تعامل آنها منجر میشود. در پژوهشی دیگر، گزارشی توسط Accenture انجام شد که نشان میدهد هوش مصنوعی میتواند بهرهوری نیروی کار را تا سال 2035 حدود 40 درصد افزایش دهد. مشاغلی که از هوش مصنوعی برای فعالیتهای عملیاتی استفاده میکنند، شاهد کاهش 20درصدی هزینههای عملیاتی بودهاند. مثال مشخص در این فضا، بیامدبلیو، خودروساز بزرگ آلمانی است که چت جیپیتی را برای بهینهسازی مدیریت زنجیره تامین خود پیادهسازی کرد که موجب کاهش 15درصدی هزینههای موجودی و افزایش 12درصدی در کارایی زنجیره تامین شد.
خطری برای اشتغال؟ بستگی دارد!
ظهور چت جیپیتی و فناوریهای هوش مصنوعی مولد مشابه، مباحثههای داغی را در مورد تاثیر آنها بر اشتغال به راه انداخته است. در حالی که برخی اعتقاد دارند این فناوریها باعث از بین رفتن گسترده برخی فرصتهای شغلی میشود، اما برخی دیگر استدلال میکنند هوش مصنوعی مولد و ابزارهای آن، فرصتهای جدیدی ایجاد میکنند و نقشهای موجود را تغییر میدهند. فناوریهای مولد هوش مصنوعی مانند چت جیپیتی پتانسیل ایجاد مشاغل جدید در بخشهای مختلف را دارند. شرکتهایی که این فناوری را به کار میگیرند، به کارکنانی برای برنامهریزی، نگهداری و تعمیر سیستمهای هوش مصنوعی نیاز دارند. مجمع جهانی اقتصاد پیشبینی میکند که تا پایان سال 2025، فناوریهای دیجیتال حداقل 12 میلیون شغل بیشتر از آنچه حذف میکنند ایجاد خواهند کرد. این نقشهای نوظهور اغلب به مهارتهای تخصصی نیاز دارند که مسیرهای شغلی ایمنتر و کاملتری را برای کارگران فراهم میآورد.
از طرف دیگر، نگرانیهایی وجود دارد که هوش مصنوعی مولد میتواند باعث از دست دادن شغل شود. این احتمال در شغلهایی که امکان خودکارسازی به وسیله هوش مصنوعی را دارند، بسیار بالاتر است. بر اساس مطالعهای که اوپن ایآی انجام داد، 80 درصد از نیروی کار آمریکا مشغول به انجام فعالیتهایی هستند که حداقل 10 درصد از وظایف آنها میتواند از طریق هوش مصنوعی یا به کمک آن انجام شود. مشاغلی مانند ارائه خدمات مشتری، تولید محتوا و ورود دادهها در این دسته جای میگیرند. در این موقعیتهای شغلی، هوش مصنوعی میتواند وظایف را کارآمدتر از انسانها انجام دهد. یکی از این مثالها، شرکت Klarna است که دستیارهای هوش مصنوعی مجهز به چت جیپیتی را پیادهسازی کردهاند که میتواند سوالات مشتری را کارآمدتر از عوامل انسانی مدیریت کند. Klarna اعلام کرده دستیار هوش مصنوعی این شرکت، معادل 700 کارمند تماموقت در یک ماه کار میکند.
درست است که این موضوع باعث افزایش بهرهوری شده اما در مقابل، نگرانیهایی را در مورد از دست دادن شغل در بخش خدمات مشتری ایجاد کرده است. اتوماسیون نیز که از مدتها پیش بخشی از فرآیند تولید بوده، با معرفی فناوریهای پیشرفته هوش مصنوعی تحت تاثیر قرار گرفته است. روباتها و سیستمهای هوش مصنوعی اکنون میتوانند وظایفی انجام دهند که پیش از این به دست کارگران انسانی انجام میشد. در نتیجه، استقرار هوش مصنوعی سبب از دست دادن شغل در خطوط مونتاژ و سایر نقشهای فعالیتهای اجرایی کارخانهای میشود. با این حال، هوش مصنوعی مشاغل جدیدی را برای تکنسینها و مهندسانی که ماشینها را نگهداری و راهاندازی میکنند ایجاد کرده است. مطالعهای از سوی موسسه بروکینگز نشان داد اتوماسیون دیجیتال از دهه 1980 به نابرابری در بازار کار افزوده است، زیرا بسیاری از کارگران تولیدی و دفتری شاهد از بین رفتن مشاغل یا کاهش دستمزدهای خود بودهاند. انتظار میرود این روند با افزایش هوش مصنوعی مولد ادامه یابد. همچنین، اتوماسیون و فناوریهای هوش مصنوعی به افزایش بهرهوری قابل توجهی در صنایع مختلف منجر شده است. انویدیا، توسعهدهنده پیشرو پردازندههای گرافیکی با کارایی بالا که برای آموزش الگوهای هوش مصنوعی استفاده میشود، طی دو سال پس از عرضه عمومی چت جیپیتی، شاهد افزایش ۲۶۰۰درصدی درآمد خود بوده است. در حالی که اتوماسیون میتواند سبب ظهور مشاغل پردرآمد برای افرادی شود که مهارتهای تخصصی دارند، اغلب دستمزد کارگران را در نقشهایی که به راحتی میتوان خودکار کرد کاهش میدهد. این امر به افزایش نابرابری درآمد در بسیاری از بخشها میانجامد.
چشمانداز جهانی چت جیپیتی
چت جیپیتی از زمانی که معرفی شد، خود را به عنوان یک نیروی پیشگام در هوش مصنوعی، بهویژه در زمینه پردازش زبان طبیعی تثبیت کرده است. نفوذ این ابزار هوش مصنوعی، فراتر از مهارتهای فنی و ویژگیهای بهبوددهنده آن است. اکنون شرایط به شکلی پیش رفته که چت جیپیتی به یک پدیده مهم فرهنگی و فناوری تبدیل شده و سازمانها در سراسر جهان از این ابزار برای ارتقای خدمات مشتری، خودکارسازی وظایف و ارائه تجربیات شخصیسازیشده استفاده کردهاند. تطبیقپذیری این پلتفرم شرایطی را ایجاد میکند تا در صنایع مختلف مانند حوزههای بهداشتی و درمانی، مالی، آموزش و سرگرمی به کار گرفته شود. یکی از اصلیترین دلایل پذیرش گسترده چت جیپیتی از سوی جامعه، توانایی آن در درک و تولید متنهایی است که به دست انسانها نوشته میشوند.
چنین قابلیتی، شکاف ارتباطی میان ماشینها و انسانها را پر میکند. این قابلیت در کنار اینکه تازگی منحصربهفردی دارد، یک ابزار دگرگونکننده است که میتواند برای حل مسائل پیچیده، نوشتن خلاقانه، ترجمه زبان و بسیاری موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرد. سازگاری چت جیپیتی تضمین میکند که در یک چشمانداز فناوری بهسرعت دگرگونشونده باقی میماند و بهطور مداوم بهبود مییابد تا نیازهای در حال تکامل کاربران خود را برآورده کند. با نگاهی به آینده، به این نتیجه میرسیم که چت جیپیتی حتی تاثیرگذارتر نیز خواهد بود. درک زبان به صورت پیشرفته، افزایش کاربردهای اخلاقی در حوزه هوش مصنوعی، ادغام با سایر فناوریها و قابلیتهای چندوجهی، ابعادی است که سبب میشود چت جیپیتی در آینده کاربردیتر و بهتر باشد.
این احتمال وجود دارد که نسخههای آینده چت جیپیتی محدود به تعاملات مبتنی بر متن نباشند. پیشرفتهای هوش مصنوعی چندوجهی میتواند به این ابزار اجازه دهد تا بر اساس تصاویر، ویدئوها و سایر فرمتهای داده، پاسخها را پردازش و تولید کند. این امر راههای جدیدی را برای کاربردها در زمینههایی مانند هنرهای تجسمی، تشخیص از راه دور و ابزارهای آموزشی باز میکند. نقشه راه اوپن ایآی برای چت جیپیتی نیز شامل بهبودهای تدریجی و پروژههای بلندمدت خواهد بود. اصلاح مدل، گسترش عملکرد، توانمندسازی کاربران و دسترسپذیری جهانی از جمله مولفههایی است که بر توسعه چت جیپیتی تاثیرگذار خواهد بود. آنگونه که به نظر میرسد، اوپن ایآی قصد دارد عملکرد چت جیپیتی را بر اساس ادغام آن با نرمافزارها و خدمات مختلف گسترش دهد. این رویکرد شامل APIهایی برای توسعهدهندگان است که به آنها امکان میدهد چت جیپیتی را به راحتی در برنامهها و وبسایتهای خود جاسازی کنند. این شرکت بزرگ اعلام کرده تلاش میکند چت جیپیتی را به ابزاری فراگیر تبدیل کند که میتواند بهطور یکپارچه در تعاملات دیجیتالی روزمره گنجانده شود. با این رویکردها، به نظر میرسد در ماهها و سالهای آینده از چت جیپیتی و توانمندیهای آن بیشتر خواهیم شنید.