تحویل در آینده
تصورش سخت نیست؛ به مسافرت رفتهاید، یا به خانهای جدید نقل مکان کردهاید؛ یا حتی از سر کار برگشتهاید و گرسنه هستید؛ بنابراین تصمیم میگیرید غذا را به صورت آنلاین سفارش دهید. پس از 30 دقیقه انتظار، پیامکی دریافت میکنید که غذای شما رسیده و با باز کردن در، میتوانید آن را دریافت کنید. در را باز میکنید، اما هیچکس آنجا نیست؛ ناگهان نگاهی به پایین در میاندازید و روباتی با ظاهر آیندهنگر به اندازه یک سبد خرید میبینید. بله؛ غذای شما اینجاست. ممکن است این روایت، کمی علمی-تخیلی به نظر برسد، اما اکنون برای بسیاری از مصرفکنندگان در کشورهایی مانند استونی، فنلاند، دانمارک، بریتانیا، ایالاتمتحده و فرانسه، به یک واقعیت تبدیل شده است.
این موقعیت فرازمینی را شرکت استارشیپ تکنولوژی فراهم کرده و از سال 2014 که در استونی تاسیس شد تا اکنون که 10 سال از آن زمان میگذرد، بیش از 5 /4 میلیون تحویل تجاری موفق را به وسیله روباتهای خود انجام داده و بیش از هشت میلیون کیلومتر را در سطح جهانی پوشش داده است. این روباتهای کوچک، جمعوجور و البته زیبا میتوانند مواد غذایی، نوشیدنیها و کالاهای دیگر را به خانههایی که در شهرکها، دانشگاهها و محوطههای کوچک و البته کم رفتوآمد قرار گرفتهاند، تحویل دهند. این تجربه جذاب و لذتبخش، در ایران نیز دور از دسترس نیست. شرکت دیجیکالا اعلام کرده روباتهای تحویل کالای خود را آماده ماموریت کرده و بهزودی در محوطههایی مانند شهرکها، دانشگاهها و سازمانها به کار گرفته خواهد شد.
این روبات میتواند تا 15 کیلوگرم بار را حمل کند و حداکثر سرعت آن نیز به 12 کیلومتر بر ساعت خواهد رسید. آنگونه که این شرکت اعلام کرده، آزمونهای مقدماتی و سطح متوسط استفاده از روبات تحویل کالا از طریق دیجیکالا با موفقیت انجام شده و فاز اجرایی آن بهزودی آغاز میشود. در تصاویر اولیهای که از روبات تحویل کالای دیجیکالا منتشر شده، مشاهده میشود که این روبات کوچک، همانند همان روباتهای استارشیپ است که اکنون در کشورهای اروپایی و آمریکا استفاده میشوند. البته، جزئیات بیشتری از این موضوع منتشر نشده و دیجیکالا تنها به انتشار یک پست لینکدین و سه عکس از روباتهای تحویل با لوگوی خود بسنده کرده است.
ایدهای فرازمینی
علاقه ویژه شرکتها به استفاده از راهحلهای جذاب برای خدماترسانی به شهروندان، شرکتها را به سمت عملی کردن ایده بهکارگیری روباتها برای تحویل کالا هدایت کرده است. شرکتهای مطرح جهانی از همان دهه نخست قرن بیست و یکم میدانستند که میتوانند با استفاده از روباتها، روشهای صنعت تحویل کالا را متحول کنند و تلاش کردند دستیابی به این تحول بنیادین را در دستور کار خود قرار دهند. اکنون شرکتها به صورت کامل دریافتهاند استفاده از صنعت روباتیک در عملیات تحویل کالا، مزیتها و ویژگیهایی جذاب دارد که میتواند آنها را از دیگر رقبایشان متمایز کند. داستان تکامل استفاده از روباتها در فرآیندهای اجرایی صنعتی هم در نوع خود جالب است. شرکتها در مراحل نخستین تحقیق در استفاده از روباتها برای تحویل کالا، بر خودکارسازی عملیات انبارش برای سادهسازی فرآیندهای انجام سفارش و بهبود کارایی تمرکز کردند.
معرفی وسایل نقلیه هدایتشونده خودکار (AGV) و بازوهای روباتیک در انبارها، برای شرکتها امکانی فراهم کرد تا کالاها را جابهجا کنند، به انتخاب سفارشها بپردازند و در نهایت، دستهبندی کالاها را با سرعت و دقت بیشتری به انجام رسانند. این آزمایشهای نخستین، اساس پذیرش و استفاده از روباتها در عملیات تحویل را پایهگذاری کرد. با پیشرفت فناوری و تبدیل شدن وسایل نقلیه خودران به یکی از اجزای اصلی حملونقل شرکتها، ظرفیتهای استفاده از روباتها به عنوان یکی از وسایل حمل کالا از انبارها به محل حضور شهروندان مورد توجه قرار گرفت. توسعه کامیونهای خودران و پهپادهای تحویلدهنده، فرصتهای جدیدی را برای راهحلهای تحویل کارآمد و مقرونبهصرفه فراهم کرد و شرکتها علاقهمند شدند بررسی کنند روباتیک چگونه میتواند تا لحظه پایانی تحویل کالا، نقشآفرینی کند.
شرکتهایی مانند آمازون، یوپیاس و فدرال اکسپرس شروع به سرمایهگذاری در فناوری خودروهای خودران و اجرای برنامههای آزمایشی برای امکانسنجی استفاده از روباتها در زمینه تحویل کالا کردند. البته این موضوع فراموشنشدنی است که یکی از محرکهای کلیدی پذیرش تحویل روباتیک به عنوان یکی از راهکارهای ابتکاری جدید صنعت تحویل کالا، تقاضای فزاینده برای گزینههای تحویل سریعتر و راحتتر از سوی مصرفکنندگان بود. با افزایش تجارت الکترونیک و خرید آنلاین، بهویژه در دوران همهگیری کووید 19، مشتریان انتظار خدمات تحویل سریع و مطمئن را داشتند که نیازهای آنها را به بهترین شکل ممکن برآورده کند.
در پس این انتظارات، شرکتها متوجه شدند استفاده از روباتها برای تحویل کالا میتواند به آنها کمک کند تا با بهرهگیری از مزیت تحویل سریعتر، مزایای دیگری مانند کاهش هزینهها و بهبود رضایت کلی مشتری را نیز در نظر گیرند. علاوه بر این، تمرکز فزاینده روی پایداری و مسئولیت زیستمحیطی نیز نقش مهمی در هدایت شرکتها به سمت کشف راهحلهای تحویل روباتیک داشته است. با استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی، هواپیماهای بدون سرنشین و سایر فناوریهای سازگار با محیط زیست برای تحویل، شرکتها میتوانند ردپای خود را در تولید کربن کاهش دهند، انتشار گازهای گلخانهای را به حداقل برسانند و در نهایت، شیوههای حملونقل پایدار را ترویج کنند.
زندگی مسالمتآمیز
ترسیم زندگی روزمره انسانها و روباتها در کنار یکدیگر، یک قرن گذشته را برای علاقهمندان به فناوری جذابتر کرده است. از زمانی که استارشیپ تکنولوژی در سال 2018 نخستین روبات تحویلدهنده خود را به بازار فرستاد، تاکنون که نزدیک به شش سال از آن میگذرد، مشاهده روباتهای تحویلدهنده کوچک و مستقل در فضای عمومی شهرها و شهرکها به یک منظره معمولی تبدیل شده است. این روباتها میتوانند همهچیز را حمل کنند و به شهروندان تحویل دهند؛ از یک پیتزا گرفته تا یک سبد خرید که از فروشگاه زنجیرهای سفارش داده شده است. اکنون، هم مردم و هم مدیران کسبوکارهای مرتبط با روباتهای تحویلدهنده اعتقاد دارند، «مردم به دیدن این روباتهای کوچک عادت کردهاند و به صورت مسالمتآمیز در کنار هم قدم میزنند». در واقع، میتوان گفت که روباتهای تحویلدهنده، دیگر خاص نیستند و به بخشی از زیرساختهای حملونقل شهری تبدیل شدهاند. استارشیپ تکنولوژی، خالق روباتهای تحویلدهنده، در الگوی کسبوکار خود، دو شاخه اصلی در نظر گرفته است؛ در شاخه اول، خدمات تحویل را ارائه میدهد و در شاخه دوم، با خردهفروشیهایی مانند Tesco و Co-op شریک میشود. مدیران این خردهفروشیها، شیوه تحویل کالا به وسیله روباتها را به عنوان یک مزیت رقابتی جذاب برای خود در نظر گرفتهاند. آنها میگویند، «شهروندان از میان طیف وسیع اقلام موجود، مواد غذایی یا دیگر کالاهای مورد نیازشان را انتخاب میکنند و با تعیین نوع تحویل، منتظر میمانند؛ مردم میتوانند مسیر روبات را روی نقشه مشاهده کنند و زمانی که تحویلدهنده به محدوده زندگی آنها میرسد، پیامی دریافت میکنند تا آماده باشند کالای خود را تحویل بگیرند». پرسشی که ذهن مخاطبان را درگیر میکند، این است که چرا شرکتها به سراغ استفاده از روباتها برای تحویل کالا میروند؟ پاسخ این پرسش، جذابتر است. بسیاری از خدمات تحویلی که انسانها انجام میدهند، مشمول هزینه خواهد بود؛ در واقع، خریدار زمانی که کالای خود را خریداری میکند، یا آن را تحویل میگیرد، باید هزینه پیک را نیز پرداخت کند؛ اما هزینه تحویل به وسیله روبات نسبت به زمان استفاده از نیروی انسانی برای تحویل کالا، بسیار کمتر است. استارشیپ اعلام کرده که شرکتهای خردهفروشی با استفاده از روباتهای این شرکت میتوانند هزینههای تحویل را 80 تا 90 درصد کاهش دهند. نتیجه مطالعاتی که استارشیپ در نیمههای سال 2023 منتشر کرد، نشان داد در نزدیک به چهار سال فعالیت روباتهای تحویلدهنده در کشورهای مختلف، از 280 هزار سفر با خودرو اجتناب شده که معادل 700 هزار مایل است. این آمارها به آن معنی است که از ورود 137 تن دی اکسید کربن و 22 کیلوگرم NOx به جو زمین جلوگیری شده و حجم نانوذرات زیانآور موجود در هوا که بر حسب واحد ذرات معلق (PM) اندازهگیری میشود، شاهد کاهش 23کیلوگرمی بوده است.
سفر به آینده
صنعت روباتهای تحویل کالا هنوز هم ظرفیتهای فراوانی دارد. مدت زمان زیادی از شروع فعالیت این فناوری نگذشته که شرکتهای فعال در آن، به فکر ایجاد تغییرات بهبوددهنده در راستای توسعه فعالیتها و همچنین افزایش بهرهوری روباتها هستند تا تجربه کاربری جذابی را برای مخاطبان، ذینفعان و مردم ایجاد کنند. بر اساس گزارشی که موسسه Allied Market Research منتشر کرده، پیشرفت تکنولوژیک آینده روباتهای تحویلدهنده، تابع موضوعاتی نظیر فناوریهای حسگر، هوش مصنوعی، بینایی کامپیوتری، الگوریتم برنامهریزی مسیر، سیستمهای ارتباطی و فناوری باتری خواهد بود. روباتهای تحویلدهنده به انواع حسگرها مانند رادار، دوربینها و حسگرهای اولتراسونیک مجهز هستند که روبات را قادر میکند محیط خود را درک کند و با شناسایی موانع، به طور مستقل در مسیر هدایت شود. الگوریتمهای پیشرفته هوش مصنوعی نیز به روباتهای تحویلدهنده قدرت میدهند دادههای حسگر را تفسیر کنند، در زمان واقعی تصمیم بگیرند و با محیطهای در حال تغییر سازگار شوند. یادگیری ماشینی هم به آنها کمک میکند مهارتهای ناوبری خود را بهبود بخشند و سناریوهای پیچیده را مدیریت کنند. فناوریهای بینایی کامپیوتری هم روباتهای تحویلدهنده را قادر میکند اشیا، عابران پیاده و علائم راهنمایی و رانندگی را تشخیص دهند. این قابلیت برای ناوبری ایمن و کارآمد در محیطهای مختلف شهری بسیار مهم است. الگوریتمهای برنامهریزی مسیر هم به روباتهای تحویلدهنده کمک میکنند با طراحی مسیرهای بهینه، موانع، ازدحام و ترافیک را دور بزنند و بدون لحظهای توقف، وضعیت ترافیک را برای اطمینان از تحویل کارآمد و بهموقع بسنجند. روباتهای تحویلدهنده اغلب از سیستمهای ارتباطی برای حفظ ارتباط با سیستمهای کنترل مرکزی استفاده میکنند و امکان نظارت از راه دور، بهروزرسانیها و تنظیمات بلادرنگ مسیرها یا رفتارشان را فراهم میآورند. موضوعات دیگری مانند فناوری باتری، دوام و مقاومت در برابر آبوهوا، تعامل با روبات انسانی، محاسبات تاخیر، اقدامات امنیتی و مدیریت خودکار ناوگان، از دیگر موضوعاتی است که شرکتهای فعال در صنعت روباتهای تحویلدهنده تمرکز ویژهای بر آن دارند تا بتوانند محصولات خود را با پیشرفت روبهرو کنند.
شرکتهای پیشگام
دیجیکالا که بهتازگی از روبات تحویلدهنده کالای خود رونمایی کرده، رویای رقابت با آمازون را در سر میپروراند. آمازون، اکنون نخستین و پیشگامترین شرکتی است که روباتها را برای تحویل کالا به خدمت گرفته است. این شرکت خدمات تحویل را از طریق وسایل نقلیه بدون سرنشین در مکانهای انتخابی انجام میدهد و به دنبال این هدف است که در عرض 30 دقیقه پس از ثبت سفارش، کالاها را به دست مشتریان برساند. آمازون با استفاده از پهپاد هم میتواند ترافیک را دور بزند و بستهها را به مناطق دورافتاده تحویل دهد. این شرکت با چنین فعالیتهایی، زمان تحویل کالا را تا حد قابل توجهی کاهش داده است. علاوه بر این، آمازون با استفاده از سیستمهای روباتیک، مانند روباتهای Kiva، سرمایهگذاری زیادی در خودکارسازی انبارها انجام داده است. این روباتها با جابهجایی موجودی کالا، انتخاب سفارشها و بستهبندی کارآمد آنها، به سادهسازی فرآیندهای انجام سفارش کمک میکنند. با خودکار کردن عملیات انبار، آمازون میتواند هزینههای نیروی کار را کاهش دهد، دقت سفارش را بهبود بخشد و سفارشهای مشتری را سریعتر انجام دهد. فدرال اکسپرس که ما آن را با عنوان اختصاری FedEx میشناسیم، از دیگر شرکتهایی است که فناوری تحویل روباتیک برای بهبود عملیات تحویل کالا را مستقر کرده و از آن بهرهبرداری میکند. این مجموعه، با شرکتهایی مانند Nuro همکاری کرده تا خودروهای تحویل خودران را برای تحویل کالاها مورد استفاده قرار دهد.
خودروهای خودران Nuro برای حمل کالا از فروشگاههای محلی به خانه مشتریان طراحی شدهاند و گزینه تحویل بدون تماس و راحت را به متقاضیان ارائه میدهند. فدرال اکسپرس با استفاده از وسایل نقلیه خودران میتواند مسیرهای تحویل را بهینه کند و مصرف سوخت را نیز کاهش دهد. FedEx از پهپادها نیز برای تحویل تجهیزات و بستههای پزشکی در مناطق روستایی استفاده میکند. همکاری این شرکت با وینگ، یکی از زیرمجموعههای آلفابت (شرکت مادر گوگل)، FedEx را قادر به انجام آزمایشهای تحویل با پهپاد در مکانهای خاص کرده است. در این فرآیند، پهپادها میتوانند بستهها را بهسرعت و کارآمد به مکانهای دوردست تحویل دهند و چالشهای حملونقل سنتی را دور بزنند. فدرال اکسپرس همچنین با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای تحویل، میتواند به مناطق محروم دسترسی پیدا کند و امکان ارسال کالا به این مناطق را فراهم آورد. شرکت علیبابا در چین هم فناوری تحویل روباتیک را به عنوان بخشی از استراتژی لجستیک خود پذیرفته است. این شرکت روبات تحویل خودکار خود به نام G Plus را توسعه داده که میتواند در محیطهای شهری حرکت کند و بستهها را به صورت مستقل به متقاضیان تحویل دهد.
روباتهای تحویل علیبابا به حسگرها، دوربینها و الگوریتمهای هوش مصنوعی مجهز هستند تا از تحویل ایمن و کارآمد بسته اطمینان حاصل کنند. علیبابا همچنین وسایل نقلیه خودران را برای حملونقل کالا بین انبارها و مراکز توزیع مستقر کرده است. این وسایل نقلیه خودران به سادهسازی حرکت موجودی کالاها، بهبود کارایی زنجیره تامین و کاهش هزینههای عملیاتی کمک میکنند. علیبابا توانسته با استفاده از فناوری روباتیک در شبکه لجستیک خود، به اتوماسیون، مقیاسپذیری و چابکی بیشتری در عملیات تحویل دست یابد. ارزش ویژهای را که فناوری تحویل روباتیک برای شرکتها ایجاد کرده میتوان در حوزههایی مانند کارایی، مقرون بهصرفه بودن، سرعت، رضایت مشتری و نوآوری جمعبندی کرد. استفاده از روباتها برای تحویل کالا به شرکتها کمک میکند تا هزینههای نیروی کار را کاهش دهند و هزینههای سوخت را به حداقل برسانند. همچنین شرکتها با خودکارسازی وظایف تکراری و بهینهسازی مسیرهای تحویل میتوانند به صرفهجویی در هزینهها، بهبود سودآوری و افزایش کارایی عملیاتی دست یابند.
در شرایط بهتر، استفاده از روباتها برای تحویل کالا با ارائه گزینههای تحویل راحت، قابل اعتماد و بدون تماس، تجربه کلی مشتری را افزایش میدهد. مشتریان از سرعت، دقت و راحتی تحویل روباتیک قدردانی میکنند که به افزایش رضایت، وفاداری و تکرار خرید منجر میشود. این عامل، شرکتهایی را که تحویل روباتیک را در پیش گرفتهاند با افزایش سودآوری روبهرو میکند.
تجارت بینالملل متحول میشود؟
استفاده از روباتها در صنعت حملونقل نقش عمیقی بر تجارت بینالمللی و فعالیت شرکتهای درگیر در عملیات صادرات و واردات بر جای خواهد گذاشت. از آنجا که فناوری روباتیک به تکامل خود ادامه میدهد و عملیات تحویل را متحول میکند، شرکتهای درگیر در تجارت جهانی باید خود را با روندها، چالشها و فرصتهای جدید وفق دهند تا بتوانند در بازار رقابتی باقی بمانند. فعال کردن عملیات لجستیک بینمرزی کارآمدتر، یکی از راههای کلیدی است که روباتها با استفاده از آن در صنعت تحویل تجارت بینالمللی تاثیر میگذارند. روباتها میتوانند فرآیندهای ترخیص گمرکی را سادهسازی کنند و فعالیتهای مستندسازی را به صورت خودکار انجام دهند. بهینهسازی مسیرهای حملونقل برای جابهجایی یکپارچه کالا در سراسر مرزهای بینالمللی از دیگر فعالیتهایی است که در آینده روباتها انجام خواهند داد. وسایل نقلیه خودران و هواپیماهای بدون سرنشین هم بازرسیهای گمرکی را بر عهده خواهند گرفت و فرآیندها را سریعتر پیش خواهند برد. این اتفاق، زمان انتظار برای ترخیص کالا را کاهش خواهد داد. شرکتهایی که در فعالیتهای صادرات و واردات فعالیت میکنند میتوانند از راهحلهای تحویل روباتیک برای افزایش نظارت بر زنجیره تامین، پیگیری محمولهها در زمان واقعی و بهبود مدیریت موجودی در بازارهای جهانی بهره ببرند.
شرکتها با ادغام روباتها در عملیات لجستیک خود میتوانند کارایی بیشتری در رسیدگی به محمولههای برونمرزی، کاهش زمان تحویل، و به حداقل رساندن تاخیر در تحویل کالا به مشتریان بینالمللی به دست آورند. لجستیک بینمرزی کارآمدی که از طریق روباتها فعال میشود، رقابتپذیری شرکتها را در تجارت جهانی افزایش داده و به آنها اجازه میدهد خواستههای مشتریان را برآورده کنند و با کاهش هزینهها، دسترسی به بازارها را در سراسر مرزها گسترش دهند. بهکارگیری روباتها در صنعت تحویل بر انطباق تجارت جهانی و مقررات برای شرکتهایی که در فعالیتهای صادراتی و وارداتی فعالیت میکنند نیز تاثیر میگذارد و از آنها میخواهد چهارچوبهای قانونی پیچیده، توافقنامههای تجاری و رویههای گمرکی را در کشورهای مختلف دنبال کنند. روباتهای مجهز به حسگرهای پیشرفته، تجزیهوتحلیل دادهها و قابلیتهای هوش مصنوعی میتوانند از انطباق با مقررات واردات و صادرات، طبقهبندی تعرفهها و الزامات اسناد تجاری برای تسهیل معاملات بینمرزی مطمئن شوند.
شرکتهایی که راهحلهای تحویل روباتیک را برای عملیاتهای تجاری بینالمللی به کار میگیرند، باید از سیاستهای تجاری در حال تحول، رژیمهای تحریم و کنترلهای صادراتی مطلع باشند تا از مسئولیتهای قانونی، مجازاتها یا اختلافات تجاری که میتواند زنجیره تامین آنها را مختل کند، اجتناب کنند. با ادغام روباتها با سیستمهای مدیریت انطباق، شرکتها میتوانند بررسیهای نظارتی را به صورت خودکار انجام دهند و بر محدودیتهای تجاری نظارت کنند. شرکتها همچنین این قابلیت را پیدا میکنند که هنگام ارسال کالا به آن سوی مرزها، از پایبندی به قوانین تجارت بینالمللی اطمینان یابند. استفاده از روباتها در عملیات تحویل، شرکتها را ملزم میکند رعایت مقررات تجارت جهانی، رعایت استانداردهای اخلاقی، و شفافیت در فعالیتهای واردات و صادرات خود را برای ایجاد اعتماد با مشتریان و مقامات نظارتی در اولویت قرار دهند. با همه این خوبیها، استفاده از روباتها در صنعت تحویل، چالشهای جدیدی را در رابطه با امنیت دادهها و خطرات سایبری برای شرکتهایی که در فعالیتهای صادرات و واردات فعالیت میکنند، ایجاد میکند. زیرا روباتها اطلاعات حساس را جمعآوری میکنند و با برقراری ارتباط از طریق شبکه فعالیت خود را به انجام میرسانند. در این فرآیند، وسایل نقلیه خودران و هواپیماهای بدون سرنشین ممکن است در برابر حملات سایبری، نقض دادهها یا دسترسی غیرمجاز که محرمانه بودن، یکپارچگی یا در دسترس بودن دادههای مرتبط با تجارت ذخیرهشده در این دستگاهها را به خطر میاندازد آسیبپذیر باشند.
شرکتهایی که برای تجارت بینالملل به راهحلهای تحویل روباتیک متکی هستند، باید اقدامات امنیتی سایبری قوی، پروتکلهای رمزگذاری و کنترلهای دسترسی را برای محافظت از انتقال دادهها، کانالهای ارتباطی ایمن و حفاظت از اطلاعات حساس ردوبدل شده در حین ارسالهای مرزی اجرا کنند. با اولویتبندی بهترین شیوههای امنیت دادهها و اتخاذ استراتژیهای کاهش خطر برای فناوری روباتیک در عملیات تحویل، شرکتها میتوانند قرار گرفتن در معرض تهدیدات سایبری را کاهش دهند و از نقض دادهها جلوگیری کنند.