چالش‌های صنعت آلومینیوم در ارتقای توان نقدینگی و راهبردهای موثر
آلومینیوم، یکی از بنیان‌های اساسی شکل‌گیری دنیای مدرن است و بسیاری از روندهای حاکم بر فضای اقتصاد و صنعت جهان بر پایه مصرف این فلز استراتژیک شکل گرفته‌اند؛ موضوعی که موجب شده تا در چند سال گذشته، مصرف آلومینیوم جهان جهش قابل توجهی را تجربه کند.
این مسئله فرصت مناسبی را برای صنعت آلومینیوم ایران ایجاد می‌کند تا با تکیه بر مزیت‌های نسبی کشور و حرکت در مسیر رشد تولید و استفاده کارآمد از ظرفیت‌های ایجاد شده حرکت کند و به این ترتیب ضمن تامین نیاز داخلی، به توسعه صادرات به بازارهای بین‌المللی و ارزآوری برای کشور بپردازد. با این حال، باید توجه داشت که صنعت آلومینیوم ایران امروز با چالش‌های مهمی دست به گریبان است که توان نقدینگی و تاب‌آوری این صنعت را در مقابل ریسک‌های محیط کسب‌وکار کاهش می‌دهد. محدودیت‌های تامین مواد اولیه، چالش‌های ناشی از تحریم و دسترسی به تکنولوژی‌های جدید که چابکی این صنعت را برای کاهش بهای تمام شده کاهش می‌دهد، از جمله مواردی به شمار می‌آیند که توان نقدینگی صنعت آلومینیوم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و روند حرکت آن را در راستای تحقق اهداف و جهش تولید کند می‌کنند. پایگاه خبری و تحلیلی فلزات‌آنلاین در گفت‌وگو با محمد ابراهیم‌زاده، معاون مالی و اقتصادی شرکت آلومینیوم المهدی به بررسی چالش‌های موجود در زمینه تامین نقدینگی صنعت آلومینیوم کشور پرداخته است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
ارزیابی جنابعالی از اهمیت تامین نقدینگی در صنایع مختلف، علی‌الخصوص صنعت آلومینیوم کشور چیست؟
موضوع توان نقدینگی در بخش صنعت، به ویژه در صنعت آلومینیوم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نقدینگی به عنوان یکی از عوامل کلیدی در عملکرد و توسعه بخش صنعت، تاثیر مستقیمی بر توانایی بنگاه‌های اقتصادی برای تامین منابع مالی، تولید و فروش دارد. توان نقدینگی به معنای توانایی یک شرکت برای تامین منابع مالی لازم برای انجام تعهدات مالی و عملیاتی خود است. این موضوع به ویژه در شرایط اقتصادی رکود که منابع مالی محدودتر می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، شرکت‌ها باید بتوانند هزینه‌های خود را کاهش دهند و در عین حال تولید و فروش را در سطوح مناسب حفظ کنند. در این بین، صنعت آلومینیوم به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین در تجهیزات و فناوری، به تامین نقدینگی کافی وابسته است. عدم دسترسی مناسب به منابع مالی می‌تواند منجر به کاهش تولید و حتی تعطیلی واحدهای تولیدی شود. همچنین، در شرایطی که بانک‌ها به شکل مناسب قادر به ارائه تسهیلات نیستند، این چالش‌ها تشدید می‌شوند. باید در نظر داشت که توسعه صنایع پایین‌دستی و بالادستی در صنعت آلومینیوم، اهمیت و نقش تامین نقدینگی را دوچندان می‌کند؛ به ویژه در شرایط حال حاضر که ایران با ناترازی‌های عمیق در حوزه برق و گاز مواجه شده است، از آنجایی که این صنعت در زمره صنایع انرژی‌بر قرار می‌گیرد، صنایع آلومینیوم در کشور باید به دنبال تامین نقدینگی لازم برای تامین برق خود باشند که این موضوع موجب می‌شود اهمیت و نقش توان نقدینگی پررنگ‌تر از همیشه باشد.
در حال حاضر چه عواملی تامین نقدینگی مورد نیاز تولیدکنندگان آلومینیوم در کشور را تحت تاثیر قرار داده است؟
صنعت آلومینیوم در حال حاضر با چندین چالش اساسی در زمینه توان نقدینگی خود مواجه است که از جمله آن‌ها می‌توان به «تامین مواد اولیه»، «هزینه انرژی» و «تحولات سیاسی و تجاری» اشاره کرد. کمبود مواد اولیه مانند بوکسیت و پودر آلومینا که ماده اولیه اصلی برای تولید آلومینیوم محسوب می‌شوند، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت آلومینیوم کشور است که می‌تواند به افزایش هزینه‌ها و کاهش سودآوری منجر شود. در این بین، نباید از مشکلات پرتعداد واردات مواد اولیه و بروکراسی‌های گمرکی اجرای این فرایند نیز غافل شد. از طرفی، عملکرد صنعت آلومینیوم به عنوان یک صنعت انرژی‌بر، به شدت به تامین پایدار برق وابسته است و افزایش قیمت انرژی می‌تواند تاثیر منفی زیادی را بر هزینه‌های تولید در این صنعت به همراه داشته باشد. در واقع، هزینه‌های تامین برق به عنوان یکی از عوامل کلیدی در تعیین قیمت نهایی آلومینیوم محسوب می‌شود و همین امر می‌تواند بر تامین نقدینگی این صنعت تاثیر بسزایی بگذارد.
به علاوه، تحریم‌های اقتصادی و تعرفه‌های تجاری، به ویژه از سوی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا می‌توانند جریان‌های تجاری را در جهان مختل و نوسانات بازار را تشدید کنند. این موضوع نه تنها بر قیمت‌ها بلکه بر امکان و توان دسترسی به بازارهای جدید نیز تاثیر می‌گذارد. چالش‌های یاد شده، نشان‌دهنده الزام و اهمیت اتخاذ استراتژی‌های موثر برای مدیریت ریسک‌ها و بهره‌برداری موثر از فرصت‌ها در صنعت آلومینیوم هستند؛ چراکه تبعات این چالش‌ها می‌تواند برای صنعت آلومینیوم سنگین و اثرگذار باشد. طبعا با افزایش هزینه‌های مواد اولیه و انرژی، بهای تمام شده نهایی محصولات نیز افزایش خواهد یافت که این امر می‌تواند صنایع آلومینیوم را هم از حیث فروش و هم سودآوری دچار چالش کند و باعث کاهش توان رقابت‌پذیری شرکت‌ها شود. همچنین، تحریم‌ها ممکن است منجر به ایجاد تغییر در زنجیره‌های تامین شود و شرکت‌ها را مجبور کند تا به دنبال منابع جدید باشند که این مسئله، خود می‌تواند فرایندی زمان‌بر و پرهزینه باشد.
جنابعالی چه راهکارهایی را جهت بهبود توان نقدینگی صنایع آلومینیومی در کشور پیشنهاد می‌کنید؟
بهبود توان نقدینگی صنعت آلومینیوم با توجه به چالش‌های فعلی این صنعت، مستلزم اتخاذ و اجرای راهبردهای مناسب و موثری در زمینه «تامین مواد اولیه»، «بهینه‌سازی زنجیره تامین» و «اصلاح ساختار مالی و اعتباری» است. تامین مواد اولیه، یکی از موضوعاتی است که در تبیین نقش جریان نقدینگی در زنجیره تولید خود را نشان می‌دهد و برای حل چالش کمبود نهاده‌های اولیه، لازم است که استراتژی‌های کارآمد و موثری طراحی و اجرا شوند. با توجه به اینکه عمده مواد اولیه صنعت آلومینیوم ایران از طریق واردات تامین می‌شود، باید به دنبال راهکارهایی برای افزایش توانمندی‌های کشور در حوزه تامین داخلی بوکسیت و آلومینا بود. این راهبرد می‌تواند شامل اقداماتی نظیر سرمایه‌گذاری در اکتشافات معدنی جدید ذخایر بوکسیت و استفاده از روش‌های نوین در استخراج از معادن باشد. همچنین توسعه همکاری‌های بین‌المللی با کشورهای دارای معادن بوکسیت می‌تواند به تامین پایدار مواد اولیه کمک کند. به عنوان مثال، انعقاد قراردادهای بلندمدت با کشورهای غنی از بوکسیت مانند گینه می‌تواند شرایط پایداری را برای صنعت آلومینیوم از حیث تامین مواد اولیه پدید آورد و از نوسانات قیمت جلوگیری کند.
بهینه‌سازی زنجیره تامین با افزایش بهره‌وری فرایندها و کاهش هزینه‌ها، تاثیرات مثبت قابل‌توجهی را بر متعادل‌سازی جریان نقدینگی و کاهش چالش‌های مرتبط با آن خواهد داشت. اقداماتی نظیر پیاده‌سازی سیستم‌های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در فرایند تولید می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف انرژی و مواد اولیه کمک کند. این فناوری‌ها می‌توانند پیش‌بینی‌های دقیقی از نیازهای تولید ارائه کنند و زمینه کاهش هزینه‌ها را فراهم آورند. یکی از موضوعات اثرگذار بر توان نقدینگی صنعت آلومینیوم ایران، موضوع ساختارهای مالی و اعتباری کشور و استفاده از ابزارهای موثر تامین مالی است. در واقع تعامل بیشتر با بانک‌ها و استفاده از روش‌هایی مانند تسهیلات بانکی و افزایش سرمایه و ابزارهایی نظیر اعتبار اسنادی و یا تامین مالی از طریق بازار سرمایه مانند اوراق سلف و صکوک، اوراق آتی و صندوق‌های مبتنی بر شمش آلومینیوم می‌تواند به تامین نقدینگی شرکت‌های فعال در حوزه صنعت آلومینیوم کمک کند تا این صنعت بتواند به شکل موثری در مسیر استفاده حداکثری از ظرفیت‌های ایجاد شده حرکت کند و به این ترتیب، از طریق خلق ارزش افزوده و تولید این محصولات استراتژیک، ضمن تامین نیاز داخلی، زمینه توسعه صادرات غیرنفتی و ارزآوری به کشور را فراهم آورد.
