بررسی تأثیر بازارهای موازی بر بورس
بعد از روی کار آمدن ترامپ، شاخص‌های بورسی روزهای سبزی را پشت سر می‌گذارند اما از آنجا که شاخص کل در یک سال اخیر بیش از ۷ روز سبزپوش نبوده، همچنان نگرانی‌هایی بابت تثبیت این روند صعودی وجود دارد؛ حال سؤال اینجاست که تداوم این روند محتمل است یا اصلاحی دیگر را تجربه خواهیم کرد؟
کندل‌های این روزهای بازار سرمایه چنان بلند هستند که نمونه آن در دو سال گذشته تنها در دو مقطع قابل‌مشاهده است؛ یکی شهریور سال گذشته و متأثر از اصلاح نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که بازهم کمتر از ۷ روز بود و دیگری فروردین ۱۴۰۲ برای یورش به سمت فتح قله‌های جدید!
حال باید دید که رشد گاوی این روزهای بازار به‌مثابه شهریور کاهشی می‌شود یا سودای فتح قله‌های جدید را در سر دارد؟
رکوردشکنی ارزش معاملات
ارزش معاملات نشان‌دهنده حجم نقدینگی در بازار است، بررسی آن به ما کمک می‌کند تا زمان مناسب برای خرید و فروش سهام را تشخیص دهیم. به این صورت که افزایش ارزش کل معاملات بازار، نشان از ورود نقدینگی و روند مثبت آن بازار دارد و کاهش ارزش معاملات بازار نیز حکایت از زمان نامناسب جهت سرمایه‌گذاری دارد.
همان‌طور که مشخص است، ارزش معاملات این روزهای بازار سرمایه، توانسته سقف خود را در سال ۱۴۰۳ بشکند. ارزش معاملات بازار سرمایه در دو روز متوالی از ۴ همت عبور کرده که این توالی تنها ۱ بار در امسال رقم خورده است. از سوی دیگر، فروردین‌ماه سال جاری بود که ارزش معاملات در سطوح بالایی باقی ماند؛ اتفاقی که سبب شد بازار سرمایه رشد ۸ درصدی را تنها در عرض ۲۰ روز تجربه کند. به نظر می‌رسد، در صورت حفظ ارزش معاملات در این محدوده برای روزهای آتی، می‌توان انتظار رشد بازار را متصور بود.
شیفت پول
فعالان اقتصادی برای دستیابی به بازدهی‌های بیشتر، کلاس دارایی‌های مختلف را زیر نظر قرار می‌دهند؛ برخی تصمیم می‌گیرند تا دارایی‌های خود را به سمت بازار طلا ببرند، برخی بازار خودرو را به عنوان بستری با بیشترین بازدهی تخمین می‌زنند، برخی دیگر مسکن را همچون گذشته مستعد رشد می‌دانند و همچنین عده‌ای بازار سرمایه را مطمئن‌ترین طبقه دارایی می‌دانند. در این جا ما تلاش داریم تا بازارهای گفته شده را بررسی نماییم.
تاثیر جهانی طلا بر بازار داخلی
صندوق‌های طلا در ایران به دلیل نوسانات شدید در بازار ارز، رشد قیمتی انس جهانی و همچنین تنش‌های منطقه شاهد ورود قابل‌توجهی از سرمایه‌ها بودند. به‌خصوص در ماه‌های شهریور و مهر این رخداد قابل‌مشاهده است که همین نشانگر این مسئله است که بسیاری از سرمایه‌گذاران طلا را به‌عنوان محلی امن برای حفظ دارایی‌ها و سرمایه‌های خود دانسته‌اند.
دلیل این مسئله را نیز می‌شود در کاهش ارزش ریال در برابر دلار دانست که سرمایه‌گذار را تشویق کرد که به صندوق‌های خرید طلا را به‌عنوان یک مکان مناسب برای حفظ ارزش دارایی‌های خود ببیند و همچنین به دنبال تحولات سیاسی داخل کشور مثل انتخابات ریاست‌جمهوری و تنش‌های به وجود آمده بین ایران و رژیم صهیونیستی را هم باید دلیل روی‌آوردن سرمایه‌گذاران به بازار طلا دانست. در مجموع ورود سرمایه در صندوق‌های طلا در مهرماه نشانگر اعتماد بالای سرمایه گذاران به طلا به‌عنوان یک دارایی قابل‌اتکا در زمان نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی است.
اما با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در پی پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا موجب شد بازار جهانی طلا از کانال ۲۷۰۰ دلار عقب بکشد و تا ۲۶۸۵ دلار کاهش پیدا کند. در همین مقطع بانک مرکزی آمریکا نیز تصمیم به کاهش نرخ بهره گرفت؛ تصمیمی که قطعا بر نوسانات بازارهای مالی جهان و به طور خاص بر قیمت طلای جهانی موثر خواهد بود. در این جا باید این مسئله را هم متذکر شد که طلا در یکسال اخیر رشد خود را کرده و قیمت خود را پیدا کرده است و نمی‌تواند در کوتاه مدت گزینه مناسب و مطلوبی برای سرمایه‌گذاری باشد.
ایده عرضه خودرو در بورس کالا باهدف تنظیم بازار و جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری خودرو مطرح شد. عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند به‌عنوان یک ابزار برای شفافیت در قیمت‌گذاری و کاهش مشکلات مربوط به دلالی عمل کند.
عرضه خودرو در بورس کالا به معنای شکستن قیمت خودرو‌ها از راه این بازار است چرا که مکانیزم آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و بورس کالا این امکان را ایجاد می‌کند که معاملات از حالت دستوری به بازار آزاد تبدیل گردد. حال که دوباره صحبت‌هایی مبنی بر عرضه خودرو در بورس کالا مطرح است، سرمایه‌گذاران جانب احتیاط را برای ورود به این بازار در نظر خواهند گرفت؛ صحبت‌هایی که در رأس آن شخص وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس ایستاده و به مراتب قوی‌تر از گذشته دنبال خواهد شد.
از سوی دیگر به این مسئله نیز باید توجه کرد که در بودجه سال آینده تخصیص ۳ میلیار دلار برای واردات خودرو پیش‌بینی شده است که سبب می‌شود شرایط بازار داخلی خودرو رقابتی‌تر دنبال شود. رقابتی‌تر شدن بازار خودرو تعدیل قیمتی را به همراه خواهد داشت که هم خودرو‌های داخلی و هم خودرو‌های خارجی از این قاعده پیروی خواهند کرد. حال اگر این عرضه‌ها توأمان با ورود خودرو به بورس کالا باشد، واضحا تعدیل قیمتی به نفع مصرف کننده با شیب بیشتری صورت خواهد پذیرفت.
مسکن؛ همچنان راکد
با توجه به آنکه رشد قیمت مسکن در چند سال اخیر بالا بوده است و قیمت آن کاهشی نداشته است، لاجرم تقدیر اجاره‌بها در افزایش آن است. علی‌رغم کاهش سرعت رشد قیمت مسکن در تهران در سال جاری که به دلیل رکودی است که بازار مسکن را فراگرفته، اما نرخ اجاره‌بها مانند گذشته، همچنان به رشد خود ادامه داده تا نسبت قیمت مسکن به اجاره‌بها، به نرخ‌های همیشگی و تاریخی خود در حوالی ۲۰ درصد برسد.
پر واضح است که در کوتاه مدت قیمت اجاره بها باید به رشد خود ادامه دهد تا نسبت قیمت مسکن به اجاره، به تعادل بلندمدتی خود نزدیک شود. اتفاقی که سبب می‌شود قیمت خود ملک با اندک نوسان به مسیر خود ادامه دهد. صحت این گزاره را نیز می‌توان در آمار‌های بانک مرکزی جست‌وجو کرد؛ رشد قیمت مسکن در ۵ ماهه نخست سال جاری تنها ۸ درصد بوده و از متری ۸۱.۶ میلیون تومان به ۸۸.۵ میلیون تومان رسیده است. این نسبت برای مدت مشابه سال گذشته، رشد ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.
بانک؛ امیدوار به تاثیر‌گذاری نرخ گواهی سپرده خاص
باتوجه‌به دستور بانک مرکزی مبنی بر کاهش ۵ درصدی نرخ گواهی خاص که از ۳۰ درصد به ۲۵ درصد برسد انتظار می‌رود که سبب ایجاد افقی مثبت در بازار سرمایه شود.
حدود ۲۸۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در بانک‌ها برای گواهی سپرده خاص گزارش شده است که همین نقدینگی با کاهش نرخ بهره به سمت بازار‌هایی با سود دهی بالا به خصوص بازار سرمایه می‌رود.
با کاهش نرخ بهره ممکن است سرمایه‌گذاران تصمیم بگیرند به‌جای اینکه در بازار بدون ریسک، سرمایه خود را نگه دارند و به سمت بازار دیگری که بازدهی بیشتری دارد ببرند. در نتیجه می‌توان گفت که کاهش نرخ گواهی سپرده باعث افزایش تقاضا برای بازار سرمایه می‌شود که افزایش حجم نقدینگی در بورس را نیز به همراه خواهد داشت.
