چالش پنهان در مسیر تأمین انرژی پایدار
با افزایش تقاضای انرژی و تلاش برای تامین برق پایدار، هدررفت انرژی در نیروگاه‌ها به یکی از مسائل کلیدی در مدیریت منابع تبدیل شده است. این پدیده که از محدودیت‌های فناوری، ساختار قدیمی نیروگاه‌ها و ناکارآمدی زیرساخت‌های انتقال ناشی می‌شود، سالانه به هدررفت قابل‌توجهی از منابع سوخت و زیست‌محیطی منجر می‌شود.
هدررفت انرژی در نیروگاه‌ها، علاوه بر اتلاف منابع، یک تهدید جدی برای پایداری اقتصادی و زیست‌محیطی کشور است. حرکت به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید و اصلاح شیوه‌های تولید و توزیع برق می‌تواند این چالش را کاهش بدهد. در عصری که تأمین انرژی پایدار اولویت جهانی است، ایران نیز باید با شتاب بیشتری در این مسیر گام بردارد.
در همین زمینه، دبیر سندیکای صنعت برق با بیان اینکه راندمان نیروگاه‌های کشور در بهترین شرایط حدود ۴۰ درصد است، گفت: به عبارت دیگر ۶۰ درصد سوخت نیروگاه‌ها هدر می‌رود. مهدی مسائلی، دبیر سندیکای صنعت برق ایران در جلسه اتاق بازرگانی با بیان اینکه اگرچه خیلی‌ها از «ناترازی انرژی» می‌گویند، ولی بهتر است به‌جای «ناترازی» از «کمبود» انرژی بگوییم، گفت: تبلور کمبود انرژی در برق و گاز حاصل یک چهار ضلعی نامنظمی است که یک رأس آن سوخت است و اضلاع دیگر این چهارضلعی، پول، مدیریت و آب است.
وی ادامه داد: محصول ناهماهنگی این چهار مورد، کمبود برق در کشور است. راندمان نیروگاه‌های کشور در بهترین شرایط حدود ۴۰ درصد است؛ یعنی ۶۰ درصد سوخت نیروگاه‌ها هدر می‌رود. برق تولیدشده در نیروگاه‌ها باید توزیع و انتقال داده شود که در این مسیر هم با هدررفت انرژی مواجه هستیم. آنچه به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد، ۱۰-۱۲ درصد کمتر از تولید است. یعنی عمده سوخت چرخه تولید برق از بین می‌رود. ما با تکنولوژی قدیمی، نمی‌توانیم راندمان خوبی در حوزه توزیع و انتقال انرژی داشته باشیم.
او تصریح کرد: در نتیجه این شرایط، آن چیزی که به حلقه آخر یعنی دست مصرف‌کننده می‌رسد، هم وضعیت خوبی ندارد. مصرف‌کننده‌های ما هم عمدتا مصرف بهینه ندارند. دبیر سندیکای صنعت برق ایران با تاکید بر کمبود برق صنایع تصریح کرد: بخشی از این کمبود انرژی در نتیجه تولید، توزیع و انتقال برق است و بخشی به صنایع با تکنولوژی پایین برمی‌گردد که خود این صنایع، مصرف بهینه انرژی ندارند.
مسائلی با اشاره به مصرف خانگی انرژی افزود: اگرچه ممکن است در کلانشهرها مردم به تجهیزات کم‌مصرف انرژی توجه کرده باشند ولی هر چه از کلانشهرها دور شویم وضعیت تغییر می‌کند. وضعیت شهرستان‌ها و روستاها مانند کلانشهرها نیست.
دبیر سندیکای صنعت برق ایران تصریح کرد: باید در تبیین کمبود و مصرف انرژی، به بقیه شهرهای ایران همه توجه شود. الگوی مصرف کلانشهرها و روستاها یکی نیست و مساله اینها راه‌حل یکسانی ندارد.
مسائلی به وضعیت خودروها و جاده‌ها هم اشاره کرد و گفت: این دو حوزه در وضعیت مصرف انرژی تأثیر بالایی دارد. عدم توجه به مصرف بهینه در رانندگی، جاده‌سازی و ساختمان‌ها باعث هدررفت انرژی می‌شود. چقدر در ساختمان‌های ما به عایق‌بندی و نور و ذخیره انرژی توجه می‌شود؟ تنها یکی از عوامل کمبود انرژی، مردم است. کیفیت سوخت و نقش زیرساخت‌ها بسیار مهم است.
او با اشاره به خودروهای برقی گفت که حدود ۴۶ نوع خودروی برقی وارد کشور شده است. در دنیا خودروی برقی به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند ولی در ایران بین ۳۰ تا ۵۰ درصد بیش از حد معمول جهانی برق مصرف می‌کنند. یعنی ما از تجهیزات بی‌کیفیت استفاده می‌کنیم. یعنی خودرویی که وارد کشور می‌شود با استاندارد جهانی فاصله دارد. این وضعیت در مورد گاز و برق صادق است. مصرف‌کننده خانگی هر وسایل برقی که در خانه دارد، برچسب انرژی A ندارد.
به گفته مسائلی ناترازی انرژی در ایران عوامل بسیاری وجود دارد که در بررسی‌ها کمتر به آن پرداخته می‌شود؛ مصرف‌کننده یک عامل ناترازی است نه همه عوامل. دبیر سندیکای صنعت برق ایران تصریح کرد: ما تصور می‌کنیم که در دنیا مردم به یک نوع انرژی دسترسی دارند، درحالی که در دنیا رویه این‌گونه نیست. مثلا در خیلی از کشورها که منابع گازی هم ندارند، مردم هم گاز دارند و هم برق. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که به الگوی مصرف بهینه توجه شود. او مساله سرمایه‌گذاری اشاره کرد: سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری در کشور به دلیل مشکلات حوزه تضامین ضعیف است. به سرمایه‌گذار داخلی تعهد لازم برای بازگشت سرمایه نمی‌دهیم و این مانعی بزرگ در مسیر سرمایه‌گذاری است. باید از جذب سرمایه در کشور با رویه‌های قانونی حمایت شود.
