زمستان سخت فولادی‌ها
درحالی که چند سالی است که مردم با بی‌برقی در تابستان روبه‌رو می‌شوند حالا قرار است برای اولین‌بار بعد از سه سال با این معضل در فصل زمستان هم روبه‌رو شوند و در کنار تولیدکنندهها قرار بگیرند
درواقع پس از بالاگرفتن اعتراضات نسبت به مازوتسوزی زودهنگام، هیات دولت مصوبه‌ای مبنی بر توقف مازوتسوزی در سه نیروگاه کشور اعم از نیروگاه‌های اراک، اصفهان و کرج صادر کرد. هرچند توقف استفاده از مازوت اتفاق مثبتی است و با توجه به آلودگی شدید هوا مدت‌هاست فعالان زیست‌محیطی به آن تاکید می‌کنند. اما با توجه به اینکه هیچ منبع دیگری برای تولید برق کارخانهها پیشنهاد نمی‌شود و بلافاصله پس از دستور توقف استفاده از مازوت خبر خاموشی مطرح می‌شود خبر خوشایندی برای تولیدکنندهها نخواهند بود و نشان می‌دهد که شرایط چندان مثبت نیست. متاسفانه صنایع معدنی به‌دنبال قطعی برق در فصل گرم سال، ضرر و زیان بسیاری متحمل شدند، حالا هم اگر در فصل زمستان نتوانند دست به فعالیت کافی بزنند شاهد کاهش تولیداتشان و ارزآوری در صنعت معدن خواهیم بود. حالا امروز کمبود انرژی یک تفاوت قابل ملاحظه با زمستان سال گذشته دارد و آن هم اینکه علاوه بر فعالان اقتصادی، مردم هم باید با وضعیت کمبود برق و گاز در کشور به‌دلیل پیشنهاد نشدن روش‌های جایگزین از سوی مسوولان خود را برای یک زمستان سخت آماده کنند!
البته این تصمیم دولت مساله‌ای بود که فعالان صنعت معدن مدت‌هاست بر آن تاکید دارند. تا پیش از این فعالان صنعتی و معدنی از دولت می‌خواستند که مردم را هم در کمبود انرژی شریک کنند؛ چراکه در کشورهای دیگر کارخانهها و واحدهای تولیدی در پله آخر قطعی برق و گاز قرار دارند.
درحالی که در کشور ما اول‌بار این تولیدکنندهها هستند که تحت فشار قرار می‌گیرند! درخصوص مساله گاز باید گفت که سال گذشته در فصل سرد در ماه اول محدودیت مصرف گاز به‌میزان ۳۰درصد و در ماه‌های بعد به میزان ۴۰ تا ۵۰درصد برای صنعت فولاد اعمال شد. پیش‌بینی می‌شود این محدودیت در سال ۱۴۰۳ افزایش پیدا کند. امسال ناترازی انرژی و محدودیت‌های گازی در نیمه دوم سال به چالش جدی شرکت‌های معدنی تبدیل شده است.
واحدهای تولید آهن اسفنجی که از گاز به‌عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌کنند در نیمه دوم سال ناچار به کاهش تولید شده‌اند. با توجه به اینکه در کارخانجات تولیدکننده آهن اسفنجی، گاز به‌عنوان خوراک اصلی به‌حساب می‌آید بنابراین اگر از میزانی بیشتر کاهش پیدا کند در نهایت به تعطیلی کامل کارخانهها منجر می‌شود.
در این خصوص مکاتبات ویژه‌ای با وزیر صنعت برای کاهش محدودیت مصرف گاز برای شرکت‌های فولادی صورت گرفت. گفته می‌شود که اگر ۲۰درصد محدودیت مصرف برای این نوع شرکت‌ها اجرایی شود این شرکت‌ها می‌توانند با ظرفیت ۸۰درصدی فعالیت خود را ادامه دهند. اما محدودیت‌های بیش از ۲۰درصد برای صنعت فولاد عواقب زیادی برای بسیاری از صنایع دارد زیرا بسیاری از صنایع وابسته به صنعت فولاد هستند و با اعمال محدودیت برای مصرف انرژی تعداد بی‌شماری از صنایع ضربه می‌خورند. همچنین باید گفت که با دستور دولت برای توقف مازوتسوزی احتمال قطعی گاز در ماه‌های آینده بیشتر می‌شود.
هرچند تولید گاز نسبت به سال قبل افزایشی پیدا نکرده اما مصرف گاز نسبت به سال قبل افزایشی می‌شود. این درحالی است که صنعت فولاد فقط ۴درصد مصرف گاز را در اختیار دارد اما ارزآوری و اشتغال این صنعت بسیار بیشتر از سهم آن از سبد مصرف گاز در کل کشور است. کارشناسان باور دارند که اگر ۱۰میلیون تن صادرات محصولات فولادی در سال انجام شود ۵میلیارد دلار ارزآوری خواهد داشت. بنابراین انتظار از مسوولان این است که صنعت فولاد را از قطع گاز و برق مستثنی کنند.
اهمیت تولید برق تجدیدپذیر
بعد از آنکه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت خبر داد که خاموشی منظم را جایگزین مازوتسوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان می‌کنیم گمانه‌زنی‌های قطعی برنامه‌ریزی‌شده برق افزایش پیدا کرد. حتی نادرقلی ابراهیمی، نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس گفت که کشور با ۲۰هزار مگاوات کسری برق مواجه است، چراکه تقاضای مصرف زیاد است و این مهم به‌طور حتم تشدید خواهد شد و تولید پاسخگو نیست. بنابراین واحدهای صنعتی باید به فکر تولید برق تجدیدپذیر باشند.
براساس اعلام معاون بهره‌برداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه، خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده برای مشترکین خانگی استان از روز یکشنبه ۲۰آبان آغاز شده است. همایون رحیمی با بیان اینکه این خاموشی‌ها دوساعته و احتمالا بین ساعات ۹ صبح تا ۱۷عصر خواهد بود، افزود: توزیع خاموشی‌ها برای نقاط و محلات مختلف به‌صورت عادلانه و برنامه‌ریزی‌شده خواهد بود. معاون بهره‌برداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه دلیل این خاموشی‌ها را محدودیت سوخت نیروگاه‌ها و به‌تبع آن محدودیت تولید برق اعلام کرد و یادآور شد که این خاموشی‌ها فعلا ادامه دارد.
پیش از این هم، مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر درباره شروع مازوتسوزی در برخی از نیروگاه‌های کشور گفت: نیروگاه‌های کشور در طول سال ۸۰درصد از سوخت گاز، ۱۴درصد از گازوئیل و ۶درصد از مازوت استفاده می‌کنند و وقتی که هوا سرد می‌شود به‌تبع افزایش مصرف گاز در بخش خانگی به‌میزان مصرف مازوت اضافه خواهد شد. در زمستان ۵۰درصد گاز و مابقی آن از سوخت مایع تامین می‌شود که ابتدا گازوئیل و سپس از مازوت استفاده می‌شود.
مدیرعامل توانیر اعلام کرد که گازوئیل تحویلی به نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته ۲۰ تا ۳۰درصد کمتر شده و تنها ۴۰درصد از مخازن سوخت نیروگاه‌ها پُر است. این بدان معناست که نیروگاه‌ها سوختی ندارند تا از طریق آن برق تولید کنند زیرا بخش بزرگی از همان ۴۰درصد ادعاشده، مربوط به سوخت مازوت است که دستور توقف استفاده از آن صادر شده است.
پیش‌بینی محدودیت همزمان مصرف برق و گاز برای شرکت‌های فولادی
سید‌رضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد گفت: سال گذشته در ماه اول محدودیت مصرف گاز ۳۰درصد و در ماه‌های بعد ۴۰ تا ۵۰درصد، برای صنعت فولاد اعمال شد. پیش‌بینی می‌شود این محدودیت در سال‌جاری افزایش پیدا کند.
وی با بیان اینکه امسال نه‌تنها محدودیت مصرف گاز قابل پیش‌بینی است بلکه محدودیت مصرف برق هم مورد انتظار است، توضیح داد: امسال، با هدف جلوگیری از مشکلات محیط‌زیستی قرار است دیگر مازوتسوزی را شاهد نباشیم و به همین علت نیروگاه‌ها برای تامین برق به مصرف گاز نیاز بیشتری خواهند داشت در نتیجه محدودیت مصرف برق نیز خواهیم داشت.
شهرستانی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی محدودیت برق برای استفاده از ژنراتورها، گفت: مشکل اصلی شرکت‌های فولادی در فصل‌های سرد سال، محدودیت مصرف گاز است. اگر گاز نباشد ژنراتورها را نمی‌توان روشن کرد. حتی شرکت‌هایی که دارای ژنراتورهای اضافی هستند نیز نباید آن را روشن کنند.
این عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد گفت: سال گذشته در فصل سرد در ماه اول، محدودیت مصرف گاز به‌میزان ۳۰درصد و در ماه‌های بعد به‌میزان ۴۰ تا ۵۰درصد برای صنعت فولاد اعمال شد. پیش‌بینی می‌شود این محدودیت در سال‌جاری افزایش پیدا کند. بر همین اساس در ماه اول قاعدتا باید شاهد افزایش محدودیت مصرف، بیش از ۳۰درصد پارسال باشیم.
شهرستانی گفت: مکاتبات ویژه‌ای با وزیر صنعت برای کاهش محدودیت مصرف گاز برای شرکت‌های فولادی صورت گرفته و اگر ۲۰درصد محدودیت مصرف برای این نوع شرکت‌ها اجرایی شود این شرکت‌ها می‌توانند با ظرفیت ۸۰درصدی فعالیت خود را ادامه دهند. محدودیت‌های بیش از ۲۰درصد برای صنعت فولاد عواقب خوبی برای بسیاری از صنعت‌ها ندارد زیرا بسیاری از صنایع وابسته به صنعت فولاد هستند و با اعمال محدودیت برای مصرف گاز تعداد بالایی از صنایع ضربه می‌خوردند. از وزیر صمت انتظار می‌رود این موضوع را پیگیری کرده تا محدودیت مصرف گاز در شرکت‌های فولادی به حداقل برسد.
هنوز برنامه اعلام نشده است
در این خصوص رییس انجمن فولاد گفت: اگر ۱۰میلیون تن صادرات محصولات فولادی در سال انجام شود، ۵میلیارد دلار ارزآوری خواهد داشت. بنابراین انتظار از مسوولان این است که صنعت فولاد را از قطع گاز و برق مستثنی کنند.
بهرام سبحانی درباره اخبار مربوط به احتمال اعمال محدودیت مصرف گاز برای شرکت‌های فولادساز گفت: فعلا برنامه‌ای برای نوع محدودیت در مصرف گاز و آغاز آن برای انجمن فولاد ارسال نشده ولی هر زمان ممکن است این محدودیت به‌صورت مستمر آغاز شود. چنانکه هرگاه مصرف گاز در منطقه‌ای افزایش پیدا می‌کند محدودیت گاز در شرکت‌های فعال در آن محدوده اعمال می‌شود. اما فعلا برنامه مستمری برای اعمال محدودیت اجرا نشده است.
او تاکید کرد: انجمن فولاد ایران به‌دنبال ارائه برنامه‌ای مشخص برای اعمال محدودیت‌های احتمالی است تا تکلیف شرکت‌ها مشخص شود.
سبحانی در واکنش به دستور دولت برای توقف مازوتسوزی و ارتباط آن با افزایش قطعی گاز و افزایش محدودیت برای شرکت‌های فولادی، گفت: با این اقدام احتمال قطعی گاز در ماه‌های آینده بیشتر شده است زیرا تولید گاز نسبت به سال قبل افزایش نیافته اما مصرف گاز نسبت به پارسال افزایشی است و همین رویکرد باعث‌شده ناترازی گاز نسبت به سال قبل جهش یابد.
رییس انجمن فولاد با بیان اینکه وزارت صمت به‌طور مستمر با وزارت نفت برای رفع نگرانی صنایع از محل قطعی گاز درحال مذاکره است، گفت: نمایندگانی از وزارت صمت درحال پیگیری موضوع هستند. البته باید دید نتیجه این پیگیری‌های در آینده چه خواهد شد.
او افزود: وزارت نفت باید راهکاری مشخص برای رفع نگرانی‌های صنایع ناشی از احتمال قطعی گاز ارائه کند چون اگر هوا پیش از موعد سرد شود و هر زمان فصل سرما آغاز شود محدودیت مصرف هم برای صنایع زودتر آغاز خواهد شد.
رییس انجمن فولاد اضافه کرد: پیشنهاد انجمن فولاد ایران رفع محدودیت برای صنعت فولاد است زیرا این صنعت فقط ۴درصد مصرف گاز را در اختیار دارد اما ارزآوری و اشتغال این صنعت بسیار بیشتر از سهم آن از سبد مصرف گاز در کل کشور است.
