نفت ۳۰۰ دلاری نزدیک است؟

تشدید تنش‌ها در خاورمیانه یکی از عوامل کلیدی افزایش قیمت نفت به شمار می‌رود. درگیری‌ها و حملات اخیر در دریای سرخ و خلیج‌فارس، به‌ویژه در حمل و نقل نفت، باعث شده که بازارها با نگرانی از کاهش عرضه مواجه شوند. این ریسک‌ها، ازجمله حملات حوثی‌ها به کشتی‌های نفتکش و تهدیدات علیه مسیرهای حیاتی انتقال نفت، باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و اضافه شدن «حق بیمه ریسک»  به قیمت‌ها شده است. در صورتی که این تنش‌ها بیشتر شود، امکان رسیدن قیمت نفت به سطوحی بسیار بالا همچون ۳۰۰ دلار وجود دارد. از نظر عرضه، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که با وجود افزایش تولید در کشورهای غیر عضو اوپک مانند ایالات متحده، کانادا و برزیل، کاهش تولید داوطلبانه اوپک پلاس و عوامل دیگر ممکن است باعث کاهش کلی عرضه جهانی شود. با توجه به اینکه مصرف نفت در کشورهای غیر عضو OECD، مانند چین و هند، همچنان در حال افزایش است، این تقاضا می‌تواند فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد کند.  اگر کاهش تولید اوپک پلاس و محدودیت‌های موجود در عرضه ادامه یابد و همزمان تقاضا افزایش یابد، احتمال افزایش چشمگیر قیمت‌ها بیشتر خواهد شد. از‌جمله دیگر عوامل بالقوه برای جهش قیمت نفت به ۳۰۰ دلار، سیاست‌های انرژی جهانی است. تغییرات در سیاست‌های کشورهای مصرف‌کننده بزرگ مانند اروپا و امریکا که ممکن است به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی یا تحول در تولید و مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر رخ دهد، می‌تواند ناپایداری‌هایی را در بازار نفت ایجاد کند. همچنین، در صورت عدم وجود نوآوری‌های سریع در انرژی‌های تجدیدپذیر یا فناوری‌های جدید، نفت همچنان تقاضای بالایی خواهد داشت. در همین زمینه، مهدی بحرینی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار کرد: قیمت نفت به ۳۰۰ دلار ممکن است در حال حاضر یک سناریوی افراطی به نظر برسد، ترکیبی از تنش‌های ژئوپلیتیکی، کاهش عرضه جهانی و افزایش تقاضا به راحتی می‌تواند چنین جهشی را توجیه کند. وی تصریح کرد: گزارش افزایش قیمت نفت به ۳۰۰ دلار برای هر بشکه، موضوعی است که اخیرا در مباحث انرژی و اقتصاد جهانی مطرح شده است. این پیش‌بینی‌ها بر اساس عواملی همچون تنش‌های ژئوپلیتیکی، محدودیت‌های عرضه، رشد تقاضای جهانی و همچنین سیاست‌های انرژی جهانی شکل گرفته‌اند.  وی عنوان کرد: تنش‌های ژئوپلیتیکی به ویژه در خاورمیانه، از عوامل کلیدی هستند که می‌توانند قیمت نفت را به سطح ۳۰۰ دلار برسانند. منطقه خاورمیانه که بیشترین ذخایر نفتی جهان را در خود جای داده است، همواره شاهد بحران‌های سیاسی و نظامی بوده است. درگیری‌های اخیر در یمن، حملات حوثی‌ها به کشتی‌های نفتکش و تهدیدات علیه خطوط لوله و زیرساخت‌های نفتی در خلیج فارس باعث افزایش نگرانی‌ها از کاهش عرضه نفت شده است. حملات به زیرساخت‌های انرژی در عربستان‌سعودی در سال‌های گذشته نیز نشان داده است که هرگونه آسیب به این زیرساخت‌ها می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر بازارهای جهانی نفت بگذارد. وی عنوان کرد: در صورتی که این تنش‌ها بیشتر شود، به ویژه با دخالت‌های نظامی گسترده‌تر در منطقه، تامین نفت جهانی با خطراتی جدی مواجه خواهد شد که ممکن است باعث افزایش شدید قیمت‌ها شود. از سوی دیگر، کشورهایی مانند ایران، عراق و ونزوئلا نیز به دلیل مشکلات داخلی و تحریم‌های بین‌المللی قادر به تولید در سطح کامل نیستند که این مساله نیز به فشار بیشتر بر عرضه جهانی می‌افزاید. وی بیان کرد: اوپک و متحدانش که با نام اوپک پلاس شناخته می‌شوند، در سال‌های اخیر نقش تعیین‌کننده‌ای در کنترل قیمت نفت داشته‌اند. این گروه به منظور جلوگیری از افت قیمت نفت به دلیل مازاد عرضه، تولید خود را بارها کاهش داده‌اند. در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، کاهش تولیدات اوپک پلاس و به خصوص عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک، باعث شد که بازارهای جهانی با کمبود نفت مواجه شوند. این کاهش تولید داوطلبانه به منظور افزایش قیمت نفت صورت گرفت و با ادامه آن، عرضه جهانی نفت به مرور کاهش خواهد یافت. وی خاطرنشان کرد: با توجه به تقاضای پایدار و رشد اقتصادی در برخی کشورهای بزرگ مانند چین و هند، کاهش تولید اوپک پلاس می‌تواند باعث کاهش بیشتر عرضه در بازار و در نتیجه افزایش قیمت شود. در صورتی که این روند ادامه یابد و اعضای اوپک پلاس به توافقات جدید برای کاهش بیشتر تولید برسند، احتمال افزایش قیمت نفت تا سطح ۳۰۰ دلار افزایش می‌یابد. به گفته بحرینی، تقاضای جهانی برای نفت نیز از دیگر عوامل مهم در تعیین قیمت‌های آتی است. کشورهای آسیایی به ویژه چین و هند، با توجه به رشد اقتصادی سریع خود، به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت تبدیل شده‌اند. این کشورها همچنان به نفت برای تامین انرژی خود وابسته هستند و با افزایش رشد اقتصادی و توسعه صنعتی، تقاضای آنها برای نفت بیشتر می‌شود. وی در ادامه گفت: سیاست‌های انرژی جهانی نیز تاثیر قابل‌توجهی بر بازار نفت دارد. بسیاری از کشورها به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با تغییرات اقلیمی، به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و انرژی‌های هیدروژنی حرکت کرده‌اند. اگرچه این تغییرات در بلندمدت می‌تواند مصرف نفت را کاهش دهد، اما در کوتاه‌مدت و در‌حالی که هنوز زیرساخت‌های لازم برای انرژی‌های تجدیدپذیر به‌طور کامل فراهم نشده، نفت همچنان منبع اصلی انرژی باقی خواهد ماند. وی بیان کرد: از سوی دیگر، فشارهای زیست‌محیطی و سیاست‌های جهانی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی می‌تواند سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت را کاهش دهد. این مساله به نوبه خود ممکن است منجر به کاهش تولید و در نتیجه افزایش قیمت شود. علاوه بر این، تحریم‌های اقتصادی بر کشورهای تولیدکننده نفت نیز می‌تواند دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های موردنیاز برای افزایش تولید را محدود کند و باعث کاهش عرضه شود. وی اظهار کرد: رسیدن قیمت نفت به ۳۰۰ دلار ممکن است در شرایط عادی غیرمحتمل به نظر برسد، اما با ترکیبی از تنش‌های ژئوپلیتیکی، کاهش عرضه جهانی، افزایش تقاضا و تحولات در سیاست‌های انرژی جهانی، این سناریو به هیچ‌وجه دور از ذهن نیست. عوامل متعددی از جمله کاهش تولید اوپک پلاس، رشد تقاضای کشورهای نوظهور، سیاست‌های محیط‌زیستی و انتقال به انرژی‌های تجدیدپذیر همگی می‌توانند باعث افزایش قیمت نفت شوند. با توجه به این عوامل، بازار نفت در سال‌های آینده با نوسانات زیادی روبه‌رو خواهد بود و تحلیلگران باید همه این متغیرها را در نظر بگیرند تا بتوانند به پیش‌بینی‌های دقیق‌تری درباره آینده قیمت نفت دست یابند.