ادعاهای قبلی تا واقعیتهای فعلی، گریبانگیر صنعت نفت!
دولت پزشکیان و وزارت نفت او چندی قبل نیز درمعرض یک چالش قرار گرفتند. آنجا که در اوج سفرهای تابستانی، مشکلاتی در سوخترسانی به برخی جایگاههای واقع در مسیرهای گردشگری حادث شد.
در بحث سوخت مایع، وزارت نفت هر سال با شرایط مشابهی مواجه میشود. عوامل عملیاتی در صنعت پاییندستی نفت با توجه به تقویم همواره پیشبینیهای لازم را از حیث میزان مصرف، میزان ذخایر، حملونقل سوخت و بسیاری از مولفههای دیگر مطمحنظر قرار داده و برنامهریزیها معطوف این است که مشکلی حادث نشود. پس چرا امسال مشابه هر سال نبود؟ چرا جایگاهها دچار مشکل شدند؟
اظهارات سخنگوی محترمه دولت در روزهای گذشته میتواند پاسخی به این سوال باشد. او گفت برای بسیاری از مشکلات کنونی باید «از قبل» فکر میشد تا برخی ذخایر ما پر باشند که بتوانیم نیروگاهها را سرپا نگه داریم. اما الان مخازن پر نیست؛ حال آنکه باید در تابستان پر میشد. او اظهار امیدواری کرد که شاهد کمترین مشکل در تامین انرژی زمستان باشیم.
هواداران دولت قبل برای توصیف وضعیتی که کشور را به دولت چهاردهم تحویل دادند، از عبارت «اسب زینشده» یاد میکنند. هرچه به موعد تحویل دولت و تشکیل کابینه نزدیکتر میشدیم نیز شدت این ادعاها فزونی مییافت. صحبتها چنان بود که گویی از یک ایران دیگر سخن به میان آمده است. خزانه کشور سرشار و مالامال از منابع است؛ شاخصهای اقتصادی در بهترین موقعیت خود هستند، ذخایر کشور در عالیترین وضعیت قرار دارند و خیلی از ادعاهای مشابه که البته هیچوقت کسی به خود زحمت نداد آن را وارسی کند.
بسیاری از کارشناسان و نخبگان جامعه از همان ابتدای انتخاب پزشکیان بارها تکرار کردند که باید وضعیت عمومی کشور در همه حوزهها به زیان سنجههای قابلمحاسبه در اختیار عموم گذاشته شود. مثلا شاخصهای اقتصادی و عملیاتی کشور از سوی کارشناسان برجسته و بیطرف مورد بررسی قرار گرفته و اعلان عمومی شود.
این حق تمامی شهروندان است (فارغ از اینکه هوادار رییسجمهور کنونی باشند یا نباشند) که بدانند کشور در چه وضعیتی به دولت چهاردهم تحویل شده است. این اساسا هیچ منافاتی با مفهوم «وفاق» ندارد. درواقع اکنون هیچ معیاری برای ارزیابیهای آتی دولت پزشکیان وجود ندارد.
با آغازشدن سرما (هرچند مقطعی هم باشد) بسیاری از مردم بخاریها را روشن کردهاند. روشنشدن بخاری به این معنا است که دیگر تا پایان زمستان خاموش نخواهد شد و اگر هوای طبیعت هم گرم شود، همچنان بخاریها روشن است و پنجرهها باز خواهد شد!
برخی نگاههای قدیمی و مستعمل بر این باور هستند که اعلان عمومی آمارهای واقعی میتواند حساسیتانگیز باشد و ممکن است مردم از آن تعابیری در راستای افزایش قیمت و محدودیت داشته باشند.
امید میرود کارگزاران دستگاههای اطلاعرسانی در دولت چهاردهم از این باورها فاصله گرفته و هرآنچه را که واقعیت دارد در معرض افکار عمومی قرار دهند.
به عنوان نمونه هنوز افکار عمومی در جریان نیستند که چرا مسافران نیمه شمالی کشور مجبور شدند وقت و انرژی خود را در صفوف جایگاههای خالی بگذرانند تا بلکه محمولهای از راه برسد و به مسیر خود ادامه بدهند. چه مشکل خاصی در میزان ذخایر کشور ایجاد شده بود که با وجود تمام تلاش و کوشش بخشهای عملیاتی کشور اما این مهم با وقفه روبهرو شد. چرا هیچکس حاضر نیست به افکار عمومی توضیح دهد که مثلا میزان شاخص سوخت ذخیرهشده در انبارهای نفت کشور در دوره خرداد و تیر و مرداد امسال در مقایسه با ماههای مشابه سال قبل چقدر افزایش یا کاهش داشته است؟ این اتفاق چه نسبتی با آن «اسب زینشده» دارد؟
دولت سیزدهم بارها با جاروجنجال فراوان، پروژههایی از قبیل افتتاح عنقریب پتروپالایشگاهها و حل مشکل سوخت مایع را مطرح کرده بود. این پروژهها به کجا رسیدند؟ تاثیر آنها بر میزان ناترازی سوخت مایع کشور چیست؟
به نظر میرسد شوک هوای سرد این چند روزه باید مسوولان را هوشیار کرده باشد. اکنون وضعیت تولیدی صنعت گاز کشور (هم از حیث تولید و هم از حیث پالایش و هم از منظر توزیع) چگونه است؟
با این اوصاف هنوز هم دیر نیست. باید دقت کرد در بحبوحه بحران و کسری و ناترازی، هرگز ارجاع به امر ماضی کارساز نیست. هرگونه احتجاج در این مقاطع شکل «توجیه» به خود میگیرد که افکار عمومی آن را پس میزند. این کاری است که منتقدان این دولت به خوبی از عهده آن برمیآیند و متاسفانه آنقدر تریبونهای رسمی و غیررسمی دراختیار دارند که نگذارند صدای کسی به کسی برسد. اگر وزیر نفت کشور در اوج سرما بخواهد عملکرد دولت گذشته را در حوزه صنعت گاز نقد کند، طبعا زحمت دستگاههای اطلاعرسانی آن وزارتخانه را زیاد میکند و اظهارات او مسموع عامه مردم نخواهد بود.
به همین خاطر است که باید دقیقا در همین مقطع عدهای از کارشناسان خوشنام در بخشهای عملیاتی وزارت نفت، گزارش دقیق، بهروز، عینی، مستدل و مستظهر به رویههای مهندسی و فنی و مالی و علمی ارایه کنند. دامنه این گزارش میتواند معطوف برخی شاخصها و مولفههای خرد و کلان در عرصه صنعت نفت باشد. این گزارش باید از سوی شورای اطلاعرسانی دولت و روابط عمومی همان وزارتخانه در اختیار عموم قرار گیرد. مردم این حق را دارند که بدانند وزیر نفت کشورشان وارث چه وضعیتی بوده است؟ با در دست داشتن این گزارش است که میتوان نارساییها و کاستیهای موجود را شناسایی و معرفی کرد و راهحلهای معطوف به برونرفت از معضلات را اجرایی ساخت. در غیر این صورت دولت چهاردهم نیز چیزی در حد همان دولت قبل از خود ارزیابی خواهد شد که شاید تعبیر «اسب لنگ» برای آن مناسبتر باشد.