ناترازی برق کشور معادل کل مصرف برق دو کشور همسایه
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو گفت: تلاش می‌کنیم برای سال‌های آینده این وضعیت را بهبود دهیم، اما اگر همین نرخ رشد کنونی مصرف را داشته باشیم، کماکان نسبت به تقاضا عقب خواهیم ماند. وزیر نیرو در خصوص پرمصرف‌های برق گفت: برنامه ما شناسایی پرمصرف‌هاست و به جای این‌که برق بخش خانگی با مصرف عادی را خاموش کنیم، به پرمصرف‌ها خاموشی بدهیم؛ بنابراین مشترکان پرمصرف باید رعایت مصرف را داشته باشند و در غیر این صورت از ابزار‌های قانونی در این زمینه استفاده خواهیم کرد.
۴۴ بار رکوردشکنی مصرف برق در سال جاری
توانیر نیز روز گذشته اعلام کرد که با تداوم گرمای فراگیر و گسترده در کشور و ادامه پرمصرفی بخش‌های مختلف خانگی، تجاری و اداری، تقاضای مصرف برق در اوج قرار دارد، به طوری که تقاضای لحظه‌ای مصرف برق به ۷۷ هزار و ۵۷۶ مگاوات رسید.
سال گذشته در نیمه مردادماه رکورد تاریخی مصرف برق با تقاضای لحظه‌ای ۷۳ هزار و ۴۶۷ مگاوات ثبت شده بود، اما در روز‌های اخیر و تابستان امسال با ثبت رکورد مصرفی بیش از ۷۷ هزار مگاوات برای چهل و چهارمین بار رکورد مصرف سال گذشته در اوج تقاضای برق شکسته شد؛ البته بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی در دو روز آینده در بیشتر مناطق کشور کاهش دما دارند، اما به نظر می‌رسد وزارت نیرو باید برای حل ناترازی برق در کشور برنامه‌ای اساسی داشته باشد.
برای رفع ناترازی چه باید کرد؟
برای این مهم به نظر می‌رسد در نگاه اول باید با جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، صنعت نیروگاه‌سازی را در کشورمان توسعه دهیم، این در حالی است که بسیاری از فعالان بخش خصوصی صنعت برق از دولت طلب زیادی دارند، البته کارشناسان تاکید دارند که اقتصاد صنعت برق نیازمند تحول است.
تولید برق در کشور از روش‌های مختلفی انجام می‌شود که بخشی از آن از طریق نیروگاه‌های برقابی و بخش اندکی از سوی نیروگاه‌های تجدیدپذیر و موارد دیگر تامین می‌شود، اما بخش اعظم تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی صورت می‌گیرد. ۷۱ نیروگاه گازی، ۲۵ نیروگاه بخاری با ۳۸ نیروگاه سیکل ترکیبی نیروگاه‌های حرارتی کشور را تشکیل می‌دهند. ظرفیت تولید نیروگاه‌های کل کشور بیش از ۹۳ هزار مگاوات است که ۸۲ درصد ظرفیت نیروگاه‌های کشور متعلق به واحد‌های حرارتی (گازی، بخاری و سیکل ترکیبی) است.
در حال حاضر ۶۲۹ واحد تولید برق حرارتی در ۱۴۵ نیروگاه کشور وظیفه تامین ۹۴ درصد انرژی موردنیاز کشور را برعهده دارند. در حال حاضر نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با مجموع ظرفیت ۳۵ هزار و ۷۹۵ مگاوات افزون بر ۳۸.۵درصد ظرفیت منصوبه نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
نیروگاه‌های گازی با ظرفیت ۲۴ هزار و ۲۰۲ مگاوات سهم ۲۶ درصدی و نیروگاه‌های بخاری با ظرفیت ۱۵ هزار و ۸۲۹ مگاوات، بیش از ۱۷ درصد ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور را برعهده دارند.
در این میان نیروگاه‌های برقابی نیز با ظرفیت ۱۲ هزار و ۱۴۴ مگاوات بیش از ۱۳ درصد ظرفیت نیروگاه‌های کشور را به خود اختصاص داده‌اند. نیروگاه‌های تولید پراکنده با ظرفیت ۲۴۸۵ مگاوات، نیروگاه‌های تجدیدپذیر با ظرفیت ۱۱۴۱ مگاوات، نیروگاه اتمی با ظرفیت ۱۰۲۰ مگاوات و واحد‌های دیزلی نیز با ظرفیت ۴۰۸ مگاوات در مجموع سهم ۵ درصدی از ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های کشور را تشکیل می‌دهند.
با این حال هر ساله ۸ درصد به مصرف برق در کشور اضافه می‌شود که برای تامین این میزان برق یا باید نیروگاهی جدید در کشور ساخته شود یا نیروگاه‌های حرارتی (زغال‌سنگ و گاز) که هم اکنون با ظرفیت ۲۰ درصد مشغول کار هستند به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی تبدیل شوند.
کارشناسان می‌گویند تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی از کارآمدترین روش‌های بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور به شمار می‌آید که نه‌تن‌ها برای صنعت برق، بلکه برای محیط‌زیست و صرفه‌جویی در مصرف سوخت نیز بسیار موثر است و در سال‌های آینده شاهد تاثیرات گسترده آن خواهیم بود.
عباس علی‌آبادی گفت: فقط از محل افتتاح این واحد‌های جدید سالانه دو میلیارد مترمکعب در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهد شد. هم اکنون کشورمان در پیک مصرف، روزانه ۲۰ هزار مگاوات برق ناترازی دارد، از این رو بنا به گفته وزیر نیرو باید سالانه ۸۰۰۰ مگاوات نیروگاه در کشور ساخته شود تا بتوان به رفع ناترازی در سال ۱۴۰۷ برسیم. در سه سال دوران دولت سیزدهم سالانه ۱۲۰۰ مگاوات به میزان تولید اضافه شد که این امر فرسنگ‌ها با ۸۰۰۰ مگاوات مورد نیاز فاصله دارد. در وهله دوم باید به سمت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی در کشور رفت تا بتوان از موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران در برخوردار بودن از سطح بسیار بالا در انرژی خورشیدی نهایت استفاده را برد.
وی ادامه داد: بد نیست بدانیم هم اکنون ۶۰۰ نیروگاه تجدیدپذیر هم‌اکنون دوره ساخت خود را در ایران طی می‌کنند. با تکمیل این ۶۰۰ نیروگاه ۱۳ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه می‌شود که یک‌هشتم ظرفیت فعلی نیروگاه‌های کشور است. این میزان از حداکثر تولید تاریخی همه نیروگاه‌ها در ۱۰۰ کشور دنیا از جمله اتریش، یونان، سوئیس و پرتغال بیشتر است.
برخورد با پرمصرف‌ها
عباس علی‌آبادی افزود: نظام تعرفه‌گذاری پلکانی موثر به‌نوعی که با افزایش مصرف انرژی، قیمت آن هم برای مشترکان خانگی بالا برود، یکی از مهم‌ترین بند‌های قانون مانع‌زدایی از صنعت برق است که سال گذشته تصویب شد. در سال‌های اخیر با اجرایی شدن طرح پلکانی شاهد بودیم بسیاری از مصرف‌کنندگان بخش خانگی به رعایت الگو‌های مصرف پرداخته و وزارت نیرو نیز آن‌ها را تشویق کرده است.
وی ادامه داد: همچنین برای تامین پایدار برق از نیروگاه‌های برقابی نیز باید به سمت اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری حرکت کرد، به طوری که در این روش آب ناشی از بارندگی به دل سفره‌های زیر زمینی رفته و آن‌ها را پرآب می‌کنند، سپس روانه سد‌ها شده و با توجه به افزایش حجم آب پشت سد‌ها شاهد به چرخش افتادن توربین‌ها هستیم وازاین رو برق بیشتری می‌توانیم تولید کنیم.
بر اساس به‌روزترین آمار رسیده از وضعیت سد‌های کشور با وجود گرمای شدید مردادماه و افزایش تقاضای آب در کنار تبخیر بالا، سد‌های کشور هم اکنون ۲۷.۱۴میلیارد مترمکعب آب دارد که ۱۲ درصد بیشتر از سال گذشته است. سد‌های زنجیره کارون و دز نیز که عمده تولید انرژی برقابی ایران را پوشش می‌دهد به ترتیب ۷۱ و۷۵درصد پر ازآب است.
به گفته وزیر نیرو این درحالی است که آورد آبی سد‌های خوزستان امسال ۴.۵میلیارد مترمکعب کمتر از پارسال بود. با این حال می‌توان دلیل اصلی ناترازی برق را به گرمای بی‌سابقه هوا در اغلب مناطق جهان نسبت داد که باعث شده تاکنون شاهد ۴۴ بار رکوردشکنی در مصرف برق باشیم؛ با‌وجود این علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق، برای مصرف بهینه آن هم باید برنامه‌ریزی داشته باشیم، زیرا با تداوم رشد مصرف برق در سال ۱۴۱۰ میزان ناترازی به بیش از ۳۷ هزار مگاوات می‌رسد، البته می‌توان به جای ساخت نیروگاه‌های جدید از ظرفیت نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی و انرژی‌های خورشیدی بهره بگیریم.
