شرط بقای واحدهای صنعتی
عبدالله تیمورینیا؛ فعال صنعتی
فضای کسبوکارهای امروزی بسیار رقابتی شده و سازمانها و شرکتها زمانی موفق به کنار زدن رقیبان خود خواهند شد که مقوله نوآوری را در فرایندهای داخلی نهادینه کنند؛ به همین دلیل پیادهسازی مدیریت نوآوری بسیار مهم است اما هدف از پیادهسازی آن در سازمانهای مختلف با توجه به طیف مشتریان و نوع فعالیت مجموعه متفاوت است؛ به طور کلی مدیریت نوآوری سعی دارد تا با اقدامات خود تحولی در سازمان ایجاد کند که منجر به ارتقای جایگاه آن و افزایش سودآوری برای سهامداران و ذینفعان شود. علاوهبراین باید گفت که در شرایط متغیر اقتصادی، صاحبان کسبوکار میتوانند با نوآوری، جایگاه خود را در بازار تثبیت کنند و بازارهای هدف را گسترش دهند. از مزایای دیگر مدیریت نوآوری میتوان به افزایش بهرهوری، پیشی گرفتن از رقبا، کاهش هزینهها با ارائه راهکارهای نوآورانه، کاهش زمان اجرا و کاهش ریسک پروژهها اشاره کرد. پیشنهاد و ارائه راهکارهای نوآورانه نیاز مبرمی به نیرویهای خلاق و مستعد دارد؛ به همین دلیل سازمانها باید برای پیادهسازی مدیریت نوآوری در گام اول اقدام به جذب افراد متخصص و خلاق کنند و در گام بعدی فضایی را برای رشد نیرویهای انسانی به منظور آفرینش ایدههای نو و نهادینه کردن فرهنگ نوآوری آماده کنند. همکاری با شرکتهای دانشبنیان، مراکز علمی و دانشگاهی و برگزاری جلسات آموزشی برای کارکنان میتواند این مسیر را هموار کرده و سازمان را با سرعت بیشتری به اهداف خود سوق دهد.شرکت کیمیا فرآوران زرین در واقع واحد تحقیقاتی یک هلدینگ معدنی بوده و وظیفه آن انجام امور تحقیقاتی و نوآوری شرکتهای مجموعه است که به لحاظ ماهیت و عملکرد، رسالت اصلی تولید را بر عهده داشته و نیازمند واحد تحقیقاتی مجهز و کارشناسان مجرب هستند. به همین دلیل به جای اینکه برای هر واحد، کارخانه و معدن یک واحد تحقیقات مستقل احداث شود، این شرکت با امکانات کامل چه به لحاظ نیروی انسانی و چه تجهیزات و دستگاهها، تاسیس شده تا نیازهای تحقیقاتی مجموعه را برآورده کند. به طور خلاصه میتوان گفت از آن جایی که در دنیای امروز تولید و صنعت بدون تحقیقات امکانپذیر و قابل ادامه نیست شرکت کیمیا فرآوران زرین، محور فکر، تحقیق و توسعه واحدهای مجموعه است.با توجه به شتاب قابل مشاهده در علم و تکنولوژی دنیا و رقابتی که صاحبان صنایع در این زمینه با یکدیگر دارند، بقای هر واحد صنعتی که بر قابلیتهای خود تکیه داشته و حمایتهای خاص را ندارد، وابسته به کیفیت دائم التزاید محصولات یا خدمات و کاهش قیمت آنها است. در کشورهای توسعهیافته رسیدن به این اهداف در سایه همکاری بین صنایع و دانشگاهها محقق میشود. در کشور ما این مهم اتفاق نیفتاده و متاسفانه هنوز راه صنعت و بنگاههای صنعتی از راه دانشگاه و دانشگاهیان جدا بوده و اهداف مشترک ندارند؛ به همین دلیل نمیتوانند همراهی موثری داشته باشند. با در نظر داشتن این واقعیت، هلدینگ از سه سال قبل تصمیم گرفت پژوهشگاهی در حد نیاز واحدهای تولیدی خود تاسیس کند تا افراد شاغل در آن ضمن آشنایی با شرکتهای مجموعه و نیازهای آنها و با برخورداری از تکنولوژیهای بهروز دنیا، از سکون و روزمرگی واحدهای تولیدی جلوگیری کرده و نوآوری را به عنوان پایهای مهم در صنایع معدنی حفظ کند.در واقع نتایج و دستاوردهای این شرکت در گروه و مجموعه شرکتها مشاهده میشود؛ با توجه به ماهیت معدنی اکثر شرکتهای هلدینگ که شامل فعالیتهای اکتشافی، استخراجی، فرآوری است، این واحد فعالیتهای تحقیقاتی و نوآورانه گستردهای در این زمینه داشته است؛ استفاده حداکثری از کانههای به ظاهر کم عیار و کم ارزش و نیز اقدامات زیستمحیطی در جهت به حداقل رساندن آسیبهای زیستمحیطی طی فعالیتهای معدنی، از دستاوردهای فعالیت این مرکز طی دو سال اخیر بوده است.
صنایع معدنی نیز همانند سایر صنایع، طی دهههای اخیر شاهد پیشرفتهای پرشتابی مانند ورود ماشینآلات قوی و کارآمد، نرمافزارهای مدرن برای مدلسازی و برنامهریزی استخراج، روشهای ژئوشیمی و ژئوفیزیک دقیق و نیز بسیاری نوآوریها در بخش فرآوری مواد معدنی بودهاند که این پیشرفتها موجب کاهش ریسک سرمایهگذاری و رسیدن به ارزش افزوده بالاتر شدهاند. فعالیتهای معدنی همیشه پرهزینه بودهاند و حتی کاهش اندکی از این هزینهها نیز مبالغ عمدهای را شامل میشود. نیروی انسانی توانمند در کنار ابزار و تجهیزات مدرن به خوبی میتواند صرفهجوییهای قابل ملاحظهای در زمان و هزینههای عملیاتی به همراه داشته باشد.در خصوص چالشهایی که در مسیر اجرای مدیریت نوآوری در سازمانها وجود دارد میتوان بیان کرد که مهمترین محدودیت در حال حاضر سختی دسترسی به منابع و تکنولوژیهای خارجی است. تجهیزات و دستگاهها علاوه بر اینکه طی سالهای اخیر به تبع افزایش نرخ ارز، افزایش قیمتهای چند برابری داشتهاند، به آسانی قابل ورود به کشور نبوده و موانع بوروکراتیک زیادی در این مسیر وجود دارد؛ گفتنی است که از لحظه تصمیمگیری برای واردات ماشینآلات و دستگاهها و مواد اولیه تا زمانی که آن کالا در اختیار ما قرار بگیرد، مدت زمان زیادی طول میکشد. ایجاد ارتباط موثر با کشورهای صاحب تکنولوژیهای برتر و از میان برداشتن فرایندهای پیچیده و طولانی تامین و انتقال ارز و ترخیص کالا، میتواند مشکلات زیادی را از سر راه صاحبان صنعت برداشته و موجب استفاده بهینه از ثروتهای ملی شود.