تالار شیشهای در انتظار ثبات بازارها
ترامپ آمد و آن زمان هیچ کس فکر نمیکرد که وی در انتخابات ریاستجمهوری پیروز شود و بتواند مجدد به کاخ سفید برسد. برخی از فعالان سیاسی و اقتصادی کامالا هریس را پیروز انتخابات ریاستجمهوری میدانستند و عقیده داشتند که حضور وی در کاخ سفید میتواند شرایط اقتصادی در دنیا را تغییر دهد؛ اما برخلاف رویاها ترامپ پیروز انتخابات شد و انتظار می رود که با حضور وی در کاخ سفید تصمیمات اقتصادی و سیاسی نیز در دنیا تغییر کند.
آمدن ترامپ میتواند یک آینه در برابر اقتصاد و سیاست کشورها باشد. در دوره پیشین ریاست ترامپ، شاهد شدیدترین تحریمها علیه ایران بودیم، بهطوری که تبعات آن امروز در تمام ساختار اقتصادی و سیاسی کشور نمایان است. در آن دوره، ما شاهد رشد افسارگسیخته دلار بودیم؛ این جهش هم حاصل از فشردگی فنر دلار و کاهش درآمدهای نفتی بود. شرایط با امروز بسیار متفاوت بود و ما امروز شاهد فشردگی شدید فنر دلار نیستیم، لذا انتظار رشدهای شدید در قیمت دلار نمیرود، اما این افزایش به صورت پیوسته و با شیبی ملایم ادامه خواهد داشت مگر اینکه شوکهای غیرمنتظره خاصی در حوزه سیاسی و اقتصادی رخ دهد.
تاثیر ترامپ بر بازار سهام
حضور ترامپ میتواند تاثیراتی همانند افزایش تحریمها، کاهش سرمایهگذاری خارجی، نوسانات نرخ ارز و تنشهای منطقهای را در اقتصاد داشته باشد و همچنین افت شاخص، افزایش ریسکها و نوسانات شدید نیز میتواند از تاثیرگذاری از نظر بازار سهام باشد. نخست افزایش تحریمهاست، ترامپ در دوره ریاستجمهوری قبلی خود سیاست فشار حداکثری را علیه ایران دنبال کرد و احتمالاً در صورت بازگشت به قدرت، این سیاست را تشدید خواهد کرد. این امر میتواند منجر به افزایش تحریمهای اقتصادی، کاهش صادرات نفت ایران، محدودیتهای بیشتر در دسترسی به بازارهای جهانی و افزایش تورم و بیکاری شود.
کاهش سرمایهگذاری خارجی دومین مولفه تاثیرگذار بر بازار سهام محسوب میشود که با توجه به رویکرد سختگیرانه ترامپ، احتمالاً سرمایهگذاران خارجی تمایلی به سرمایهگذاری در ایران نخواهند داشت و این امر میتواند منجر به کاهش رشد اقتصادی شود. از سوی دیگر نوسان نرخ ارز در این دوره تحریمها میتواند شدیدتر باشد و همین موضوع موجب کاهش ارزش ریال و افزایش قیمت کالاها و خدمات میشود. سومین مساله تاثیرگذار تنشهای منطقهای است که با بازگشت ترامپ به کاخ سفید و اخذ تصمیمات جدید ممکن است تنشهای جدیدی را در منطقه شاهد باشیم که این موضوع میتواند تاثیر مستقیمی روی بورس بگذارد. اما درخصوص تاثیرات روی بورس باید گفت که احتمالا با افزایش تحریمها و تنشهای سیاسی سرمایههای خارجی از کشور خارج میشود و بدینترتیب موجب کاهش شاخص بورس میشود. نکته قابل توجه اینجاست که افزایش تحریم، تنشهای سیاسی و خروج سرمایهها میتواند صنایع بورسی را تحت تاثیر قرار دهد و بدینترتیب شاخص و قیمتها در بازار سهام کاهش یابد. دومین مولفه افزایش ریسک سرمایهگذاری است که با توجه به افزایش ابهامات احتمالی در حوزه اقتصادی و سیاسی، ریسک بازار سرمایه نیز افزایش پیدا میکند و ممکن است بسیاری از سرمایهگذاران نقدینگی خود از بازار خارج کنند و به نوعی شرایط بازار سرمایه تغییر کند. مولفه بعدی نوسانات شدید است که بازار سرمایه به علت افزایش تحریمها و خروج نقدینگی با مواجه میشوند که نوسانات شدیدی را در پی دارد و میتواند تمام سرمایههای باقی مانده از بازار فراری دهد.
تاثیرگذاری بازارها
بهطور کلی تغییر رییسجمهور امریکا میتواند شرایط بازارهای مالی در تمامی کشورها را تغییر دهد. برخی از کارشناسان عقیده دارند که با حضور ترامپ در کاخ ریاستجمهوری بازار کامودیتیها، میتواند به عنوان یکی از بیثباتترین بازارهای مالی شناخته شود و به مرور شرایط بدی را برای سایر بازارها رقم بزند. از طرفی آینده انتقال انرژی جهانی به دلیل بدبینی ترامپ نسبت به تغییرات آبوهوایی، نفوذ فزاینده احزاب سیاسی دست راستی در اروپا و افزایش احتیاط عمومی نسبت به هزینههایی که ممکن است مجبور به تحمل آنها شوند، بسیار مبهمتر شده است که در این میان انرژی مبتنی بر کربن مطرح میشود. همه این موارد میتواند محیطی به وجود آورد که در آن ایدههای متضاد به واقعیت تبدیل شوند. از سوی دیگر این مثال را نیز میتوان درخصوص شرایط بازار درنظر گرفت که وعده انتخاباتی ترامپ یعنی تعرفه برای سایر کشورها بسیار مهم است. مجموعهای از تعرفههای تهدید شده رییسجمهور منتخب، از جمله تا ۶۰ درصد بر چین و ۲۰ درصد بر سایر کشورها، میتواند رشد اقتصادی جهانی را از مسیر خارج کند، جریانهای تجاری را مجدداً تنظیم کند، تورم را تقویت کند و به سیاستهای پولی سختتر منجر شود. اما به همان اندازه ممکن است که هیچ یک از این موارد رخ ندهد اگر تهدیدات تعرفهای چیزی جز تاکتیکهای مذاکره نباشد. در این سناریو، اگر ترامپ معتقد باشد که در تعاملات خود با سایر کشورها به اندازه کافی «پیروزی» به دست آورده، ممکن است از هرگونه اقدام مخرب سیاسی چشمپوشی کند.
کامودیتیها بهطور مستقیم روی بازار سرمایه تاثیر دارند و کاهش قیمت و عدم ثبات در این بازار، بورس را نیز میتواند بیثبات سازد و شرایط بدی را صنایع رقم بزند، چراکه بخش عمدهای از صنایع بازار سرمایه از کامودیتیها تاثیر میگیرند و به مرور این موضوع میتواند بیثباتی و عدمسازی صنایع بورسی را در پی داشته باشد.
