روش‌های نوین تامین مالی در معادن
در یکی از میزگردهای تخصصی دومین رویداد جامع معدن و صنایع معدنی، با حضور افرادی همچون امیرتقی‌‌‌‌‌خان تجریشی، عضو هیاتمدیره و معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه، حامد عادلینیک، سرپرست گروه پژوهش‌های معدن و صنایع معدنی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، علیرضا دلیری، مشاور مالی و سرمایه‌گذاری شرکت‌ها، یحیی پالیزدار مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولادمبارکه و غلامحسین محمدی، مدیرعامل شرکت کسب‌وکار دنیای‌اقتصاد و شریک و عضو هیاتمدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، موضوع روش‌های نوین تامین مالی و کاربرد آنها در معادن و صنایع معدنی مورد بررسی قرارگرفت.
سهم بازار سرمایه در تامین مالی صنعت
در این میزگرد تخصصی ابتدا امیرتقی‌‌‌‌‌خان تجریشی عضو هیاتمدیره و معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه با اشاره به روش تامین مالی از طریق بازار سرمایه عنوان کرد: در سال‌گذشته در بازار سهام ۲۳شرکت عرضه اولیه داشته‌اند که به میزان ۵.۶هزار میلیارد‌تومان (همت) بوده‌است. همچنین ۸۹ اوراق‌بدهی به میزان ۵۳هزار میلیارد‌تومان (همت) منتشر شده‌است. در کل سال‌گذشته ۱۰برابر اوراق منتشرشده که با افزایش ۱۰۰برابری افزایش سرمایه همراه بوده‌است. تجریشی با مطرح‌کردن این پرسش که در کل بازار سرمایه، چند‌درصد از تامین مالی صنعت را برعهده دارد، عنوان کرد: بازار سرمایه هنوز نتوانسته۱۰درصد از روش مالی بخش صنعت را برعهده بگیرد. بانک‌ها نیز تسهیلات واقعی خود را به بخش‌خصوصی نمی‌دهند و بخش‌خصوصی نمی‌تواند از طریق بانک‌ها تامین مالی انجام بدهد، چراکه رقیب اصلی آنها همواره دولت است. همچنین بخش‌خصوصی در شرایط تحریمی کشور، قادر به جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیست. طبیعی است که در چنین شرایطی بخش‌خصوصی نحیف باقی مانده‌است. البته ناگفته نماند که صنایع پیشرو سهم خوبی در انتشار اوراق داشته‌اند و بازار سرمایه توجه خاصی به بخش معدن داشته‌است.
روش تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای
حامد عادلینیک سرپرست گروه پژوهش‌های معدن و صنایع معدنی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با پرداختن به موضوع تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای در صنایع معدنی عنوان کرد: یکی از روش‌های مالی، تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای است که این روش مالی فرصت خوبی است و صنایع معدنی نیز می‌توانند از آن بهره بگیرند، چراکه باعث کاهش هزینه‌های مالی شود. عادلینیک در ادامه عنوان کرد: یکی از مشکلات عمده اقتصاد کشور افزایش نقدینگی است که سبب تورم شده و این در حالی است که بخش صنعت و تولید در بخش‌خصوصی به سختی می‌توانند این نقدینگی را تامین کنند؛ این مساله در اقتصاد ما «معمای نقدینگی» نام گرفته‌است. وی در ادامه با اشاره به این موضوع که در چنین شرایطی به روش‌های تامین مالی جدید نیاز داریم، عنوان کرد: یکی از روش‌های تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای است که در بحران۲۰۰۸ مورد‌استفاده قرارگرفت و نخستین‌‌‌‌‌بار شرکت زیمنس از آن بهره گرفت که پس از آن، این روش تامین مالی در دنیا توسعه پیدا کرد.
سرپرست گروه پژوهش‌های معدن و صنایع معدنی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در ادامه با برشمردن روش‌های تامین مالی در کشور بیان کرد: در ایران یکی از روش‌های تامین مالی از طریق پول و توسط سیستم بانکی انجام می‌گیرد. در حقیقت اقتصاد ایران یک کشور بانک‌‌‌‌‌محور است و این روش سنتی، یکی از روش‌های تامین مالی به‌‌‌‌‌شمار می‌رود؛ درحالی‌که تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای برای تامین مالی سرمایه‌درگردش واحدهای اقتصادی یک روش نوین به‌‌‌‌‌شمار می‌رود.
تامین مالی از طریق شبکه بانکی از طریق تسهیلات و انتقال تعهدات است که در شکل سنتی حلقه‌‌‌‌‌ها باید تک‌‌‌‌‌تک برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه کنند و به دلیل معمای نقدینگی، بسیاری از واحدها نمی‌توانند تسهیلات خود را دریافت کنند. در حقیقت روش‌های تامین مالی زمانبر هستند، از این‌رو واحدهای کوچک و متوسط به‌‌‌‌‌راحتی نمی‌توانند از این تسهیلات بهره بگیرند؛ این در حالی است که روش‌های تامین مالی سنتی با پرداخت تسهیلات پولی، تورم‌‌‌‌‌زا هستند.
عادلینیک با برشمردن مزیت‌های تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای عنوان کرد: در تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای، پلتفرم‌‌‌‌‌ها، خدماتی را برای تمام حلقه‌‌‌‌‌های شرکتی انجام می‌دهند. این پلتفرم‌‌‌‌‌ها در اختیار بانک‌ها قرار دارند که تعهد هر حلقه را به حلقه بعدی انتقال می‌دهند. مزیت دوم، حساب‌های دریافتی است.
در ایران، تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای توسط بانک‌مرکزی انجام می‌گیرد که این کار را با «اوراق گام» انجام می‌دهد که این اوراق، ورقه بدهی است که قابل‌انتقال است. اوراق گام مزایای قابل‌توجهی دارد. در سال۱۴۰۳ بانک‌مرکزی ۳۵۰هزار میلیارد‌تومان (همت) اوراق گام برای تامین مالی زنجیره‌‌‌‌‌ای منتشر کرده‌است.
دو معضل کسب‌وکارها
در این میزگرد تخصصی غلامحسین محمدی مدیرعامل شرکت کسب‌وکار «دنیای‌اقتصاد» با برشمردن مشکلات اقتصادی در کشور عنوان کرد: معضل اول کسب‌وکار، نیروی کار و فقدان منابع انسانی است. مشکل دوم کسب‌وکار، تامین مالی و عدم‌سرمایه‌گذاری است. در زمینه معدن باید به‌دنبال روش‌های تامین مالی بود. در حوزه‌های مالی روش‌هایی نوین شکل‌گرفته‌‌‌‌‌اند که در توسعه معادن و تامین مالی شرکت‌ها می‌توانیم از آنها بهره بگیریم.
عضو هیاتمدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا نیز در این میزگرد تخصصی عنوان کرد: چگونه می‌توانیم در تمام حلقه‌‌‌‌‌های تولید سرمایه‌گذاری انجام بدهیم. در زمینه بهره‌‌‌‌‌وری نیز مساله این است که شرکت‌های بزرگ با منابع خود، نمی‌توانند بهره‌‌‌‌‌وری خود را افزایش بدهند.
تامین مالی را از کجا باید جذب کرد؟
در ادامه این میزگرد تخصصی، یحیی پالیزدار مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولادمبارکه عنوان کرد: اگر نتوانیم فناوری در صنعت را به‌‌‌‌‌روز کنیم، طبیعی است که آینده درخشانی را نمی‌توانیم برای صنعت متصور شویم. در زمینه تامین مالی باید به این موضوع آگاه باشیم که از کجا قصد داریم تامین مالی را جذب کنیم. مساله دوم اندازه سرمایه‌گذاری است.
پالیزدار در ادامه با تاکید بر این موضوع که شرکت‌ها باید میزان بهره‌‌‌‌‌وری خود را افزایش بدهند، تصریح کرد: در این راستا می‌توان به کشور چین اشاره کرد که سالانه ۲.۵میلیارد دلار هزینه تحقیق و توسعه خود می‌کند.
صندوق‌های جسورانه
همچنین علیرضا دلیری مشاور مالی و سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در ادامه این میزگرد تخصصی به موضوع تامین مالی شرکت‌ها از طریق صندوق‌های جسورانه شرکتی (cvc) پرداخت و عنوان کرد: تامین مالی، روش‌های متنوعی دارد. در دنیا به تناسب مالی، روش‌های مختلفی را برای این امر تعریف کرده‌اند.
در کشور ما هم تولیدکننده و هم صادرکننده به روش‌های تامین مالی چندان آشنا نیستند و در گذشته نیز مدام دست‌‌‌‌‌شان در جیب بانک‌ها بوده‌است. البته وام هرچند که برای واحدهای تولیدی جذاب است، اما باید این مساله را نیز درنظر گرفت که سبب تورم می‌شود. در کنار بانک‌ها می‌توان به سایر روش‌ها نیز توجه کرد و به سمت آنها پیش رفت که در این میان، بازار سرمایه یکی از این روش‌هاست.
دلیری با تاکید بر این موضوع که ما باید بدانیم که پروژه‌های ما از چه نوع پروژه‌هایی است و بهترین روش تامین مالی آن چه نوع تامین مالی است، گفت: یکی از روش‌های نوین تامین مالی، پیش‌رفتن به سمت صندوق‌های جسورانه است که این صندوق از سوی معاونت فناوری ریاست‌‌‌‌‌جمهوری تعریف‌شده و از مزایای بسیاری برخوردار است.
