معدنکاری هوشمند و انقلاب صنعتی نسل چهارم معادن
در یکی از میزگردهای تخصصی دومین رویداد جامع معدن و صنایع معدنی، با حضور افرادی همچون مشکات اسدی، مدیرعامل گروه کسب‌وکارهای نوین آن، محسن طلایی قائم‌مقام مدیرعامل شرکت همکاران‌سیستم، رسول سراییان مدیرعامل شرکت سیما آترون، یاسر رضاخواه، مشاور مدیرعامل شرکت فناپ، فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی تهران، محمدرضا خالصی، استاد دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تربیت‌مدرس و ناصر مرادی معاون بازاریابی و فروش سازمانی شرکت مبین‌‌‌‌‌نت، موضوع وضعیت معدنکاری هوشمند و انقلاب صنعتی نسل ۴ در معدن و صنایع معدنی را مورد بررسی قرار دادند.
در ابتدای این پنل تخصصی مشکات اسدی مدیرعامل گروه کسب‌وکارهای نوین آن، درباره کانون‌های اثربخشی عنوان کرد: اقتصاد دیجیتال سه لایه هسته اصلی، پلتفرم‌‌‌‌‌ها و اقتصاد دیجیتال‌‌‌‌‌شده دارد. اقتصاد دیجیتال در تمام دنیا در حال رشد است. براساس آمار رسمی سال۱۴۰۰، رشد اقتصاد دیجیتال در جی‌‌‌‌‌دی‌‌‌‌‌پی کشور، ۶.۵درصدی است. این سهم نشان می‌دهد آنگونه که باید اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کشور رشد نکرده‌است.
وی در مرحله دوم این پنل نیز عنوان کرد: آیا در وضعیت نارضایتی کلان، موارد خاص داریم که کارآمد باشند؟ این موارد خاص کارآمد کوچک، در محیط‌‌‌‌‌های ناکارآمد، چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ برای نمونه در شیلی یک پروژه کوچک در آب و فاضلاب چرا موفق شده‌است؟ ویژگی‌های مشترک پروژه‌های کوچک موفق چیست؟
چرا باید به حوزه دیجیتال ورود پیدا کنیم؟
در این میزگرد تخصصی، رسول سراییان مدیرعامل شرکت سیما آترون عنوان کرد: مهم‌ترین نکته در حوزه تحول دیجیتال و هوشمندسازی، به ضرورت و چرایی بازمی‌‌‌‌‌گردد؛ اگر این حوزه را داشته باشیم، یا نداشته باشیم یا اگر دیر به این حوزه ورود پیدا کنیم، شاهد چه اتفاق‌‌‌‌‌هایی خواهیم‌بود؟ اگر مدیرعامل یک شرکت اعتقاد قلبی به تحول دیجیتال داشته‌باشد، شاهد تحول خوبی خواهیم بود. در تحول دیجیتال نباید صرفا به زیرساخت و فناوری توجه کرد. ۵۰درصد تحول دیجیتال به فرهنگ، ۳۰درصد به آموزش و نیروی انسانی و ۲۰درصد به فناوری مرتبط است.
سراییان درباره انجام موارد خاص در زمینه هوشمندسازی در حوزه صنایع معدنی عنوان کرد: یک تجربه هوشمندسازی عملی را در فولادمبارکه انجام دادیم. فولادمبارکه یک بنگاه اقتصادی است که از یک‌سو سنگ‌آهن وارد می‌شود و از سوی دیگر، ورق استخراج می‌کند. در این زنجیره، به‌دنبال مسائل زنجیره بودیم تا آن را بیرون بکشیم و براساس سیستم دیجیتال برای آن سلوشن تعریف کردیم. در این روش، باید ابتدا اولویت‌‌‌‌‌بندی انجام داد. دوم اینکه پروژه باید براساس سهولت در اجرا بین ۳ تا ۶ ماه به نتیجه برسد. سوم خروجی پروژه با شاخص مالی قابل‌سنجش باشد.
چهارم اینکه معارضی در درون سیستم برای پروژه وجود نداشته‌باشد. در نهایت موفقیت پروژه برای تمام سازمان قابل‌فهم باشد. ما در فولادمبارکه به سراغ لجستیک رفتیم و نقش لجستیک برای صنایع معدنی بسیار اهمیت دارد. اساس تحول دیجیتال باید از جوانه‌‌‌‌‌های کوچک شروع شود، البته باید چشم‌‌‌‌‌اندازی وجود داشته‌باشد که در بین راه دچار توقف نشود. این یک مسیر آهسته و پیوسته و استوار است.
فرهنگ؛ مشکل اصلی اقتصاد دیجیتال در ایران
یاسر رضاخواه، مشاور مدیرعامل شرکت فناپ در ادامه این میزگرد تخصصی عنوان کرد: اگر یک ایده کوچک منجر به پروژه کوچک شود، می‌تواند سبب شکل‌گیری جوانه‌‌‌‌‌ای در صنعت شود و در نهایت سبب شکل‌گیری یک ایده بزرگ شود. مشکل ما در صنعت این است که در ابتدای شکل‌گیری این ایده‌های کوچک درجا زده‌‌‌‌‌ایم. در حقیقت مشکل اصلی ما در تحول دیجیتال، از فرهنگ آغاز می‌شود و در فرهنگ نیز مشکل طراحی داریم. شرکت‌های بزرگ گمان می‌کنند که با پول هنگفت باید زیرساخت اقتصاد دیجیتال ایجاد کنند، اما شرکت‌های کوچکی وجود دارند که با هزینه پایین این کار را انجام می‌دهند و حتی با اقتصاد دیجیتال درآمدزایی می‌کنند. رضاخواه در ادامه با اشاره به فاصله تحول دیجیتال در ایران با جهان تصریح کرد: اگر در کشور ما تری‌‌‌‌‌جی و فورجی آمده بود، رکورد سهم هسته اصلی اقتصاد دیجیتال در دنیا را شکسته بودیم. مهم‌ترین عاملی که سهم اقتصاد ما را در اقتصاد دیجیتال پایین نگه‌داشته، کیفیت پایین و زمان‌بندی غلط سهم هسته اصلی اقتصاد دیجیتال است. ما در کشور مشکل زیرساخت داریم، از این‌رو اثر کلان ملی شکل نمی‌گیرد. اگر ایجاد زیرساخت ملی را به تاخیر بیندازیم، سبب می‌شود که زمان طلایی را از دست بدهیم که در نهایت به مرحله‌‌‌‌‌ای می‌رسیم که فضای جهانی از آن فناوری عبور کرده‌است. تری‌‌‌‌‌جی در دنیا در سال۲۰۰۱ و فورجی در سال۲۰۰۷ آمدند که ما قادر شدیم در سال۲۰۱۴ آن را وارد کنیم که اگر هم وارد نمی‌کردیم در دنیا دیگر موضوعیتی نداشت.
هم‌اکنون نیز فایوجی را به کشور وارد نکرده‌‌‌‌‌ایم. دیر آمدن این فناوری‌ها به کشور، باعث‌شده که اقتصاد دیجیتال سهمی در اقتصاد نداشته‌باشد. وی در ادامه افزود: امیدواریم از زمان‌بندی عقب نیفتیم تا یک رانش ابری ملی با یک زمان‌بندی معقول نسبت به دنیا پیاده‌‌‌‌‌سازی کنیم و فاصله خود را با اقتصاد دنیا پوشش داده و کمتر کنیم.
پروژه‌های کوچک موفق را می‌توان تکثیر کرد
فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی تهران در ادامه این میزگرد تخصصی عنوان کرد: برای اقتصاد دیجیتال در وهله نخست، موضوع آن است که باید ضرورت اقتصاد دیجیتال را جا انداخت و در مرحله بعد باید یک مفسر وجود داشته‌باشد. اتاق بازرگانی تهران سعی می‌کند که هم اقتصاد دیجیتال را جا بیندازد و هم اینکه مفسر این امر باشد.
فردیس در ادامه گفت: اتاق بازرگانی در استان کرمان که بزرگ‌ترین تولیدکننده گندله است، پروژه موفق انجام داده‌است. این پروژه موفق قابل تکرار و تیراژدار است که می‌تواند تکرار شود و باعث اتفاق‌‌‌‌‌های خوب شود، یا در دیجیکالا در زمینه کاهش سوخت بابت حمل‌ونقل کار موفقی انجام داده‌است. باید آن نقطه مشخص را پیدا کرد و در جاهای دیگر نیز به‌کار برد. اگر یک پروژه در گندله‌‌‌‌‌سازی در کرمان جواب داده، می‌تواند در سایر گندله‌‌‌‌‌سازی‌‌‌‌‌ها نیز جواب بدهد، یا اگر یک سیستم حمل‌ونقل در دیجیکالا جواب داده، می‌تواند در سایر سیستم‌های حمل‌ونقل نیز جواب بدهد. نتیجه تکرارپذیری آن است. در حقیقت باید کار را باید از یک‌جای کوچک آغاز کرد، سپس تامل و صبر کرد، در نهایت می‌توان آن پروژه را تکثیر کرد.
به‌ازای هر صنعت، باید یک راهکار متناسب ارائه داد
محسن طلایی قائم‌مقام مدیرعامل شرکت همکاران‌سیستم در ادامه این میزگرد تخصصی ابتدا با معرفی همکاران‌سیستم، عنوان کرد: تلاش و خلاقیت دو عامل پیش‌‌‌‌‌برنده هستند، اما در این میان سهم تلاش ۱۰برابر خلاقیت اهمیت دارد، چراکه تلاش برای ما در دسترس است، اما خلاقیت سریع اتفاق نمی‌‌‌‌‌افتد، زیرا فرمول خاصی ندارد؛ بنابراین باید تلاش خود را ارتقا بدهیم. ما در همکاران‌سیستم نهایت تلاش خود را به‌کار گرفته‌‌‌‌‌ایم و ظرفیت بالایی در نت‌ورک کشور را به خود اختصاص داده‌‌‌‌‌ایم. امکان استفاده از پلتفرم‌‌‌‌‌ها و ظرفیت‌ها در شرکت‌های بزرگ در کشور بسیار بالاست. تقریبا ۹هزار تا ۱۰هزار شرکت در اندازه متوسط و بزرگ در ردیف مشتریان ما قرار دارند. البته ما همواره سعی باید کنیم صنعت‌‌‌‌‌محور حرکت کنیم. در حقیقت براساس نیاز مشتری پیش‌رفته‌‌‌‌‌ایم. طلایی در ادامه تصریح‌کرد: مشتریان ما از راهکارهای پایه همکاران استفاده می‌کنند، این در حالی است که ما از این مرحله عبور کرده‌ایم. در حال‌حاضر به ازای هر صنعت راهکار مناسب آن را عرضه می‌کنیم، برای مثال برای صنعت معدن پروژه دیسپچینگ هوشمند و IOT در حال پیشبرد است که با سایر راهکارهای همکاران‌سیستم و به‌ویژه راهکار نگهداری و تعمیرات به‌صورت یکپارچه و در بستر ERP راهکار‌ها عرضه خواهد شد.
استارت‌آپ‌‌‌‌‌ها براساس نیاز شکل می‌گیرند
محمدرضا خالصی، استاد دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تربیت‌مدرس در ادامه این میزگرد تخصصی درباره نقش دانشگاه‌‌‌‌‌ها در تحول دیجیتال گفت: در زمینه فناوری معدنی، استارت‌آپ‌های چندانی در ایران شکل نگرفته‌‌‌‌‌اند. به‌نظر می‌رسد که صنعت چندان علاقه‌مند به نوآوری نیست، این در حالی است که بخش عمده‌ای از نوآوری از دانشگاه‌‌‌‌‌ها شکل می‌گیرند. باتوجه به اینکه صنعت دچار مسائل مختلف از جمله مسائل گمرکی و مالیات هستند، نوآوری اولویت نخست آنها نیست. خالصی در ادامه یادآور شد: رویکرد ما این بوده که براساس نیاز، هوشمندسازی انجام بدهیم. رویکرد ما این است که نیاز را درک کنیم و متناسب با آن استارت‌آپ‌هایی که در آن حوزه صاحب فن و دانش هستند را جذب کنیم. در حوزه صنعت و معدن با چند استارت‌آپ در حال مذاکره هستیم.
خالصی در ادامه عنوان کرد: در دنیا معمولا ایده‌‌‌‌‌ها را شرکت‌های متوسط ایجاد کرده و پرورش می‌دهند و در نهایت به شرکت‌های بزرگ‌‌‌‌‌تر می‌فروشند، اما در ایران این روال وجود ندارد و به‌نظر برعکس است. در زمینه رقابت‌پذیری نیز باید اذعان کرد؛ ایده‌‌‌‌‌ها بین‌المللی هستند. وقتی فضا برای تعامل وجود ندارد، ایده‌‌‌‌‌ها رشد نمی‌کنند.
فرهنگ و آموزش نیروی انسانی؛ چالش صنایع
ناصر مرادی معاون بازاریابی و فروش سازمانی شرکت مبین‌‌‌‌‌نت در ادامه این میزگرد تخصصی عنوان کرد: مهم‌ترین چالش صنایع، فرهنگ و آموزش نیروی انسانی است. البته دو، سه سال‌است که به سمت صنعت در حال حرکت هستیم. در شرکت مبین‌‌‌‌‌نت، در حوزه صنایع کمتر توانسته‌ایم، جذب داشته باشیم. البته سرویس‌های ما کامل است. نگاه مبین‌‌‌‌‌نت یک نگاه سه لایه است، نگاه اول ایجاد امنیت پایدار در کسب‌وکار است؛ لایه دوم، آوردن آن در یک زیرساخت ابری و اتصال اپلیکشن‌‌‌‌‌های مختلف و لایه سوم، ایجاد هوشمندسازی است. در زمینه فناوری مشکلی نداریم و توان خوبی در کشور وجود دارد.
