جنگ تعرفه‌ها بازارهای جهانی را لرزاند
بالاخره تعطیلات نوروزی به پایان رسید و از روز گذشته شاهد آغاز معاملات رسمی در تمامی بازارهای مالی خصوصا بورس بودیم، البته نخستین روز کاری برای بازارها چندان خوش یمن نبود و به نوعی به نظر می‌رسد که بازارها هنوز سردرگم تعطیلات نوروزی و تغییرات اخبار سیاسی هستند، چند روزی زمان لازم است تا مجدد بازار به روند خود بازگردد و به نوعی بتواند خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.
بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که هجوم اخبار سیاسی در نخستین روزهای کاری سال باعث شده که بازارها واکنش چندان مثبتی را نشان ندهند. درحال‌حاضر جنگ و نزاع اقتصادی جای خود را به جنگ‌های نظامی داده‌اند و این موضوع تمامی کشورهای دنیا را درگیر خود کرده است. به نوعی می‌توان گفت که یک خبر کوچک اقتصادی چندین برابر یک خبر سیاسی یا جنگ بر کشورها تاثیر دارد، نظم و نظام اقتصاد کشور را بر هم می‌زند.
چندسالی می‌شود که جنگ نظامی جای خود را به جنگ اقتصادی داده است و کشورهای مختلف دنیا با استفاده از روش‌های مختلف در تلاش‌اند که به عنوان نخستین کشور اقتصادی شناخته شوند. امریکا نیز در همین راستا با اعمال تعرفه‌های جدید در تلاش است که جایگاه خود به عنوان اقتصاد دنیا راتثبیت کند. ترامپ به تازگی بر واردات کالا از ۱۳۰ کشور جهان، تعرفه یا همان عوارض گمرکی جدید وضع کرد که این تعرفه در بلندمدت می‌تواند بر روی بورس تهران نیز تاثیرگذار باشد.
واردکنندگانی که قصد دارند کالاهایی را از سایر کشورها به ایالات متحده وارد کنند، اکنون با تعرفه‌هایی تا ۵۴ درصد مواجه خواهند شد. این میزان بر اساس نحوه محاسبه حقوق گمرکی بر صادرات امریکا توسط کاخ سفید تعیین شده است. علاوه بر این، موانع تجاری غیرمالی نیز بر اساس اقداماتی مانند دستکاری ارزها در برخی کشورها اعمال خواهد شد. نتیجه این سیاست، فهرستی از تعرفه‌هاست که قرار است میلیاردها دلار از تجارت جهانی را تحت تأثیر قرار دهد. چین، یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایالات متحده، با تعرفه ۳۴ درصدی مواجه خواهد شد، در حالی که اتحادیه اروپا ۲۰ درصد، هند ۲۶ درصد، ویتنام ۴۶ درصد و ژاپن ۲۴ درصد تعرفه خواهند داشت.
برهمین اساس عوارض گمرکی جدید دولت دونالد ترامپ علیه واردات باعث افت بازارهای مالی و جنجال عمومی در بالاترین سطوح سیاسی جهان شده اما امریکایی‌ها و بورس آنها نیز از شر آن در امان نخواهند بود. انتظار می‌رود نرخ بسیاری از کالاها در امریکا افزایش یابد از یک فنجان قهوه تا آیفون که این افزایش نرخ بورس را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و شرایط جدیدی برای این بازار رقم می‌زند. نکته قابل توجه اینجاست که این عوارض که عمدتاً توسط واردکنندگان امریکایی پرداخت می‌شود، احتمالاً منجر به افزایش نرخ بسیاری از کالاها در امریکا خواهد شد. این در حالی است که امریکایی‌ها از کاهش قدرت خرید خود شکایت دارند. به دنبال اعلام تعرفه‌های جدید واردات، سهام شرکت‌های تولید پوشاک و منسوجات در امریکا در بازار سهام کاهش شدیدی را تجربه کردند. این شرکت‌ها متکی به نیروی کار مقرون به صرفه در کشورهایی مانند ویتنام و چین هستند. به عنوان مثال، نایکی بیش از ۱۳ درصد از ارزش خود را از دست داد. این رقم برای شرکت GAP بیش از ۲۰ درصد بود. این افزایش تعرفه بیش از هرچیزی به بورس‌ها آسیب وارد خواهد کرد و بر همین اساس روزهای گذشته شاهد ریزش سنگین در بورس‌های جهانی بودیم که این ریزش بیشترین ریزش از دوران کرونا تا به امروز بوده است و به عقیده کارشناسان این روند ادامه خواهد یافت و سقوط بیش از پیشی را بورس‌ها تجربه خواهند کرد.
تلافی چین، جرقه‌ای بر انبار باروت رکود
اعلام ناگهانی تعرفه‌های تلافی‌جویانه چین بر کالاهای امریکایی، به مثابه جرقه‌ای بود که بر انبار باروت نگرانی‌ها از رکود اقتصادی جهانی فرود آمد. پس از سال‌ها تنش تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان، این اقدام چین نشان‌دهنده تشــدید بی‌سابقــه درگیری‌ها و آغــاز فصلی جدید از جنگ اقتـــصادی است. تحلــیلگران جی‌پی مورگان (JP Morgan)، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین بانک‌های سرمایه‌گذاری جهان، در گزارشی هشدارآمیز، احتمال رکود در اقتصاد امریکا و جهان را ۶۰ درصد تخمین زدند و اعلام کردند که تلافی‌های تجاری می‌تواند این احتمال را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. مت بوردت، رئیس بخش سهام در شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری تورنبورگ، در اظهاراتی هشداردهنده، تاکید کرد که تعرفه‌ها سطحی از عدم قطعیت و نوسان را وارد بازارها کرده است که از روزهای ابتدایی همه‌گیری کووید-۱۹ شاهد آن نبوده‌ایم. این عدم قطعیت، سرمایه‌گذاران را سردرگم و مردد کرده و باعث می‌شود که آنها از سرمایه‌گذاری‌های مخاطره‌آمیز دوری کنند و به سمت دارایی‌های امن‌تر پناه ببرند.
کور سوی امید در بحران
در میان این دریای متلاطم بحران، کورسویی از امید نیز به چشم می‌خورد. انتشار خبر تماس تلفنی دونالد ترامپ با دبیرکل حزب کمونیست ویتنام و احتمال کاهش تعرفه‌ها، به‌طور موقت بازار را آرام کرد و سهام شرکت‌هایی مانند نایک (Nike) را که به‌شدت به زنجیره‌های تامین بین‌المللی وابسته هستند، اندکی بالا برد. با این حال، این آرامش دیری نپایید و در نهایت نگرانی‌ها از میزان تعرفه‌ها و پیامدهای اقتصادی آن، دوباره بر بازار چیره شد.
هشدار پاول: تعرفه‌ها تورم را بالا می‌برند
جروم پاول، رئیس فدرال رزرو (Federal Reserve)، بانک مرکزی ایالات متحده، نیز در اظهاراتی مهم و تاثیرگذار، هشدار داد که تعرفه‌ها می‌توانند تورم را بالا برده و رشد اقتصادی را کند کنند. پاول تاکید کرد که افزایش تعرفه‌ها، اثرات اقتصادی قابل توجهی خواهد داشت که شامل تورم بالاتر و رشد کندتر می‌شود. این اظهارات، نگرانی‌ها از رکود اقتصادی را تشدید کرد و باعث شد که سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن‌تر هجوم ببرند.
کاهش هدف‌گذاری‌ها و چشم‌انداز تاریک
شرکت خدمات مالی UBS با اشاره به احتمال رکود اقتصادی در امریکا به دلیل تعرفه‌ها، هدف‌گذاری خود برای شاخص S&P ۵۰۰ در پایان سال را از ۶۴۰۰ به ۵۸۰۰ کاهش داد. این کاهش هدف‌گذاری، نشان‌دهنده بدبینی فزاینده نسبت به چشم‌انداز اقتصادی ایالات متحده است.
سقوط وال استریت در روز جمعه، نشان‌دهنده بحران عمیقی است که اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند. جنگ تجاری بین امریکا و چین، بازارهای جهانی را در وضعیت بحرانی قرار داده و سایه رکود اقتصادی بر سر اقتصاد جهانی سنگینی می‌کند. سرمایه‌گذاران باید با احتیاط عمل کنند و به دنبال دارایی‌های امن‌تر باشند. دولت‌ها نیز باید برای حل اختلافات تجاری و جلوگیری از رکود اقتصادی، تلاش کنند.
