آغاز حرکت از هوش تجاری به هوش مصنوعی در صنعت نفت

حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در آیین راه‌اندازی مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین هوش‌های تجاری را افتتاح می‌کنیم، اظهار کرد: تا یک سال آینده هوش مصنوعی به این مرکز اضافه خواهد شد تا با بهره‌گیری از آن راهکارهای مورد نیاز ارائه شود.

وی با بیان اینکه این پروژه بزرگی در کشور است، تصریح کرد: این‌گونه پروژه‌ها را در کشورهای همسایه با استفاده از توان شرکت‌های بین‌المللی انجام می‌دهند، اما در ایران با توان داخلی انجام شده است. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری با بیان اینکه شرکت گسترش انرژی پاسارگاد با راه‌اندازی این مرکز سدشکنی کرد و سایر شرکت‌ها مسیر آسان‌تری برای رسیدن به این اهداف دارند، گفت: نخستین پالایشگاه هوشمند نیز به همت شرکت گسترش انرژی پاسارگاد در قشم احداث می‌شود.

مرکز مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) گروه انرژی پاسارگاد یک ساختار مدیریتی و فناورانه در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز است که با استفاده از ابزارهای مختلف عملیات نظارت، انتقال، تحلیل و پردازش هوشمند داده‌ها را برای مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه‌ها، مخزن و تأسیسات روسطحی به‌عهده دارد.

این مرکز از فناوری‌های نوینی نظیر حسگرهای پیشرفته سیستم‌های مدیریت داده هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های برخط بهره می‌گیرد تا اطلاعات جامعی از وضعیت چاه‌ها، جریان مخزن و عملکرد تأسیسات ارائه دهد.

ضرورت حضور شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت با تأکید بر ضرورت حضور شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: به اشتباه تصور می‌شود وزارت نفت متولی بهینه‌سازی انرژی است، ما قرار است سهم خودمان در بهینه‌سازی را با استفاده از انرژی‌های نو و تجدیدپذیر در طرح‌های توسعه‌ای ایفا کنیم.

زارعی در آیین راه‌اندازی از نخستین مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی ایران (WRFM) با اشاره به اینکه ظرفیت تولید نفت در برنامه هفتم توسعه باید افزایش یابد، اظهار کرد: با توجه به شرایط موجود، نیازمند سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و نهادهای نیمه‌دولتی و پیمانکاران قوی هستیم تا به اهداف پیش‌بینی‌شده در برنامه هفتم توسعه برسیم. رویکرد وزارت نفت بر این خواهد بود که از حضور سرمایه‌گذاران و پیمانکاران استفاده کند و زمینه‌سازی لازم را انجام دهد.

وی با بیان اینکه شرکت پاسارگاد یکی از موفق‌ترین شرکت‌های اکتشاف و تولید ایران است، گفت: توسعه تعدادی از میدان‌های نفتی ایران در قالب قرارداد آی‌پی‌سی برای نخستین بار از سوی این شرکت در میدان‌های سپهر و جفیر انجام شد.

مدیرعامل شرکت متن با تأکید بر اینکه در سال‌های اخیر تأخیرهای ایجادشده برای توسعه میدان‌های سپهر و جفیر جبران شده است، افزود: امیدواریم این روند ادامه داشته باشد و به‌زودی شاهد بهره‌برداری از فاز دوم باشیم. شرکت ملی نفت نیز در کنار شرکت‌های اکتشاف و تولید خواهد بود.

زارعی به راه‌اندازی نخستین مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) کشور در شرکت گسترش انرژی پاسارگاد اشاره کرد و گفت: انتظارمان این است که شرکت سرمایه‌گذار اصلی در فاز ۲ که شروع آن در ماه بعد خواهد بود، فعالانه حضور داشته باشد.

وی به پیشتازی شرکت گسترش انرژی پاسارگاد در توسعه دانش و فناوری اشاره کرد و افزود: این شرکت در توسعه دانش و فناوری حرکت خوبی شروع کرده و در ادامه راه همراه آنها هستیم تا این روند کامل شود، البته امیدواریم و انتظار داریم در سایر چالش‌های صنعت نفت مانند محیط زیست ورود کنند.  به گفته مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت، این شرکت همچنین در انرژی‌های تجدیدپذیر ورود کرده است.

به گزارش شانا، مرکز مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) گروه انرژی پاسارگاد یک ساختار مدیریتی و فناورانه در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز است که با استفاده از ابزارهای مختلف عملیات نظارت، انتقال، تحلیل و پردازش هوشمند داده‌ها را برای مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه‌ها، مخزن و تأسیسات روسطحی به‌عهده دارد. این مرکز از فناوری‌های نوینی نظیر حسگرهای پیشرفته سیستم‌های مدیریت داده هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های برخط بهره می‌گیرد تا اطلاعات جامعی از وضعیت چاه‌ها، جریان مخزن و عملکرد تأسیسات ارائه دهد.

بلوغ شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی در اجرای پروژه‌های نفتی

معاون پژوهش و فناوری وزیر نفت با اشاره به اینکه مسیری که هشت سال پیش برای شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی آغاز شد حالا به ثمر نشسته و به بلوغ رسیده است، گفت: امیدوارم حضور شرکت‌های توانمند ایرانی را در پروژه‌های نفتی شاهد باشیم.

همچنین امید شاکری در آیین راه‌اندازی مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) اظهار کرد: سرعت نوآوری در صنعت نفت کمی پایین است اما سرریزهای فناوری از حوزه‌های دیگر داریم که می‌تواند به صنعت نفت هدایت شود و تحولات اساسی را به‌دنبال داشته باشد.

وی تصریح کرد: در ادامه راه، اشتراک تجربیات بسیار مهم است. شرکت گسترش انرژی پاسارگاد می‌تواند تجربیات خود را با سایر شرکت‌های اکتشاف و تولید و شرکت ملی نفت به اشتراک بگذارد که نتیجه آن افزایش ثروت ملی است.

معاون پژوهش و فناوری وزیر نفت با تأکید بر اینکه ما در وزارت نفت در کنار شما هستیم، گفت: اگر نیاز به حمایت و تسهیل‌گری باشد، کمک می‌کنیم تا حرکت شرکت‌های ایرانی به سمت بلوغ باشد و حضور شرکت‌های ایرانی را نه در داخل کشور، بلکه در عرصه‌های بین‌المللی داشته باشیم.

مرکز مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) گروه انرژی پاسارگاد یک ساختار مدیریتی و فناورانه در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز است که با استفاده از ابزارهای مختلف عملیات نظارت، انتقال، تحلیل و پردازش هوشمند داده‌ها را برای مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه‌ها، مخزن و تأسیسات روسطحی به‌عهده دارد.

این مرکز از فناوری‌های نوینی نظیر حسگرهای پیشرفته سیستم‌های مدیریت داده هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های برخط بهره می‌گیرد تا اطلاعات جامعی از وضع چاه‌ها، جریان مخزن و عملکرد تأسیسات ارائه دهد.

راه‌اندازی نخستین مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی ایران

لازم به ذکر است، مرکز مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه، مخزن و تأسیسات روسطحی (WRFM) گروه انرژی پاسارگاد یک ساختار مدیریتی و فناورانه در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز است که با استفاده از ابزارهای مختلف عملیات نظارت، انتقال، تحلیل و پردازش هوشمند داده‌ها را برای مدیریت همزمان و برخط عملیات‌های مرتبط با چاه‌ها، مخزن و تأسیسات روسطحی به‌عهده دارد. این مرکز از فناوری‌های نوینی نظیر حسگرهای پیشرفته سیستم‌های مدیریت داده هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های برخط بهره می‌گیرد تا اطلاعات جامعی از وضعیت چاه‌ها، جریان مخزن و عملکرد تأسیسات ارائه دهد. کارهای اجرایی و زیرساختی این پروژه از بهمن ۱۴۰۲ آغاز و به‌عنوان نخستین مرکز فعال در حوزه بالادستی نفت و گاز کشور دی ۱۴۰۳ افتتاح شد.

هزینه فاز اول این مرکز شامل زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تاکنون ۱۰ میلیون دلار بوده است و به جهت تکمیل و هوشمندسازی سامانه‌های تولید مهندسی و عملیات حفاری هدایت، چاه، تعمیرات نگهداری و ایمنی به ۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در آینده نزدیک نیاز دارد که امید است این مهم با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، شرکت ملی نفت و گروه پاسارگاد در کمتر از ۱۲ ماه اجرایی و سبب دستیابی به تحول دیجیتال کاربردی در مدیریت بالادست توسعه و تولید میدان‌های نفتی در تراز جهانی شود.

از اهداف دست‌یافته در فاز نخست مرکز WRFM پاسارگاد می‌توان به جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و تحلیل داده‌ها به‌صورت برخط و در دسترس بودن مجموعه اطلاعات به‌روز و سوابق آن سیستم نمایش یکپارچه و مشاهده الگو و روند داده‌ها و صدور هشدارهای لازم، کمک به تصمیم‌گیری سریع و بهنگام عملیات‌های توسعه‌ای و تولیدی و کاهش ریسک‌های عملیاتی اطمینان از حصول شاخصه‌های عملکردی و امکان دسترسی به دارایی‌های شرکت در هر نقطه جغرافیایی و بهینه‌سازی مستمر ارزش دارایی‌ها اشاره کرد.

همچنین از مهم‌ترین دستاوردهای فاز نخست می‌توان به جلوگیری از کاهش تولید ۸ هزار بشکه نفت در روز و رسیدن  به تولید تجمعی برابر با ۱.۴ میلیون بشکه اشاره کرد که ارزش ایجادشده برای کشور با در نظر گرفتن قیمت فروش هر بشکه نفت معادل با ۶۰ دلار، نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار است.

در فاز دوم توسعه این مرکز، هوشمندسازی سامانه‌های موجود با به‌کارگیری روش‌های یادگیری‌، ماشین یادگیری عمیق، مدل‌های هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی بزرگ انجام خواهد شد تا شاهد گامی نوین در توسعه صنعت بالادست نفت و گاز کشور باشیم.

بهینه‌سازی هوشمند تولید و تضمین جریان با پایش هوشمند کارکرد پمپ‌های درون‌چاهی، پایش رسوب آسفالتین، پایش خوردگی لوله‌ها، تکمیل زیرساخت‌های سخت‌افزاری برخط و هوشمندسازی تعمیرات و نگهداری تأسیسات، همچنین هوشمندسازی عملیات درون‌چاهی، ایمنی، تولید عملیات حفاری و هدایت حفر چاه‌های افقی ازجمله اهداف کلیدی فاز دوم  است.