بازار آلومینیوم ایران به دور از بازارهای جهانی

رضا آخوندی در خصوص سبد محصولات این کارگاه‌ ریخته‌گری، بیان کرد: این مجموعه در زمینه تولید شمش آلومینیوم آلیاژی (نرم و خشک) و ارائه خدمات صنعتی (به صورت حق‌العمل کار خاک، سرباره و ضایعات آلومینیوم ذوب شده و شمش به مشتریان تحویل داده می‌شود) فعالیت دارد. در حال حاضر تولید شمش آلومینیوم به این شکل نسبت به گذشته کاهش یافته است و اکثر کارگاه برای بازگشت سریع‌تر سرمایه، تمایل به فروش ضایعات دارند و نگرانی آن‌ها از اینکه ممکن است درصد شمش تحویل داده شده پایین‌تر باشد، به این مسئله دامن زده است. شایان ذکر است که این موضوع در خصوص فروش ضایعات نرم همانند پروفیل آلومینیومی بسیار به چشم می‌خورد و اتباع خارجی با خرید عمده ضایعات باعث شده‌اند که دسترسی کارگاه‌های ریخته‌گری مجاز به مواد اولیه ضایعاتی محدود شود.

وی به مقایسه میزان عرضه و تقاضای شمش آلومینیوم آلیاژی در ماه‌‌های ابتدایی سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: در سال جاری تقاضای مشتریان برای محصولات نسبت به سال گذشته کمتر بود اما با این وجود اگر درخواستی هم برای خرید شمش در بازار وجود داشت، عرضه‌ چشمگیری از سوی تولیدکنندگان صورت نگرفت؛ علت آن را می‌توان به این موضوع نسبت داد که اکنون نقدینگی موجود در بازار به شدت روند کاهشی به خود گرفته است. از سوی دیگر، مشتریان و خریداران محصولات به تعهدات مالی خود نسبت به تولیدکنندگان پایبند نیستند و بازگشت سرمایه با موانعی روبه‌رو است. به طوری که یا مطالبات واحدهای تولیدی پرداخت نمی‌شود و یا زمان تسویه‌حساب‌ها به تعویق می‌افتد. تولیدکنندگان شمش‌های آلیاژی (به طور کلی واحدهایی که به طور سنتی ریخته‌گری شمش را انجام می‌دهند)، عمدتا محصولات خود را در اختیار فعالان صنایع پایین‌دستی (ریخته‌گری قطعات)‌ و کارخانه‌های بزرگ قرار می‌دهند. به همین دلیل تولیدکنندگان با فروش شمش به خریداران بزرگ، از بابت بازگشت سرمایه خود اطمینان بیشتری داشته و این صنایع امکان سنجش کیفیت محصولات را هم دارند اما اکنون به غیر از شمش‌های آلومینیوم خالص و استاندارد که به صورت نقدی خریداری می‌شوند، پرداخت مطالبات تولیدکنندگان پایین‌دستی آلومینیوم از سوی مشتریان به فروش محصولات گره خورده است. متاسفانه کارگاه‌هایی هم که در زنجیره‌های پایین‌تر صنعت آلومینیوم فعالیت دارند، به سبب شرایط مالی خود ناچارند به مشتریان و شرایط پرداخت آن‌ها اعتماد کنند. در نتیجه باید گفت که تولیدکنندگان از نظر مسائل مالی در شرایط مناسبی قرار ندارند و بازار با رکود نقدینگی مواجه است.

نبض بازار به کندی می‌زند

این فعال صنعت آلومینیوم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا سرمایه‌گذاری در سایر بازارها علت رکود نقدینگی در بازار مصرف شمش آلومینیوم است، عنوان کرد: برخلاف اینکه در سال‌های گذشته شاهد سرمایه‌گذاری‌های فراوانی در بازار املاک و مستغلات بودیم، در سال ۱۴۰۲ و ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۳ به سبب نوسان قیمت‌ها در بازار و عدم اطمینان از آینده، معامله‌گران دست نگه‌داشته‌اند. به طوری که ما حدود دو هفته است برای خرید شمش آلومینیوم خالص تلاش می‌کنیم اما تامین‌کنندگان یا قیمت‌های غیرمنطقی را اعلام می‌کنند و یا گفته می‌شود که منتظر عرضه شمش در بورس کالای ایران و مشخص شدن نرخ‌های جدید باشید. در نتیجه احتمال اینکه طی یک سال اخیر سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگری افزایش یافته باشد، بسیار پایین است و نقدینگی یا به صورت اسناد مالی و تجاری در دست افراد قرار دارد و یا خریداران به دلیل تحولات بازار تمایل به حفظ دارایی‌های خود و خرید اقلام مورد نیاز با قیمت‌های مناسب‌تر دارند.

آخوندی با بیان اینکه شمش آلومینیوم مورد نیاز کارگاه از بازار آزاد خریداری می‌شود، تصریح کرد: قیمت شمش آلومینیوم عرضه شده در بازار آزاد حدود ۱۵ درصد با قیمت آن در بورس کالای ایران تفاوت دارد؛ به همین دلیل علاوه بر واسطه‌گران، بعضی از واحدهای تولیدی نیز برای کسب سود بیشتر از نوسان قیمت جهانی آلومینیوم و نرخ ارز و تغییرات میزان عرضه و تقاضای این فلز در بازار، بخشی از شمش آلومینیوم خریداری شده از بورس کالای ایران را مصرف می‌کنند و مابقی را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند. متاسفانه این افراد برای اینکه با چالشی مواجه نشوند، فعالیت‌های خود را تحت پوشش‌ شرکت‌های کاغذی انجام داده و با اقدامات نامتعارفی صورت‌های مالی صحیحی را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه نمی‌دهند.

از سوی دیگر برخی از موسسه‌های مالی نیز این پیشنهاد را به افراد می‌دهند که در قبال دریافت مبلغی، امکان صدور فاکتور و اسناد رسمی را دارند. باید اذعان کنم که اختلاف قیمت شمش آلومینیوم در بازار آزاد و بورس کالای ایران باعث به وجود آمدن چنین شرایطی شده است و رشد قیمت‌های جهانی و نوسان نرخ دلار نیز سبب افزایش بیش از پیش این اختلاف قیمتی می‌شوند.وی در پاسخ به این سوال که افزایش موجودی آلومینیوم در بورس فلزات لندن چه تاثیراتی بر قیمت این فلز در بازارهای داخلی داشته است، ابراز کرد: باید توجه داشت که سازوکارهای بورس کالای ایران به صورت ۱۰۰ درصدی از جریانات جهانی تبعیت نمی‌کند و در اغلب موارد قیمت‌های داخلی تنها در صورت صعود نرخ‌های جهانی و بهای ارز با آن‌ها همسو خواهند بود. البته در برخی موارد هم روند قیمت‌گذاری آلومینیوم در ایران برخلاف بازارهای بین‌المللی است؛ به عنوان مثال در ابتدای اردیبهشت ماه که شاهد افت نرخ دلار و ثبات قیمت‌ آلومینیوم در جهان بودیم، بهای این فلز در بازارهای داخلی روند صعودی به خود گرفته بود.

 متاسفانه برخی از تامین‌کنندگان و واسطه‌گران شمش آلومینیوم برای اینکه متضرر نشوند، تلاش می‌کنند با کنترل میزان عرضه این فلز در بورس کالای ایران، روند قیمت‌گذاری آن همواره صعودی باشد؛ به همین دلیل با شکست قیمت‌ها در بازار نسبت به کاهش بهای آلومینیوم در این تالار صنعتی مقاومت از خود نشان می‌دهند و قیمت‌ها به صورت پلکانی کاهش پیدا می‌کنند. اگرچه برخی از خریداران شمش آلومینیوم از بورس کالا در ظاهر وابسته به تامین‌کنندگان نیستند اما در حقیقت واسطه‌گری محصولات آن‌ها را در بازار انجام می‌دهند؛ در این صورت تامین‌کنندگان قیمت‌گذاری آلومینیوم و میزان عرضه آن در تالار صنعتی نامبرده را به گونه‌ای انجام می‌دهند که با فروش محصولات در بازار آزاد متحمل خسارات مالی نشوند و همچنان کنترل قیمت‌ها را در دست داشته باشند. این در حالی است که اگر نظارت‌های دقیقی از سوی نهادهای مربوطه انجام شود، باید میزان عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران به تناسب نیاز تولیدکنندگان باشد تا آن‌ها مجبور به تامین بخشی از نیاز خود از بازار آزاد با قیمت‌های بالاتر نشوند و در زمینه تامین مواد اولیه و فروش محصولات به سبب اختلاف قیمت‌ها چالشی نداشته باشند.

با توجه به این مسائل باید گفت که افزایش ذخایر آلومینیوم بورس فلزات لندن تاثیر بسزایی بر شرایط بازار ایران ندارد و سازوکارهای بورس کالا وابسته به متغیرهای داخلی است.تلاش‌های بی‌نتیجهاین تولیدکننده شمش آلومینیوم آلیاژی با اشاره به اقدامات این مجموعه در زمینه توسعه و گسترش بازارهای هدف خود، اظهار داشت: مسلما تولیدکنندگان تمایل زیادی به توسعه بازارهای هدف و طیف مشتریان خود دارند و برای این کار اقدامات مختلفی را انجام می‌دهند. ما هم از این موضوع مستثنی نبوده و به دنبال شناسایی بازارها و مشتریان جدید در کشور هستیم اما مصرف‌کنندگان به بهانه‌های مختلف نسبت به قیمت‌ محصولات رضایت ندارند و به دنبال خرید آن‌‌ها با نرخ‌های مدنظر خود هستند. این در حالی است که ما تمام تلاش خود را برای حفظ همکاری‌ با مشتریان به کار می‌گیریم و قیمت‌گذاری محصولات به صورت منطقی انجام می‌شود. حتی در برخی موارد شمش آلومینیوم را با حاشیه سود پایین‌تری به فروش رسانده‌ایم و فقط به دلیل محتمل شدن خسارات مالی به مجموعه از ادامه این کار منصرف شدیم. متاسفانه واسطه‌گران با مشاهده این شرایط نسبت به شکست‌ قیمت‌ها که تاثیر بسزایی روی حاشیه سود آن‌ها ندارد، اقدام می‌کنند و مشتریان هم برای رفع نیاز خود از این افراد شمش آلومینیوم را خریداری می‌کنند.

لازم به ذکر است که نه‌تنها در صنعت آلومینیوم بلکه در سایر صنایع نیز بهای محصولات در زمان فروش بر اساس روند صعودی قیمت‌ها محاسبه می‌شود اما در زمان خرید به بهانه کاهش قیمت‌ها و روند نزولی نرخ ارز، شرایط کاملا متفاوت است. علاوه‌براین موارد، فعالیت برخی از اتباع خارجی و کارگاه‌های ریخته‌گری غیرمجاز نیز باعث شده است که عرصه به تولیدکنندگان مجاز که ملزم به پرداخت هزینه‌های دولتی هستند، به تنگ آید و در مقابل این واحدهای به راحتی قیمت‌های پایین‌تری را برای شمش آلومینیوم به مشتریان اعلام کنند. متاسفانه باید اذعان کنم که تعداد کارگاه‌های ریخته‌گری غیرمجاز بسیار بالاست و دسترسی به تمام آن‌ها امکان‌پذیر نیست؛ ضمن اینکه نهادهای دولتی متولی هم اقدامات موثری به منظور جلوگیری از ادامه فعالیت این واحدها انجام نداده‌اند.