نگرشی نو به صنعت طلای ایران
تجربه کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته جهان نشان می‌دهد شرط اصلی برای تحقق رشد اقتصادی به عنوان یکی از اهداف کلان توسعه کشور، شناسایی پتانسیل‌ها، مزیت‌های نسبی و ظرفیت‌های بالقوه و استفاده از آن‌ها برای خلق ارزش و سرمایه‌های مولد با بالاترین بهره‌وری است. بهره‌مندی از منابع و ذخایر معدنی یکی از مزیت‌های نسبی و پتانسیل‌های برجسته کشور به شمار می‌آید و ایران از جنبه تنوع در جمع ۱۰ کشور برتر جهان و از حیث میزان ذخایر قطعی در میان ۲۰ کشور برتر قرار گرفته است.
این ثروت خدادادی بستر مناسبی را به وجود می‌آورد تا با توسعه زنجیره‌های ارزش، زمینه توسعه اقتصادی کشور را فراهم کرد. ضمن اینکه با وجود تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، یکی از مسیرهای امنی که می‌تواند باعث گذر از این شرایط و تبدیل تهدیدها به فرصت شود، توسعه بخش معدن و صنایع معدنی است. این موضوع موجب شده است که توسعه این بخش به یکی از رویکردهای مهم در برنامه‌های کلان اقتصادی کشور تبدیل شود. البته طی سالیان گذشته برخی از صنایع همچون طلا علی‌رغم نقش تاثیرگذار آن‌ها بر اقتصاد، در کانون توجهات قرار نداشتند و کماکان نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این صنایع احساس می‌شود. باید توجه داشت که تاثیرات پردامنه و گسترده صنعت طلا به‌‌گونه‌ای است که اهمیت آن از جوانب مختلف مانند توازن ساختارهای اقتصادی، معاملات مالی و سرمایه‌گذاری، حفظ و ثبات ارزش دارایی و… قابل بررسی است؛ ازاین‌رو توسعه صنعت طلا در ایران بسیار حائز اهمیت است و این موضوع باید در دستور کار قرار بگیرد. در همین راستا با هدف بررسی اقدامات انجام شده در کشور به ویژه استان کردستان در راستای توسعه صنعت مذکور، گفت‌وگویی با مقداد مجدی، مدیرعامل شرکت توسعه معادن طلای کردستان تدارک دیده شده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
در رابطه با اهداف تاسیس شرکت توسعه معادن طلای کردستان توضیحاتی ارائه بفرمایید.ایران به عنوان یکی از کشورهای معدن‌خیز جهان که دارای منابع بالقوه فراوان مواد معدنی است، از فرصت ویژه‌ای برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی، تکمیل زنجیره تولید و ارزش، اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی بهره می‌برد. باید توجه داشت که بخش معدن طی دوران بحران اقتصادی جهانی، کمترین آسیب‌پذیری را در سیکل تجاری داشت و اصلی‌ترین محرک رشد اقتصادی به شمار می‌آید. در نتیجه توسعه و گسترش این بخش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید در اولویت قرار بگیرد؛ در سند راهبردی کلان توسعه کشور نیز توجه ویژه‌ای به بخش معدن و صنایع معدنی شده و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در سال‌های اخیر در این عرصه صورت گرفته است. همسو با این روند شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین با توجه به پتانسیل‌ها و اهمیت بخش معدن و صنایع معدنی، نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت طلا اقدام کرد. اگرچه علی‌رغم تاثیرات پردامنه و گسترده توسعه صنعت طلا در اقتصاد کشور، این صنعت جوان بوده و عملکرد تولید آن در مقایسه با پتانسیل‌های موجود بسیار محدود است اما با اقدامات صورت گرفته توسط هلدینگ صدر تامین شرایط در حال تغییر است. این هلدینگ، سرمایه‌گذاری و تمرکز خود را معطوف به توسعه اکتشافات، آماده‌سازی معادن و فرآوری طلا کرده است و در همین راستا با شناسایی محدوده‌های معدنی امیدبخش در غرب کشور که معدن طلای قلقله سقز یکی از آن‌هاست، در سال ۱۳۹۲ نسبت به تاسیس شرکت توسعه معادن طلای کردستان با هدف اکتشاف، استخراج و فرآوری طلا و فلزات گران‌بها اقدام کرد. در حال حاضر این شرکت با سرمایه ثبتی ۲۶۷ میلیارد تومان به منظور بهره‌برداری از محدوده‌های معدنی طلادار واقع در شهرستان سقز استان کردستان مشغول به فعالیت است. در همین راستا توسعه فعالیت‌های اکتشافی، آماده‌سازی معدن و احداث کارخانه استحصال طلای سقز با ظرفیت تولید سالانه ۵۰۰ کیلوگرم شمش بر عهده شرکت توسعه معادن طلای کردستان گذاشته شد. در مطالعات اولیه میزان ذخیره قطعی این معدن ۱۰ میلیون تن و ذخیره احتمالی ۲۵ میلیون تن با عیار میانگین ۱/۲ گرم در تن برآورد شد.
تاکنون چه اقداماتی در راستای بهره‌برداری از معدن طلای قلقله و احداث کارخانه استحصال طلای سقز صورت گرفته است؟
عملیات اجرایی پروژه‌های شرکت توسعه معادن طلای کردستان در سه حوزه شامل توسعه فعالیت‌های اکتشافی، آماده‌سازی معدن و احداث کارخانه استحصال طلا با جدیت دنبال شده و تا به امروز دستاوردهای خوبی در حوزه‌های مذکور حاصل شده است. به طوری که در بخش اکتشاف در راستای صحت‌سنجی و به‌روزرسانی اطلاعات مربوط به میزان ذخیره معدنی در معدن طلای قلقله و شناسایی ذخایر جدید در این محدوده معدنی، طی فاز اول پروژه توسعه فعالیت‌های اکتشافی پنج هزار متر حفاری پودری و پنج هزار متر حفاری به روش مغزه‌گیری در این معدن با تخصیص سرمایه ۳۰ میلیارد تومانی طی سال گذشته انجام شد. در ادامه این راهبرد و تامین پیش‌نیازهای تضمین خوراک کارخانه استحصال طلای سقز از طریق معدن طلای قلقله، عملیات حفاری اکتشافی در سال جاری با انجام ۱۰ هزار متر حفاری دیگر شامل هشت هزار متر حفاری مغزه‌گیری و دو هزار متر حفاری پودری در حال انجام است.در بخش آماده‌سازی معدن جهت استخراج ماده معدنی و باطله‌برداری از معدن طلای قلقله سقز، پیرو اخذ دو مجوز توسعه سینه کار معدن و نیز احداث جاده دسترسی از معدن طلای قلقله به کارخانه استحصال طلای سقز که پس از ۱۹ ماه پیگیری مستمر شرکت توسعه معادن طلای کردستان صادر شد، نسبت به استقرار پیمانکار استخراج و باطله‌برداری از معدن قلقله اقدام شد و امید است در ماه‌های آتی با آغاز عملیات اجرایی در این حوزه، یکی دیگر از پیش‌نیازهای اساسی آغاز تولید شمش در مجموعه طلای کردستان را مرتفع سازیم. در تکمیل اقدامات حوزه آماده‌سازی و استخراج معادن، روز یکشنبه هفتم مرداد ماه ۱۴۰۳ قرارداد سرمایه‌گذاری در چهار محدوده معدنی طلادار در شهرستان سقز استان کردستان میان شرکت توسعه معادن طلای کردستان و شرکت آتین معدن میدیا به منظور ایجاد توسعه پایدار در این منطقه و تضمین پایدار خوراک کارخانه استحصال طلای سقز به امضا رسید و امیدواریم با برنامهریزیهای صورت گرفته و آغاز بهره‌برداری از کارخانه استحصال طلای سقز، تولیدکننده ۵ درصد از طلای معدنی کشور از طریق شرکت توسعه معادن طلای کردستان باشیم.
در حوزه احداث کارخانه استحصال طلا نیز از اواخر سال ۱۴۰۱ با واگذاری پروژه به پیمانکار، عملیات اجرایی پروژه احداث کارخانه استحصال طلای سقز آغاز و در آخرین ماه سال ۱۴۰۲، سفارش‌گذاری خرید تجهیزات کامل دپارتمان‌های اصلی کارخانه شامل سنگ‌شکنی، آسیاکنی، تیکنر و فیلترپرس انجام شد و تامین تجهیزات سایر بخش‌های خط تولید کارخانه در سال جاری نیز با پیشرفت قابل‌توجهی روبه‌رو بوده است. اولین بسته تجهیزات خط تولید کارخانه استحصال طلای سقز هم‌اکنون به محل سایت پروژه منتقل شده و اقدامات لازم جهت نصب و راه‌اندازی آن‌ها در دستور کار تیم اجرایی پروژه قرار دارد. همچنین با استقرار پیمانکار ابنیه در پروژه، عملیات بتن‌ریزی ساختمان‌ها و فونداسیون‌های مربوط به نصب تجهیزات، سازه‌ها و سوله‌های هر بخش نیز آغاز شده و بر اساس برنامهریزیهای صورت گرفته به دنبال اتمام کلیه امور مرتبط با ابنیه قبل از شروع فصل سرد و یخبندان در منطقه و نصب و راه‌اندازی تجهیزات طی سه ماهه سوم و چهارم سال جاری هستیم.
در رابطه با ماموریت شرکت توسعه معادن طلای کردستان و چشم‌انداز آن در افق ۱۴۰۵ توضیحاتی ارائه بفرمایید.
ماموریت شرکت توسعه معادن طلای کردستان خلق ارزش پایدار در زنجیره معدن و صنایع معدنی با تکیه بر مراحل سه‌گانه معدن‌کاری شامل اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی، رعایت قوانین زیست‌محیطی و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در راستای حداکثرسازییثروت و منافع سهام‌داران و ذی‌نفعان است.
خوشبختانه دستیابی به این مهم با وجود نقاط قوتی همچون استفاده از دانش و توان فنی متخصصان داخلی در پیشبرد مسائل فنی و مهندسی از ابتدایی‌ترین مراحل طراحی مفهومی تا بهره‌برداری تجاری، پتانسیل‌های معدنی بالقوه در منطقه کردستان (وجود معادن با ذخایر قابل‌توجه در مجاورت معادن فعلی تحت تملک شرکت) و توانایی، تجربه و مدیریت شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین به عنوان سهام‌دار اصلی به راحتی امکان‌پذیر خواهد بود.
گفتنی است که این مجموعه پویا در نظر دارد تا با بهره‌برداری از پروژه‌های خود در افق پنج ساله، به یکی از پنج تولیدکننده برتر طلای معدنی کشور و شرکتی سرآمد در حوزه اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی تبدیل شود؛ البته در این چشم‌انداز دستیابی به اهداف کمی دیگری همچون شناسایی منابع و ذخایر معدنی جدید در راستای توسعه ظرفیت خط تولید کارخانه نیز در دستور کار این شرکت قرار گرفته است.
با توجه به اهمیت توسعه صنعت طلا در کشور، بنگاه‌های اقتصادی فعال در این حوزه باید چه تمهیداتی را در راستای کاهش هزینه‌های تولید و استخراج از معادن بیندیشند؟
هزینه‌های تولید و استخراج در حوزه معدن به طور مستقیم با عواملی نظیر طراحی بهینه فرایند استخراج، نوع ماشین‌آلات و تجهیزات به‌کار رفته، بهره‌گیری از نیروهای متخصص و خبره، استفاده از دانش شرکت‌های مشاور ذی‌صلاح در این حوزه مرتبط است.
طراحی بهینه فرایند استخراج ماده معدنی به نوع ذخیره و ماهیت ماده معدنی وابسته بوده و در واقع پایه و اساس کلیه فعالیت‌های بعدی از شروع اجرای طرح تا پایان دوره بهره‌برداری است و در صورت توجه کافی به این بخش از عملیات معدن‌کاری می‌توان به طرح بهینه استخراج مطابق شکل و تیپ کانسار با کمترین میزان اختلاط باطله با ماده معدنی دست یافت.
استفاده از روش‌های نوین در حوزه تولید و استخراج نیز با توجه به ماهیت تغییرپذیری مواد معدنی، روزبه‌روز در حال افزایش است؛ بنابراین مجموع عوامل و اقدامات فوق می‌تواند در راستای توسعه صنعت طلا در کشور به خصوص در حوزه استخراج معادن به کار گرفته شود.
رویکرد شرکت توسعه معادن طلای کردستان در زمینه مدیریت هزینه‌های تولید چیست و تاکنون چه اقداماتی را در این زمینه انجام داده است؟
با توجه به اینکه شرکت توسعه معادن طلای کردستان در حال حاضر در مرحله طراحی و احداث کارخانه قرار دارد و موضوع مدیریت هزینه‌های تولید در دوره بهره‌برداری موضوعیت پیدا می‌کند، بنابراین رویکرد اصلی شرکت در این راستا در بخش طراحی، بهینه‌سازی چیدمان تجهیزات و فرایند تولید با الگوبرداری از واحدهای تولیدی مشابه و در بخش تامین، خرید تجهیزات از تولیدکنندگان داخلی معتبر و حساسیت ویژه در حوزه نظارت بر ساخت تجهیزات بوده است. هرچند معتقدیم که مدیریت هزینه‌های تولید از طریق ارتقای سیستم‌های مانیتورینگ و کنترل پارامترهای فرایندی در دوره بهره‌برداری و نیز پیاده‌سازی سیستم‌های منطبق بر استانداردها در حوزه نگهداری و تعمیرات قابل دستیابی است. از طرفی تامین تجهیزات اصلی کارخانه از داخل کشور در راستای استفاده حداکثری از توان تولید داخلی نیز اثر تحمیل هزینه‌های مازاد ناشی از تحریم‌ها را تا حدود زیادی خنثی خواهد کرد.
به طور کلی چه موانع و چالش‌هایی در زمینه مدیریت هزینه‌های تولید در مقابل بنگاه‌های اقتصادی به خصوص تولیدکنندگان فلزات گران‌بها در کشور وجود دارد و راهکارهای پیشنهادی شما برای رفع این معضلات چیست؟
از میان چالش‌های اصلی در زمینه مدیریت هزینه‌های تولید می‌توان به تاثیر بالای نوسانات نرخ ارز در موضوع تامین مواد شیمیایی مصرفی در واحدهای تولیدی متعلق به بنگاه‌های اقتصادی به خصوص تولیدکنندگان فلزات گران‌بها اشاره کرد. به عنوان مثال، با بررسی روند تغییرات قیمت ریالی سیانید سدیم به عنوان ماده شیمیایی اصلی در صنعت استحصال طلا که به دلیل واردات و عدم دسترسی ایران به تکنولوژی ساخت آن به طور کامل متاثر از تغییرات نرخ ارز در کشور است، متوجه خواهیم شد که با هرگونه نوسان در حوزه ارزی کشور، ساختارهای اقتصادی بنگاه‌های فعال در این زمینه به چه نحو آسیب می‌بینند. این موضوع کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور به خصوص در حوزه فرآوری مواد معدنی را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین، به نظر می‌رسد کنترل و مدیریت هزینه‌های تولید از طریق بالا بردن راندمان تجهیزات و به تبع آن کاهش مصرف مواد شیمایی، توجه به واردات فناوری‌های نوین تولید مواد شیمیایی و نیز قطعات خاص مصرفی در صنایع معدنی کشور، توجه به ارتقای زیرساخت‌های انرژی در صنایع تولیدی در سیاست‌های کلان کشور می‌تواند به عنوان راهکارهای رفع معضلات مطرح شده در زمینه مدیریت هزینه‌های تولید مورد توجه قرار گیرد.نقش و اهمیت استفاده از روش‌های نوین و تکنولوژی‌های به‌روز در فعالیت‌های معدن‌کاری و فرآوری فلزات گران‌بها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متولیان توسعه دانش در حوزه فعالیت‌های معدنی در سال‌های اخیر نگاه جدیدی به استفاده از تکنولوژی نوین در حوزه معدن داشته‌اند. هرچند چالش مواجهه با طبیعت در حوزه معدن از طریق تکنولوژی، حرکت در این حوزه را به میزان زیادی پیچیده و کند می‌کند. استفاده از سیستم‌های نوین استخراج و فرآوری مواد معدنی در فرایندها شامل استفاده از هوش مصنوعی، سیستم‌های پایش آنلاین و کنترل فرایندها مبتنی بر ماشین‌ها و مواردی از این قبیل علاوه بر کاهش هزینه‌های مصرف انرژی و صدمات جانی محیط کار، می‌تواند باعث افزایش راندمان، بهینه‌سازی فرایندها و جلوگیری از هدررفت منابع معدنی با عیار پایین شود. از طرفی باید به تاثیرات منفی ناشی از به‌کارگیری ماشین به جای انسان و تبعات اجتماعی آن نیز به طور ویژه‌ای توجه شود.
شرکت توسعه معادن طلای کردستان با پیاده‌سازی رویکردهای خود در زمینه مدیریت هزینه‌ها، در سال ۱۴۰۲ موفق به کسب چه دستاوردهایی شد و اهداف این مجموعه برای سال جاری چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، رویکرد اصلی شرکت توسعه معادن طلای کردستان در پروژه محوری شرکت که احداث کارخانه استحصال طلای سقز است، بهینه‌سازی چیدمان تجهیزات و فرایند تولید با الگوبرداری از واحدهای تولیدی مشابه و خرید تجهیزات از تولیدکنندگان داخلی معتبر و حساسیت ویژه در حوزه نظارت بر ساخت تجهیزات بوده و طبق گزارشات و تحلیل‌های صورت گرفته در بخش‌های مدیریتی شرکت، صرفه‌جویی در بخش سرمایه‌گذاری با حفظ کیفیت اجرای پروژه از جمله دستاوردهای شرکت محسوب می‌شود.
در سال جاری نیز با ادامه این روند و جلوگیری از تعدیل مازاد هزینه‌ها و مخارج سرمایه‌گذاری پروژه قصد داریم با جبران تاخیرهای زمانی خارج از ید تیم اجرایی و نیز با ایجاد تغییرات اساسی در ارکان پروژه‌های در دست اقدام، بهره‌برداری از کارخانه استحصال طلای سقز را در موعد مقرر عملی کنیم.
