توفان ارزی با رایحه پتروشیمی!
بازار ارز ایران، این روزها شاهد تحولات قابل‌توجهی است؛ گویی نفس تازه‌ای در رگ‌های آن جریان یافته است. خبرها حاکی از ورود ارز پتروشیمی‌ها به بازار است؛ منبعی که می‌تواند معادلات ارزی کشور را به شکلی اساسی تغییر دهد و تعادلی پایدارتر ایجاد کند.
پتروشیمی‌ها، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان غیرنفتی کشور، همواره نقش مهمی در تأمین منابع ارزی داشته‌اند. با تغییر سیاست‌های ارزی و تسهیل روند بازگشت ارز صادراتی به بازار داخلی، اکنون بخش بزرگی از ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی در مسیر تزریق به بازار قرار گرفته است. این گام، می‌تواند شکاف میان عرضه و تقاضای ارز را کاهش داده و به کنترل نرخ ارز کمک کند.
ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی، به‌دلیل حجم قابل‌توجه و ثبات نسبی بازارهای هدف، یکی از منابع استراتژیک برای تأمین نیازهای ارزی کشور محسوب می‌شود. این ارز با اتکا به زنجیره گسترده صادرات محصولات متنوعی چون متانول، پلی‌اتیلن و آمونیاک، می‌تواند بخش عمده‌ای از کسری ارزی را جبران کند.
ورود ارز پتروشیمی‌ها به بازار، سیگنال‌های مثبتی را به فعالان اقتصادی ارسال کرده است. کاهش هیجانات قیمتی، کنترل نرخ ارز و افزایش شفافیت در بازار، از جمله پیامدهایی است که انتظار می‌رود به‌واسطه این اقدام محقق شود. با وجود اثرات مثبت، این سیاست بدون چالش نیست. برخی از کارشناسان معتقدند اگر نظارت کافی بر روند تزریق ارز وجود نداشته باشد، ممکن است این اقدام به نفع سفته‌بازان تمام شود. همچنین، تداوم این سیاست نیازمند هم‌افزایی بین نهادهای اقتصادی و پتروشیمی‌هاست تا فرآیند بازگشت ارز به شکلی پایدار مدیریت شود.
ورود ارز پتروشیمی‌ها به بازار ارز، اگرچه یک اقدام کوتاه‌مدت به نظر می‌رسد، اما می‌تواند نقطه آغازی برای سیاست‌های هوشمندانه‌تر در مدیریت منابع ارزی کشور باشد. این حرکت، در کنار اصلاحات ساختاری و شفاف‌سازی بیشتر، می‌تواند به اقتصاد کشور ثبات بیشتری ببخشد. در همین زمینه، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اعلام این خبر که از دوشنبه ۱۷ دی ماه عرضه ارز صنعت پتروشیمی در سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ایران آغاز می‌شود، گفت: صنعت پتروشیمی ماهانه حدود ۹۰۰میلیون دلار در بازار ارز تجاری مرکز مبادله عرضه خواهد کرد. به گزارش تسنیم، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی اعلام کرد: از دوشنبه ۱۷ دی ماه عرضه ارز صنعت پتروشیمی در سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ایران آغاز می‌شود. احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اعلام این خبر توضیح داد: میزان عرضه روزانه به‌دلیل دوره برگشت ارز صادرات و اینکه ارز چه‌زمانی در حساب تراستی‌ها خواهد نشست، متفاوت خواهد بود. مهدوی ابهری با بیان اینکه «صادرات ۹ماهه امسال پتروشیمی‌ها حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده»گفت: ۸ میلیارد و ۱۷۶ میلیون دلار از این میزان صادرات در سامانه نیما عرضه شده و مابقی برای نیازهای خود صنعت استفاده شده است.
این مقام مسوول صنعت پتروشیمی ابراز کرد: سامانه ارز تجاری به‌نفع تولیدکنندگان و صادرکنندگان است؛ چرا که این اقدام سبب حذف رانت ارزی می‌شود و علاوه بر شفافیت، دسترسی سهل‌الوصول‌تری برای طرفین معامله فراهم می‌کند، همچنین، قیمت‌ها غیردستوری و مبتنی بر عرضه و تقاضا کشف می‌شود. وی در ادامه توضیح داد: با این اقدام مناسب بانک مرکزی، رانت‌های ارزی از بین می‌رود و صادرکنندگانی که با سختی‌های فراوان، محصول خود را به فروش می‌رسانند و ارز حاصل از صادرات را به کشور می‌آورند، حس سرخوردگی نخواهند داشت؛ در نتیجه، صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را با اشتیاق بیشتری در سامانه ارز تجاری به فروش خواهند رسانید.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی افزود: از سوی دیگر، با واقعی شدن نرخ ارز، ما شاهد خروج کسانی از بازار ارز خواهیم بود که به‌دنبال رانت ارزی هستند. افزایش عرضه صادرکنندگان از یک سو و کاهش تقاضا از سوی دیگر، به‌مرور زمان موجب تعدیل قیمت ارز می‌شود؛ در نتیجه بازار ارز تجاری برای اقتصاد ملی و تولیدکننده موثر خواهد بود. ناگفته نماند که این دستاوردها زمانبر خواهد بود و به‌مرور زمان نتایج مدنظر سیاستگذار محقق خواهد شد.
مهدوی ابهری با اشاره به نقش مهم صنایع پتروشیمی در اقتصاد کشور، خاطرنشان کرد: بین صنایع کشور، صنعت پتروشیمی بالاترین ارزآوری و بیشترین حجم عرضه ارز را داشته است و پتروشیمی‌ها همیشه ارز خود را در زمان معین‌شده عرضه کرده‌اند. صنعت پتروشیمی رتبه نخست رفع تعهد ارزی را بین همه صنایع در اختیار دارد. با عرضه ارز پتروشیمی‌ها در سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ایران، درآمد پتروشیمی‌ها افزایش می‌یابد و گردش مالی بیشتری خواهند داشت.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در پایان تأکید کرد: صنعت پتروشیمی همکاری لازم را در عرضه ارز در بازار ارز تجاری مرکز مبادله ایران خواهد داشت.
جلسه هماهنگی شرکت‌های بزرگ پتروشیمی برای عرضه گسترده ارز در مرکز مبادله ارز و طلا هفته گذشته با حضور رییس‌کل بانک مرکزی و مدیران این شرکت‌ها در مرکز مبادله برگزار شد و بنا شد عرضه ارز این شرکت‌ها در بازار تجاری از هفته جاری آغاز شود.
طبق اعلام معاون ارزی بانک مرکزی، هلدینگ‌های پتروشیمی از زمانی که سقف قیمتی در سامانه نیما توافقی شده است، همراهی بسیار مطلوبی در عرضه ارز داشته‌اند.
آرام همچنین گفت: بازار ارز تجاری برمبنای عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و بسیاری از ریسک‌هایی که شرکت‌های پتروشیمی تاکنون با آن مواجه بودند، برطرف خواهد شد. ارز در اختیار بانک قرار می‌گیرد و بانک عرضه می‌کند و تقاضاها بر اساس سیستم مچینگ خواهد بود و تشخیص افراد اثری نخواهد داشت، علاوه بر آن فساد را نیز کاهش می‌دهد، لذا به‌واسطه عرضه و تقاضایی که در این بازار شکل می‌گیرد، این امر به کشف نرخ بهینه کمک می‌کند.
عرضه گسترده ارز توسط این شرکت‌ها که همگی متعلق به نهادهای حاکمیتی هستند، اثر زیادی بر بازار ارز خواهد داشت، به‌نظر می‌رسد لازم بود این هماهنگی زودتر از این اتفاق می‌افتاد تا بازار ارز دچار التهابات مخرب نشود.
گفتنی است سیاست جدید ارزی بانک مرکزی شامل تجمیع انواع معاملات ارزی، از جمله ارز نیما، در بازار ارز تجاری (توافقی) است که مبنای کشف نرخ در آن صرفا بر پایه عرضه و تقاضای بازار است، بر همین اساس نیز از روز دوشنبه ۲۶ آذرماه همه معاملات توافقی بین واردکنندگان و صادرکنندگانی که پیش از این تحت عنوان روش واگذاری ارز حاصل از صادرات به غیر انجام می‌شد در سامانه معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام می‌شود.
«توفان ارزی با رایحه پتروشیمی» شاید همان نسیمی باشد که بازار ارز ایران مدت‌ها در انتظار آن بود؛ نسیمی که می‌تواند دریاهای پرتلاطم اقتصادی را آرام کند و کشتی اقتصاد را به ساحل امن برساند.
