همزمان با ظهور انقلاب دیجیتالی و گسترش روزافزون نسل چهارم صنعت، شرکتهای معدنی نیز برای افزایش بهرهوری، کاهش هزینهها، پاسخ مناسب به ضرورتهای زیستمحیطی و تعهد نامههای بینالمللی و نیز اتخاذ رویکردهای مناسب در پاسخ به کاهش کمی و کیفی منابع معدنی، هوشمندسازی معادن را با جدیت بیشتری دنبال میکنند. اسمارتماینینگ یا به فارسی معدنکاری هوشمند بهمعنای ایجاد تحول در رویکرد معدنکاری و مدیریت معادن با استفاده از سیستمهای مبتنی بر داده و اتوماسیون است.
در شرکتهای بزرگ و مطرح معدن، معدنکاری هوشمند در سطوح مختلفی، از ایدههای مفهومی اولیه تا اجرا در مقیاس واقعی، در حال گسترش است. معدنکاری هوشمند در زمینههای مختلفی برای معدنکاری هوشمند تعریف میشود که ذیل هر زمینه پروژههای گوناگونی در حال انجام است. یکی از اصلیترین زمینههای معدنکاری هوشمند، معدنکاری بدون ورود است که در آن هیچ انسانی وارد معدن نشود و همه عملیات بدون حضور انسان در محل معدن انجام شود. معدنکاری هوشمند، فرآیندی است که با استفاده از اطلاعات و فناوریهای نوین مانند سنسورها، نرمافزارها و سختافزارهای جدید و پیشرفته عملیات معدنکاری و در راستای نیل به سه هدف عمده انجام میشود. دستیابی به ایمنی بیشتر در محیط کار که شامل ایمنی نیرو انسانی و کاهش درصد تلفات، جراحات، آمار فوتیها و همچنین ایمنی ماشینآلات و ابزارآلات که به عنوان سرمایه معدندار به حساب میآید از آن جمله است؛ این ایمنی به نوبه خود برای بهداشت و محیطزیست در تخریبها و بههمریختگیهای مورفولوژی ناشی از معدنکاری میتواند مفید واقع شود.استفاده از معدنکاری هوشمند مسیر را به سمت روشهایی که کاهش هزینههای عملیاتی را به همراه دارد هدایت میکند. در واقع این نوع معدنکاری موجب میشود که با یک سرمایهگذاری اولیه بیشتر نسبت به روشهای سنتی در هزینههای تولید صرفهجوییهای قابلتوجهی را داشته باشیم. هدف سوم معدنکاری هوشمند نیز میزان تاثیر آن بر سیستم کار است بهطوریکه موجب افزایش بهرهوری کار میشود و میزان بهرهوری سیستم را در دو بعد افزایش میدهد. بعد اول در رابطه با ظرفیت ساعتی؛ تولید را با توجه به افزایش دقت و راندمان افزایش میدهد. بهعنوانمثال اگر یک واحد تولیدی فرآیند را با ظرفیت ۸۰ تن در ساعت انجام دهد با استفاده از معدنکاری هوشمند ظرفیت آن به ۱۰۰ تن در ساعت ارتقا مییابد.
همین موضوع در خصوص بهرهورتر کردن و بهینهسازی عملیات انفجار و همچنین پیدا کردن محلهای دقیق چالزنی، بهینهسازی بحث اکتشافات نیز صادق است.
دومین موضوع بهرهوری و بهینهسازی، کیفیت در اکتشاف، استخراج و واحدهای صنعتی و معدنی با استفاده از ابزارها و تکنولوژیهای مدرن بوده که با کمک معدنکاری هوشمند، عیاری که مرحله موردنظر ارائه میدهد نسبت به روشهای قدیمی از کیفیت بالایی برخوردار میشوند و عملیات را بهرهورتر میکند و با افزایش کیفیت کاهش هزینهها را در پی خواهد داشت.
در مجموع معدنکاری هوشمند به این شکل مورد ارزیابی قرار میگیرد که موجب میشود شرکتهای معدنی با استفاده از نرمافزارها و راهحلهای پیشرفته و فناورانه، بهرهوری از سیستمهای خود را نسبت به گذشته افزایش دهند.
اگر بخواهیم مقایسهای بین سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ داشته باشیم تاکنون بیش از ۳۰ درصد عملیات معدنکاری با کمک روشها و فنّاوریهای نوین افزایش بهرهوری داشتند.
افزایش بهرهوری در معادن، درگرو وجود تجهیزات مدرن و فناوریهای دیجیتال است تا به وسیله آنها بتوان شرایطی را مهیا کرد که معادن با ذخایر بزرگتر، کمعیارتر، در اعماق بیشتر که امکان عملیات انسانی وجود ندارد را با کمک فناوری دیجیتال و رباتها مورد شناسایی، اکتشاف و استخراج قرار داد. در مجموع به کمک معدنکاری هوشمند و تجهیزات مدرن میتوان بهرهوری از معادن را ارتقا داد، چراکه ضریب انتقال فلز و یا غیرفلز روبه کاهش باشد و در مقابل روند تبدیل باطله به کنسانترههای تولیدی افزایش خواهد یافت. اما در ایران علاوه بر آنچه ذکر شد، نزدیک شدن به دانش روز معدنکاری، روشهای نوین معدنکاری و همچنین استفاده از تجهیزات نو در تمام حوزهها باعث افزایش بهرهوری در معادن میشود.