صادرات به شرط دستیابی به استانداردهای کیفی بالا
یک تولیدکننده ورق و گرده مسی گفت: در حال حاضر صادرات مقولهای است که بسیار مورد توجه قرار گرفته و اکثر کشورهای جهان به دنبال توسعه روابط تجاری خود هستند. در ایران نیز با توجه به تقاضای پایین ورق و گرده مسی، تولیدکنندگان باید به سمت صادرات محصولات حرکت کنند اما رقابت در بازارهای خارجی، مستلزم رعایت برخی از نکات کلیدی است. به عنوان مثال، برای اینکه محصولات داخلی در رقابت با نمونههای مشابه خارجی موفق شوند، باید از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشند؛ تحقق این امر در گرو بهروزرسانی ماشینآلات و تجهیزات خطوط تولید است که در حال حاضر تحقق این امر به دلیل برخی از مشکلات امکانپذیر نیست.
بهمن امامی با اشاره به عملکرد فروش این کارگاه در سال ۱۴۰۲، بیان کرد: متاسفانه در شرایط فعلی، بازار ورق مسی مطلوب نیست از این رو، تولیدکنندگان به جای بهبود شرایط تولید شاهد وخامت آن هستند. میتوان دوران پسا کرونا را نقطه عطف بحران رکود این صنعت دانست که میزان فروش ورق و گرده مسی افت بسیاری پیدا کرد و بعد از آن در سال ۱۴۰۲ و ماه نخست سال جاری، این روند کاهشی به اوج خود رسید؛ به طوری که میزان فروش ماهانه مجموعه در سالهای گذشته حدود ۱۵ تا ۲۰ تن بود اما در سال ۱۴۰۲ به دو تن در ماه تقلیل یافت و در فروردین ماه ۱۴۰۳ نیز فروش چشمگیری نداشتیم.
شایان ذکر است که تا قبل از همهگیری ویروس کرونا در کشور، میزان فروش محصولات و تقاضای مشتریان مطلوب بود اما در دوران همهگیری و تعطیلیهای مکرر، میزان فروش مجموعه به نصف و در سال گذشته به عدد مذکور رسید. باید توجه داشت که قیمت، یکی از عوامل تاثیرگذار بر میزان فروش واحدهای تولیدی به شمار میآید زیرا نوسان آن سبب تغییر میزان تقاضای مصرفکنندگان میشود؛ در حال حاضر قیمتها در بازارهای داخلی نوسان زیادی را تجربه میکنند و مشتریان با این شرایط، تمایلی به خرید محصولات ندارند. علاوهبراین، اخذ مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور و کاهش گردش مالی در بازار سبب شده است که میزان معاملات به طور چشمگیری کاهش یابد. لازم به ذکر است که تولیدکنندگان شمش مس به دلیل اینکه مواد اولیه صنایع پاییندستی را تولید میکنند، ممکن است با چالش خاصی در زمینه فروش مواجه نباشند اما محصولات ما که برای تولید ظروف مسی مورد استفاده قرار میگیرند، تقاضای زیادی نداشته و جزو مایحتاج ضروری مشتریان محسوب نمیشوند.
وی در رابطه با راهحل برونرفت واحدهای نورد از این شرایط، مطرح کرد: با توجه به پتانسیل بازارهای داخلی و تقاضای پایین مصرفکنندگان به دلیل قیمت بالای مس، یکی از اقداماتی که میتواند زمینه بهبود شرایط تولیدکنندگان ورق و گرده مسی را فراهم کند، صادرات محصولات
است. اگر فعالان این صنعت امکان صادرات و عرضه محصول در بازارهای خارجی را داشته باشند، عملکرد آنها در زمینه فروش مناسبتر خواهد بود.
یک راهکار موثر نیست!
این فعال صنعت مس در پاسخ به سوالی مبنی بر وضیعت تجارت با سایر کشورها، اظهار داشت: در جهت رونق صادرات کشور، چالشهایی که مانع از رشد و توسعه هرچه بیشتر واحدهای تولیدی در خصوص تجارت شدهاند الزامی است که برطرف شوند. به عنوان مثال، مالیات بر ارزش افزوده یکی از موانعی است که اکنون باعث شده تا درآمد واحدهای تولیدی آن طور که باید در مسیر رشد حرکت نکند زیرا فروشندگان قراضه مسی راغب به صدور فاکتور رسمی و پرداخت مالیات نیستند؛ علاوهبراین، باید برای جذب سرمایهگذاران و تجار خارجی، اقدامات بیشتری در زمینه بازاریابی بینالمللی انجام شود. متاسفانه باید اذعان کنم که اکنون اکثر واحدهای تولیدی ورق و گرده مسی در شرف تعطیلی قرار دارند و ما هم برای حفظ سرمایههای انسانی و امراش معاش آنها از طریق این مجموعه و جلوگیری از تحمیل خسارات مالی بیشتر، به مسیر خود ادامه میدهیم؛ البته امیدواریم که دولت و مسئولان، راهبردهایی در خصوص صادرات محصولات بیندیشند و شرایط تولیدکنندگان با حضور در بازارهای بینالمللی بهبود یابد.
امامی در خصوص روند معکوس قیمتها و تقاضای مشتریان در بازارهای داخلی توضیحات بیشتری ارائه داد و گفت: یکی از نکات جالبی که در در بازارهای داخلی شاهد آن هستیم، اقدامات مشتریان و تقاضای بالای آنها برای خرید محصولات در زمان افزایش قیمتها و رشد نرخ ارز است زیرا بر این باورند که با خرید محصولات، ارزش سرمایههای خود را حفظ میکنند. از سوی دیگر این روند با افت قیمتها و بهای ارز، کاملا تغییر کرده و میزان فروش و معاملات صورت گرفته در بازار کاهشی میشود؛ کمااینکه اکنون به دلیل روند نزولی نرخ ارز، حدود یک هفته است که تقاضایی برای خرید محصولات وجود ندارد. در این شرایط برخی از تولیدکنندگان برای اینکه موفق به جذب مشتریان شوند، قیمتهای پایینی را اعلام میکنند که همین مسئله، رقابت زیاد واحدهای تولیدی برای فروش محصولات و شکنندگی قیمتها را به همراه دارد.
وی در پاسخ به این سوال که واحدهای تولیدی برای مدیریت و کاهش هزینههای خود چه اقداماتی را باید انجام دهند، ابراز کرد: با توجه به کیفیت شمشهای موجود در بازار، نمیتوانیم از آنها برای تولید ورق مسی استفاده کنیم زیرا قابلیت نورد بالایی نداشته و در حین کار دچار شکستگی میشوند. به همین دلیل باید از قراضه باکیفیت و کاتد مس استفاده کرد که شرکتهای بزرگ، کاتد را در اختیار واحدهای کوچکمقیاس قرار نمیدهند. همچنین واحدهای تولیدی که با نام اشخاص حقیقی به ثبت رسیدهاند، امکان خرید از بورس کالای ایران را ندارند و باید تحت عنوان شرکت و یا تعاونی، مواد اولیه مورد نیاز خود را از این تالار صنعتی تامین کنند؛ ناگفته نماند که در این خصوص نیز به دنبال تشکیل تعاونی و خرید کاتد مس از بورس کالای ایران هستیم. از موارد دیگری که باعث کاهش هزینهها میشوند میتوان به افت ضایعات و دورریز ایجاد شده در حین فرایند تولید، افزایش بهرهوری، کاهش مصرف انرژی و کاهش وابستگی به نیروی انسانی بیشتر اشاره کرد که تمام آنها مستلزم بهکارگیری ماشینآلات و تجهیزات جدید هستند. این در حالی است که اکنون تولیدکنندگان به دلیل شرایط دشوار واردات، امکان
بهروزرسانی خطوط تولید را ندارند و همین موضوع باعث میشود که با گذشت زمان و مستهلکتر شدن ماشینآلات، هزینههای واحدهای تولیدی رو به افزایش باشد.
این تولیدکننده ورق و گرده مسی در رابطه با سایر چالشهایی که در مسیر کاهش هزینهها وجود دارد، ادامه داد: واردات فسفر نیز که برای اکسیژنزدایی از مذاب مورد استفاده قرار میگیرد، انجام نمیشود و تولیدکنندگان داخلی با ایجاد انحصار در بازار، قیمتهای بالایی برای این محصول که در چند سال اخیر شاهد افت کیفیت آن هستیم، اعلام میکنند. شایان ذکر است که فسفر باید با اختلاف کمی از قیمت قراضه مسی به فروش برسد اما اکنون بهای آن دو برابر قراضه تعیین میشود؛ به طوری که قیمت قراضه و فسفر در سال گذشته به ترتیب حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود. اگرچه در سال جاری قیمت قراضه مسی و فسفر به ۵۲۰ هزار تومان و ۷۵۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسیده است اما همان طور که به آن اشاره شد، کیفیت فسفرهای داخلی کاهش یافته و این موضوع منجر به افزایش دو برابری مصرف آن نسبت به نمونه مشابه وارداتی در فرایند اکسیژنزدایی شده است.
کیفیت، رمز توسعه تجارت خارجی
امامی با اشاره به شرایط تولیدکنندگان در کشورهای همسایه، اظهار داشت: تولیدکنندگان کشور ترکیه به دلیل بهکارگیری ماشینآلات جدید در خطوط تولید، از شرایط مناسبی برخوردار هستند و محصولات باکیفیتی را در بازار صادراتی عرضه میکنند. این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی با فرسودگی ماشینآلات و تجهیزات و به تبع آن با کیفیت پایین محصولات مواجه هستند و فقط تعداد محدودی از شرکتها که موفق به واردات و بهروزرسانی خطوط تولید شدهاند، در وضعیت مناسبی قرار دارند. باید توجه داشت که تولیدکنندگان داخلی از قابلیتهای زیادی برخوردار هستند و امکان رفع نیاز مشتریان خارجی را دارند اما کیفیت مولفه مهم و تاثیرگذاری در مقوله صادرات به شمار میآید که باید به آن توجه ویژهای داشت. زمانی که کیفیت محصولات داخلی در سطح بازارهای صادراتی نباشد، تولیدکنندگان ایرانی امکان رقابت با رقبای خارجی را نخواهند داشت اما در صورت ارتقای کیفی کالاها، به راحتی میتوان با بازاریابی و شرکت در نمایشگاههای ملی و بینالمللی زمینه صادرات را فراهم کرد. متاسفانه علیرغم اهمیت بالای بهروزرسانی خطوط تولید و تاثیر آن بر کیفیت محصولات، واحدهای تولیدی
کوچکمقیاس به دلیل کاهش توان مالی، امکان سرمایهگذاری و تزریق منابع مالی بیشتر را ندارند. از سوی دیگر فرایند واردات بسیار هزینهبر بوده و ارز دولتی به تولیدکنندگان اختصاص داده نمیشود که به همین دلیل واردات و یا اجرای طرحهای توسعهای برای آنها، خارج از صرفه اقتصادی است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: سالهای گذشته این مجموعه در استان تبریز و خارج از محدوده شهری واقع شده بود اما بنا به دستور سازمان حفاظت محیط زیست استان، ناچار به انتقال مجموعه به استان زنجان شدیم. در حال حاضر در شهرک صنعتی ناجی فعالیت داریم اما این شهرک زیرساخت لازم برای تامین آب مورد نیاز تولیدکنندگان را ندارد و برخی از واحدها اقدام به حفر چاه کردهاند. در همین راستا اداره آب و فاضلاب استان به تولیدکنندگان اعلام کرده است که باید این چاهها پر شوند، در حالی که به دلیل کیفیت خاک منطقه، چاههای حفر شده عمق و آب زیادی ندارند. تولیدکنندگان برای رفع این چالش، حاضرند تا هزینه حفر چاه توسط این نهاد دولتی را بپردازند اما اداره آب و فاضلاب این پیشنهاد را قبول نکرده و اعلام میکند که شهرک صنعتی باید به دنبال انجام این اقدامات باشد.