اکتشافات گاز طبیعی در مصر در سال‌های اخیر توسط شرکت‌های آمریکایی و اروپایی، این کشور را به یک بازیگر نسبتا مهم در بازار جهانی گاز تبدیل‌کرده و شرایط برای ایجاد قطب انرژی در این منطقه مهیا شده‌است، با این حال چالش‌های اجتناب‌ناپذیر از جمله توسعه زیرساخت‌ها صادراتی، تنش‌های منطقه‌ای مرتبط با مالکیت منابع و مسیرهای حمل‌ونقل همچنان به قوت خود باقی است. اهداف بلند‌پروازانه مصر برای تبدیل‌شدن به هاب انرژی و صادرکننده عمده گاز طبیعی مایع، با توقف صادرات محموله‌های LNG به اروپا در تابستان سال‌میلادی گذشته تا حدی نقش بر آب شد.

این توقف به دلیل قطع مکرر برق بین ژوئن و سپتامبر به دلیل کمبود گاز برای تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی مصر بود. به گزارش الجزیره، همه این تحولات در حالی رخ‌دادند که مصر با بحران شدید بدهی انباشته مواجه است؛ به‌عبارت ساده، این کشور شدیدا به ارز حاصل از فروش و صادرات LNG نیاز دارد.  وضعیت موجود این سوال را مطرح ساخته که توقف صادرات تا چه حد بلند‌پروازی‌های مصر را به چالش خواهد کشید و مشکلات پس پرده را تا چه حد باید جدی گرفت. کارخانه‌های مایع‌سازی گاز مصر عمدتا در شرق مدیترانه قرار دارند. کشورهایی مانند قبرس و اسرائیل - که میدان‌های گازی عمده‌ای دارند اما نیاز زیادی به بازار داخلی ندارند - برای تبدیل گاز طبیعی خود به LNG متکی به این تاسیسات هستند تا بتوانند گاز خود مایع و به اروپا ارسال کنند.

تحقق آرزوهای گازی

بزرگ‌ترین میدان گازی مصر، Zohr است که در سال‌۲۰۱۵ در دریای مدیترانه کشف و در سال‌۲۰۱۷ به بهره‌برداری رسید‌ و به برخی از آرزوهای گازی این کشور را تحقق بخشید، زیرا تا حد زیادی تقاضای داخلی را تامین و به صادرات رونق داد. میدان Zohr نزدیک به ۴۰‌درصد از کل تولید گاز مصر را به خود اختصاص‌داده و حدود ۸۵۰‌میلیارد متر‌مکعب گاز دارد که معادل ۱۴سال ‌مصرف داخلی مصر بر اساس آمار سال‌۲۰۲۲ است.

بحران انرژی در اروپا در نتیجه تهاجم روسیه به اوکراین، قیمت گاز را به‌طور چشمگیری افزایش داد و فرصتی را برای رشد صنعت گاز مصر فراهم کرد. صادرات LNG مصر در سال‌۲۰۲۲ به ۹‌میلیارد متر‌مکعب رسید‌ و ۸‌میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد، با این حال طارق الملا، وزیر انرژی مصر، گفته که این کشور انتظار دارد در سال‌های آتی ۵۰‌درصد درآمد کمتری از صادرات گاز در نتیجه کاهش قیمت جهانی گاز طبیعی داشته‌باشد. در آوریل ۲۰۲۳، کسری تجاری مصر تقریبا ۲۴‌درصد نسبت به مدت مشابه سال‌قبل افزایش یافت که ناشی از کاهش ارزش صادرات گاز بود. در ژوئن سال‌پیش، هیچ LNG صادر نشد، زیرا در دسترس بودن گاز نتوانست تقاضای بالای داخلی برای تولید برق را در تابستان برآورده کند و منجر به قطعی برق در مصر در طول ماه‌های‌گرم شد. المولا گفت که فروش محموله‌‌‌‌‌هایLNG در اکتبر که تقاضای برق با شروع پاییز کاهش یافت از سر گرفته شد؛ یعنی بعد از  ۴ماه وقفه.

در مورد افزایش تقاضای داخلی، کریم الگندی، محقق غیرمقیم در موسسه خاورمیانه، به افزایش تقاضا در صنایع انرژی‌بر به دلیل تصمیم دولت برای حمایت از صنایع اشاره کرد. تقاضای برق مصر به‌طور طبیعی هر سال‌به دلیل رشد جمعیت و اتصال تعداد بیشتری از خانوارها به شبکه افزایش می‌یابد. پیتر استیونسون، سردبیر مجله MEES، به الجزیره گفت: «تولید گاز به‌طور طبیعی بعد از مدتی وارد فاز‌نزولی می‌شود و به همین دلیل شرکت‌های نفتی باید به‌طور مداوم روی میادین کار کرده و اکتشافات جدیدی داشته‌باشند.»

رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی با مدیران‌عامل شرکت‌های بین‌المللی نفت و گاز BP و Eni که برنامه‌های سرمایه‌گذاری ‌میلیارد دلاری در مصر را اعلام کردند، در ماه اوت ۲۰۲۳ ملاقات داشت. افت تولید Zohr چیز جدیدی نیست و دو سال‌است که تولید سیر نزولی دارد. استیونسون گفت که مصر به دلیل واردات گاز اسرائیل توانسته به صادرات LNG ادامه دهد، اما در تابستان سال‌۲۰۲۳ مازاد این گاز به کمترین میزان ممکن رسید ‌و چالش‌های پیش‌بینی نشده‌ای را ایجاد کرد.

افت تولید غیر‌منتظره

کارشناسان کاهش تولید در میدان Zohr را پیش‌بینی کرده‌بودند، اما انتظار نداشتند که این افت تولید به این زودی‌ها اتفاق بیفتد. شبکه گاز اسرائیل توسط یک خط لوله به مصر متصل است که آن را برای حمل‌ونقل مناسب می‌کند. در سال‌۲۰۲۲، اسرائیل ۵.۸۱‌میلیارد متر‌مکعب گاز به مصر صادر کرد که یک رکورد بود. مصر، اسرائیل و اتحادیه اروپا نیز در ژوئن سال‌گذشته یک توافق تاریخی برای تقویت صادرات گاز به اتحادیه اروپا امضا کردند و در ماه اوت، اسرائیل افزایش بیشتر صادرات گاز به مصر را تصویب کرد. دیگرهمسایه غنی از گاز مصر، قبرس است. مصر برای صادرات مجدد گاز قبرس ملزم به ساخت یک خط لوله و امتداد آن از میادین گازی در قبرس به مصر است. کنسرسیومی از شرکت‌های نفتی بین‌المللی قصد دارند در چنین خط لوله‌ای سرمایه‌گذاری کنند، اما قبرس ترجیح می‌دهد پایانه LNG شناور خود را داشته‌باشد. توسعه صنعت نفت و گاز مصر توسط شرکت‌های آمریکایی شورون و BP و شل بریتانیا و Eni ایتالیا انجام می‌شود.